نقشه تأمین و کمبود برق در استان‌ها

با شروع فصل گرما و افزایش مصرف برق، خشکسالی روی دیگر خود را نشان داد. کاهش آورد آب رودخانه‌ها و ذخیره پشت سدها، تولید برق در نیروگاه‌های برقابی را به میزان قابل‌توجهی کاهش داد تا جایی که به‌ گفته مدیرعامل شرکت توانیر، برای همه استان‌ها سقف مصرفی تعیین و قرار شد اگر از این سقف عبور کردند، احتمال وقوع خاموشی در آنها باشد. این گفته‌های «محمدحسن متولی‌زاده» در حالی مطرح شد که در هفته‌های گذشته تقریبا شهر یا استانی نبود که بی‌توجه به سقف مصرف، با خاموشی‌های بابرنامه‌ یا بی‌برنامه مواجه نشود؛‌ خاموشی‌هایی که بیشتر از همه در قم، زنجان، تهران، البرز، خوزستان، سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان، ایلام، بوشهر، گلستان، مازندران، گیلان و سمنان تجربه شدند و در استان‌های جنوبی و گرمسیر بیشتر به چشم آمدند. به گزارش گروه ایرانشهر، این خاموشی‌ها در شرایطی با تکرار کمتر در اغلب شهرها ادامه دارند که بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد همه استان‌ها کم یا زیاد نیروگاه‌های برق دارند که در این شرایط خاموشی برای شهروندان پذیرفتنی نیست. هرچند بر اساس اعلام توانیر، این روزها شاهد افزایش 20درصدی مصرف برق و فاصله 10هزار مگاواتی تولید و مصرف برق هستیم.

نیروگاه‌های خورشیدی و تولید انرژی پاک
11نیروگاه خورشیدی در ایلام با ظرفیت سالانه 190میلیون کیلووات فعال هستند. علاوه بر آن، نیروی برق ایلام از خوزستان، کرمانشاه و لرستان تامین می‌شود. در استان همدان هم یک نیروگاه حرارتی، 2نیروگاه متوسط خورشیدی، چند نیروگاه خورشیدی کوچک با تولید برق 200 تا 400مگاوات و 3نیروگاه دیزلی فعال هستند. نیروگاه شهیدمفتح همدان کل برق مصرفی استان را تأمین می‌کند و بقیه تولید آن در استان‌های همجوار مصرف می‌شود. کهگیلویه‌وبویراحمد هم هرچند استانی کوهستانی در جنوب‌غربی ایران است، اما برنامه‌ریزی‌هایی را برای تولید برق خورشیدی با کمک عشایر در دست اجرا دارد. از سال95 به بعد، 970دستگاه آبگرمکن خورشیدی در 84روستا و منطقه سخت‌گذر به‌صورت رایگان نصب شده ‌است. سال‌گذشته هم 7میلیاردو900میلیون ریال اعتبار برای خرید 100دستگاه آبگرمکن خورشیدی به این استان اختصاص یافت. البته نیروگاه‌های زنجیره‌ای یاسوج توان تولید 16.9مگاوات برق را دارند و بخشی از نیاز استان را تامین می‌کنند.
یزد در مرکز ایران هم با وجود چند نیروگاه تولید برق رویکرد خوبی به‌سوی توسعه تولید برق از انرژی خورشیدی داشته است. اکنون در استان یزد 4نیروگاه سیکل ترکیبی، یک نیروگاه گازی، نیروگاه‌های خورشیدی و تولید پراکنده، درمجموع با قدرت اسمی 2798مگاوات، فعالیت می‌کنند. این استان به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و واقع شدن در مرکز کشور، با 4استان اصفهان، کرمان، خراسان‌جنوبی و فارس از طریق شبکه برق سراسری در حال تبادل انرژی است.
همچنین بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی شمال‌غرب کشور نیز در شهرستان ابهر استان زنجان فعال و ظرفیت تولید سالانه این نیروگاه 11هزارمگاوات بر ساعت است.
در سمنان هم گام‌هایی برای تولید انرژی پاک برداشته شده است. نیروگاه‌های استان تولید کمتر از مصرف مردم در شرایط پیک مصرف دارند و به همین دلیل بخشی از برق مورد‌نیاز این استان از مازندران و تهران تأمین می‌شود. به همین دلیل ده‌ها طرح مربوط به تولید برق از انرژی خورشیدی در این استان درحال اجراست.

