محیط زیست
محقق دانشگاه میشیگان در گفتوگو با همشهری از قربانیان جدید جنگ آمریکا با عراق پرده برداشت
اورانیوم و توریوم در عراق قربانی می‌گیرد
اسدالله افلاکی/ دبیر گروه زیست بوم
محقق دانشگاه میشیگان از وجود اورانیوم و توریوم، 2عنصر رادیو اکتیو در بدن شهروندان عراقی خبر داد و گفت: منشا این آلاینده‌ها مهمات استفاده شده در جنگ آمریکا در عراق است؛ آلاینده‌هایی که پیامدهای ناگوار ناشی از آن، همسایگان عراق را هم می‌تواند تهدید کند.
مژگان صوابی اصفهانی، که فوق‌تخصص سم‌شناسی محیط‌زیست دارد با بیان این مطلب به همشهری گفت: 2سال پیش نمونه‌برداری از کودکان مبتلا به ناهنجاری‌های مادرزادی شهر ناصریه عراق را آغاز کردیم. این شهر در مجاورت شهر باستانی اور که در آن پایگاه نظامی آمریکایی‌ها واقع شده، قرار دارد. نتایج این نمونه‌‌برداری‌ها، واقعیت تکان‌دهنده‌ای را نشان داد. براساس این تحقیقات دریافتیم که علاوه بر وجود فلزات سمی نظیر جیوه و سرب در بدن این کودکان، 2عنصر رادیو اکتیو و خطرناک دیگر یعنی اورانیوم و توریوم هم وجود دارد که می‌تواند دلیل انواع ناهنجاری‌های بدو تولد در کودکان و ابتلا به انواع سرطان در میان شهروندان عراقی باشد.
او گفت: پیش از بررسی و تحقیق تصور ما این بود که افزایش نرخ تولد نوزادان با ناهنجاری در این شهر به‌دلیل مجاورت با پایگاه نظامی آمریکایی است.
این محقق ایرانی مقیم آمریکا درباره شیوه تحقیقات خود گفت: با تنظیم پرسشنامه‌هایی اطلاعات مربوط به تاریخچه سلامت پدر و مادر، زمان بارداری، محل سکونت، عادات شخصی و استفاده مادر از دارو هنگام بارداری را در گفتوگو با 50خانوار عراقی ساکن شهر ناصریه و اور گردآوری و بررسی کردیم. درعین حال از کودکان این خانواده‌ها نمونه مو، دندان شیری و مغز استخوان تهیه و مقدار فلزات این نمونه‌ها را بررسی و23فلز سنگین در این نمونه‌ها اندازه‌گیری کردیم.
او گفت: حدس ما بر این بود که هرچه محل سکونت خانواده به پایگاه نظامی آمریکایی نزدیک‌تر باشد، مقدار فلزات در نمونه‌های کودکان مبتلا به ناهنجاری هنگام تولد بیشتر است. برای اطمینان از اینکه والدین این کودکان در معرض آلاینده‌های جنگی قرار گرفته‌اند، از آنها پرسیدیم آیا دود و بوی ناشی از آلاینده‌هایی را که از پایگاه نظامی آمریکایی متصاعد می‌شود، مشاهده و احساس کرده‌اند؟ پاسخ خانواده‌هایی که در نزدیکی پایگاه زندگی می‌کردند مثبت بود. آنها گفتند که مدت‌های طولانی، هم دود آلاینده‌ها را مشاهده و هم بوی آن را احساس کرده‌اند. ولی خانواده‌هایی که در فاصله بیش از 30کیلومتر از پایگاه زندگی می‌کردند نه دودی دیده بودند و نه بویی به مشام‌شان رسیده بود. این مشاهدات نشان داد که آنها با آلاینده‌های ناشی از پایگاه‌ها مواجه نشده‌اند. صوابی تصریح کرد: آنالیز نمونه‌ها بدترین پیش‌بینی ما را تأیید کرد. براساس آنالیز نمونه‌ها، در بدن کودکان مورد مطالعه، علاوه بر فلزات سمی مثل جیوه و سرب، اورانیوم و توریوم هم به مقدار زیاد وجود داشت.
اورانیوم فرسوده محصول غنی سازی اورانیوم طبیعی است. وقتی ایزوتوپ 235 که از نظر تشعشع قدرت بالایی دارد از اورانیوم طبیعی برداشته شود به اورانیوم فرسوده تبدیل می شود.توریوم هم حاصل تجزیه اورانیوم فرسوده و مثل اورانیوم یک ماده جهش ساز است .افراد در معرض اورانیوم فرسوده و توریوم به انواع سرطان مبتلا می شوند .
