موج مردمی برای ثبت ملی معماری معاصر

اسکندر مختاری- معمار و شهرساز

راه نجات شهرها، کمک طلبیدن از مردم و مطالبه‌گری مردمی برای انجام اقداماتی است که مردم توان انجام آن ‌را دارند. صرف گفتن اینکه فلان بنای تاریخی یا معماری با ارزش و یا فلان اثر معماری در معرض خطر تخریب است، کافی نیست و اکنون زمان اقدام و عمل فرا رسیده است.
اگر اهالی هر شهر یا استان قادر به تدوین شناسنامه برای آثار تاریخی و معماری خود باشند و آن‌را به میراث فرهنگی در قالب یک پرونده ثبتی ارسال کنند نه ‌تنها باری از دوش وزارت میراث‌فرهنگی برداشته می‌شود که پس از قرار گرفتن یک اثر معماری آن هم به پیشنهاد یک شهروند در فهرست آثار ملی کشور، چشمی ناظر به‌عنوان دیده بان، همواره مراقب آن اثر خواهد بود و همان شهروند خود پایش ، مراقبت و نگهداری از اثر معماری یا تاریخی کشور را به بهترین شکل انجام خواهد داد. چون اگر شهروندی در ایران پرونده ثبت ملی یک اثر معماری یا تاریخی را تهیه و آن اثر در فهرست آثار ملی ثبت شود، کاملا مشهود است که از فردای همان ‌روز حساسیت بیشتری نسبت به سرنوشت اثر ثبت شده می‌یابد. همین شهروند مسئول، داوطلبانه به اثر ثبت شده پیشنهادی خود سر می‌زند و از آن مراقبت می‌کند و به موقع نسبت به وضعیت آن هشدار می‌دهد. حتی مدافع اثر ثبت ملی شده در برابر تهدیدها خواهد بود.
اکنون حرکتی در تهران آن هم توسط جوان‌ها برای نجات آثار معماری دوران معاصر به راه افتاده است که قابلیت تسری به دیگر نقاط کشور را دارد. تهیه پرونده ثبتی یک اثر توسط مردم، کمک می‌کند که هم جوان‌ها با معماری و آثار تاریخی به خوبی آشنا شوند؛ چون تهیه این پرونده‌ها نیاز به مطالعه دارد و هم برای تکامل یک اثر اعم از تهیه نقشه‌ها و اسناد تاریخی و تهیه گزارش ثبتی اقدام می‌کنند که این کار نیز دانش سرزمینی را بالا می‌برد. پس چه افتخاری بالاتر از اینکه جوانان ایرانی بتوانند در آینده به فرزندان شان بگویند که باعث نجات یک اثر تاریخی و معماری کشورشان شده‌اند.
اقدام داوطلبانه برای نجات معماری معاصر شهر تهران، نشانه گام برداشتن در مسیر مطالبه ملی برای حفظ آثار تاریخی است و این اقدام تاکنون دستاورد زیادی برای شهر تهران داشته است و حالا داوطلبان بیشتری درخواست عضویت در گروه‌های مردمی نجات آثار تاریخی و معماری شهر و کشور را دارند.