تولید مازاد برق
هم‌اکنون توان تولید برق در اردبیل بیش از دوبرابر میزان مصرف برق این استان است. برق استان عمدتا از نیروگاه سبلان، نیروگاه آبی مغان و چند نیروگاه کوچک خورشیدی تامین می‌شود. البته شهرستان‌های شمالی استان مانند گرمی، بیله‌سوار، پارس‌آباد و اصلان‌دوز از برق وارداتی از جمهوری‌آذربایجان استفاده می‌کنند.
شهرستان‌های ارومیه، ماکو، خوی، سلماس، نقده، مهاباد، میاندوآب و بوکان در آذربایجان‌غربی هم نیروگاه تولید برق دارند و در مجموع 10نیروگاه تولید برق در استان وجود دارد. این استان زمانی که فشار بار در شبکه توزیع وجود ندارد، به‌عنوان استان معین در تامین برق استان‌های همجوار نیز عمل می‌کند، اما امسال با افزایش دما و کمبود منابع آبی در این حوزه دچار مشکل شده‌ است.
مازندران هم 28نیروگاه بزرگ و کوچک دارد که در مجموع 2996مگاوات توان تولید دارند، اما میزان تولید این نیروگاه‌ها در مجموع بین 2500 تا 2600مگاوات است که بخشی از نیاز مازندران و چند استان همسایه را تأمین می‌کنند. در این میان بزرگ‌ترین نیروگاه استان، نیروگاه 22214مگاواتی شهید سلیمی نکا نقش مهمی در پایداری شبکه برق کشور دارد. برق تولیدی مازندران وارد شبکه سراسری می‌شود که بخشی از آن بسته به شرایط مصرف به استان‌های تهران، سمنان، گلستان و خراسان‌شمالی منتقل می‌شود.
برق گیلان هم از 11نیروگاه تامین می‌شود. این نیروگاه‌ها نه‌تنها نیاز برق گیلان را برآورده می‌کنند، بلکه برق تولیدی آنها به 4استان مجاور شامل تهران، مازندران، زنجان و آذربایجان‌شرقی نیز صادر می‌شود. نیروگاه‌های استان خراسان‌رضوی در شمالی شرقی هم هم‌اکنون 2800مگاوات برق تولید می‌کنند که در شرایط عادی، توانایی تامین برق کل استان و در بسیاری از مواقع، تولید مازاد نیز دارند. نیروگاه سیکل ترکیبی شیروان، نیروگاه اصلی تولید برق در خراسان شمالی هم 1434مگاوات برق تولید می‌کند که بیش از 4برابر مصرف برق استان است و برق تولیدی آن علاوه بر خراسان‌شمالی، در اختیار سایر استان‌ها قرار می‌گیرد.
در بین استان‌های نیمه‌شمالی اما آذربایجان‌شرقی اوضاع خوبی ندارد؛ به‌طوری که هرچند برق این استان از نیروگاه‌های حرارتی تبریز، سهند بناب، هریس و صوفیان تامین می‌شود، اما با کمبود 10هزارمگاواتی تولید برق مواجه است. این استان در سال‌های اخیر یکی از واردکنندگان عمده برق از استان‌های همجوار بوده ‌است.
نیروگاه‌های خراسان‌جنوبی هم هم‌اکنون 550مگاوات برق تولید می‌کنند و میزان مصرف کل استان نیز حدود 350مگاوات است و مازاد تولید استان وارد شبکه سراسری توزیع برق کشور می‌شود.
براساس اعلام شرکت توزیع نیروی برق گلستان، برق مصرفی‌اش را بدون نیاز به استان‌های همجوار و از نیروگاه‌های چهارگانه خود تامین می‌کند. نیروگاه علی‌آباد کتول، مراوه‌تپه، رامیان و گرگان 4نیروگاهی هستند که بر پایه گاز یا سوخت جایگزین مازوت فعالیت می‌کنند. قزوین هم از استان‌هایی به‌حساب می‌آید که وضعیت نسبتا مناسبی دارد. نیروگاه سیکل‌ترکیبی شهید رجایی قزوین می‌تواند سالانه بیش از 12میلیارد کیلووات ساعت برق به شبکه توزیع کشور تحویل دهد. ظرفیت تولید برق در کرمانشاه هم روزانه به 3850مگاوات می‌رسد که از این میزان 800مگاوات روزانه در استان مصرف می‌شود. 8نیروگاه کرمانشاه سهم مهمی در پایداری شبکه سراسری برق درغرب کشور دارند.