او که بهمن‌ماه 93برای نخستین بار در گفتوگو با همشهری از پیامدهای ناگوار زیست‌محیطی ناشی از جنگ آمریکا با عراق رمزگشایی کرد، گفت: وجود اورانیوم و توریوم در بدن کودکان عراقی از آن رو اهمیت دارد که وجود این 2ماده سمی نشانه آن است که این افراد در معرض اورانیوم فرسوده قرار گرفته‌اند که منبع آن جز سلاح‌های جنگی نمی‌تواند باشد.
استفاده از اورانیوم فرسوده در جنگ آمریکا با عراق
صوابی اصفهانی گفت: بنا به اعلام برنامه محیط‌زیست سازمان ملل (UNEP) بیش از 2هزارتن اورانیوم فرسوده درجنگ آمریکا با عراق علیه مردم این کشور به‌کار برده شده است. به‌گفته وی، اورانیوم فرسوده در پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق انبار و در فضا‌های بزرگ با تجهیزات فرسوده جنگی سوزانده شده و دود ناشی از این آلاینده‌ها وارد محیط‌زیست شهروندان ناصریه و اور شده است.
او با اشاره به اینکه هر چه محل زندگی کودکان به پایگاه نظامی آمریکایی‌ها نزدیک‌تر باشد مواجهه خانواده و کودکان با آلاینده‌های جنگی و احتمال بروز ناهنجاری‌های مادرزادی نیز بیشتر است، گفت: تحقیقات نشان داده که احتمال ابتلای کودکانی که محل زندگی‌شان در مجاورت این پایگاه‌ها قرار داشته به ناهنجاری‌های مادرزادی 7.5برابر بیشتر از سایر کودکانی است که در فاصله بیشتری با این پایگاه‌ها زندگی می‌کنند.
صوابی در پاسخ به این سؤال که آیا نتایج تحقیقات شما واکنش‌های سازمان‌های بین‌المللی را برانگیخته است؟ گفت: آنها هیچ واکنشی از خود نشان ندادند زیرا اثبات این فرضیه که مردم عراق به‌خاطر این آلاینده‌ها به سرطان و انواع بیماری‌های سخت مبتلا می‌شوند، مسئولیت بزرگی را متوجه دولت آمریکا می‌کند.
درعین حال او تأکید کرد: ما تلاش می‌کنیم تا این تحقیقات را مستند کنیم تا مسئولیت بزرگ آمریکا و انگلیس را که رهبری گروه ائتلاف جنگ علیه عراق بر عهده داشته‌اند به اطلاع جامعه جهانی برسد تا پاکسازی این مناطق توسط آمریکا و انگلیس به‌عنوان یک مطالبه جهانی دنبال شود. این مطالبه سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی، این کشورها را به پاکسازی این مناطق ملزم کنند.
پیگیری پاکسازی مناطق آلوده از سوی نمایندگان پارلمان انگلیس
مژگان صوابی اصفهانی، درباره پیگیری پاکسازی مناطق آلوده در عراق، گفت: 2هفته پیش با 2نماینده پارلمان انگلیس مذاکره و نتایج تحقیقات را همراه با مستندات برای آنها تشریح کردم. آنها متقاعد شدند تا لایحه‌ای درباره تهدیدات ناشی از آلاینده‌های جنگ آمریکا با عراق و اثرات آن بر سلامت شهروندان عراقی تنظیم کنند و مسئولیت جنگ‌افروزی آمریکا و انگلیس را به دولتمردان این دو کشور یادآور شوند و آنها را به پاکسازی این مناطق ملزم کنند تا سلامت کودکانی که در آینده در عراق متولد می‌شوند تضمین شود. صوابی در بخشی از گفته‌های خود به مشکلات کار اشاره و تصریح کرد: تیم تحقیقاتی ما که متشکل از یک پزشک عراقی (دکتر فلاح) و چند تن از متخصصین بهداشت عمومی آن کشور بود با مشکلات فراوان مواجه بوده و هستیم؛ ازجمله تعداد زیادی از نمونه‌ها را حین انتقال از عراق به آمریکا و پیش از رسیدن به آزمایشگاه به‌خاطر سهل‌انگاری همکاران آمریکایی مان از دست دادیم ولی در نهایت توانستیم نمونه‌ها را دریک آزمایشگاه معتبر آمریکایی که کارش اندازه‌گیری اورانیوم در نمونه‌ها بود آزمایش کنیم.