استان‌های وابسته به شبکه سراسری
سیستان‌وبلوچستان به شبکه سراسری برق کشور متصل است و برق مصرفی خود را از این شبکه دریافت می‌کند. اکنون میزان مصرف برق استان در اوج مصرف، هزارو691مگاوات است و میزان تولید برق در نیروگاه‌های استان به 1080مگاوات می‌رسد و کسری نیاز استان از شبکه سراسری برق کشور تامین می‌شود.
تامین برق موردنیاز البرز از نیروگاه‌های مختلف کشور انجام می‌شود و هر ماه سهمی از نیروگاه‌های سراسر کشور به این استان تعلق می‌گیرد، اما نیروگاه منتظرقائم فردیس از مهم‌ترین نیروگاه‌های کشور است که 20درصد از برق استان‌های تهران و البرز و 3درصد از برق کشور را تأمین می‌کند.
چهارمحال وبختیاری هم یک نیروگاه بزرگ تولید برق در محل سد کارون4 دارد که در زمان کاهش تولید، برق خود را از شبکه سراسری تامین می‌کند.
مهم‌ترین منبع تولید برق در استان کردستان نیز نیروگاه سیکل ترکیبی سنندج با ظرفیت تولید هزارمگاوات است. همچنین تامین برق کردستان از شبکه سراسری و از همدان، آذربایجان‌غربی و کرمانشاه انجام می‌شود.
در سوی دیگر کشور، روان شدن آب در زاینده‌رود جان تازه‌ای به کالبد نیروگاه‌های برق اصفهان دمیده‌است و در روزهای اخیر تولید برق در این استان به 3791مگاوات رسیده. این استان اما به‌دلیل کم‌بارشی در زمستان سال‌گذشته و بهار سال‌جاری، کاهش قابل‌توجهی در تولید برق داشت.

مرکزی‌های صادرکننده
استان فارس برق مازاد بر تولید خود را از طریق شبکه‌های انتقال به 6استان هرمزگان، کرمان، یزد، اصفهان، خوزستان و کهگیلویه‌وبویراحمد منتقل می‌کند و در این زمینه نیز مقام سوم تولید برق در سطح کشور را از آن خود کرده است.
تولید برق در استان کرمان نیز هم‌اکنون 2720مگاوات است که از حدود 30نیروگاه تامین می‌شود. کرمان با 4استان سیستان‌وبلوچستان، یزد، فارس و هرمزگان تبادل برق دارد که در مواقع ضروری یا به این همسایگان برق می‌دهد یا از شبکه تولید آنها کمک می‌گیرد.
نیروگاه سیکل‌ترکیبی 714مگاواتی، 79نیروگاه خورشیدی و 7نیروگاه گازسوز، 3منبع تولید برق در استان قم هستند. نیروگاه سیکل ترکیبی که به‌عنوان دومین نیروگاه سیکل‌ترکیبی کشور یکی از پروژه‌های عظیم ملی در تولید برق است، زیرنظر شرکت توانیر فعالیت می‌کند و تمامی تولیدات این نیروگاه به شبکه سراسری تزریق می‌شود.
استان مرکزی هم یک نیروگاه حرارتی بزرگ به نام شازند دارد. برق این استان مانند سایر استان‌های کشور به شبکه سراسری متصل است؛ در واقع این استان برای سایر استان‌ها نیز برق تولید می‌کند.
نیروگاه سیکل ترکیبی خرم‌آباد هم به‌عنوان نخستین نیروگاه بزرگ لرستان خرداد سال گذشته وارد مدار شد. تولید برق این نیروگاه درصورت تکمیل، هزار مگاوات خواهد بود درحالی‌که نیاز استان به برق در زمینه صنعت، کشاورزی، خدمات و مصارف خانگی 600مگاوات است و با توجه به اتصال نیروگاه خرم‌آباد به شبکه سراسری کشور، مازاد تولید برق آن به سایر استان‌ها صادر می‌شود.

گرما و خاموشی در جنوب
استان‌های جنوبی اغلب به‌دلیل نزدیکی کنار دریا و داشتن صنایع گسترده، نیروگاه‌های عظیمی را در خود جای داده‌اند. برای مثال خوزستان نیروگاه‌های تولید برق زیادی دارد که سال گذشته 44هزارو462گیگاوات ساعت برق تولید کردند. با توجه به اینکه بخش زیادی از برق استان از نیروگاه‌های برقابی تامین می‌شود، خشکسالی امسال تأثیر قابل‌توجهی بر میزان تولید برق خوزستان گذاشته است. استان هرمزگان هم با وجود اینکه در حوزه صنعت برق با داشتن 7نیروگاه و ظرفیت تولید 3590مگاوات برق در ماه، جزو سرآمدهای این عرصه محسوب می‌شود، اما به‌دلیل بالا رفتن مصرف در تابستان با چالش جدی کمبود برق مواجه شد. در استان بوشهر، نیروگاه‌های حرارتی (گازی)، تنها نیروگاه اتمی کشور و نیروگاه‌های خورشیدی درتولید برق و تزریق آن به شبکه سراسری نقش‌آفرینی می‌کنند. شبکه برق استان به‌عنوان بخشی از شبکه سراسری قلمداد می‌شود و با همه استان‌های همجوار ارتباط دارد.