کاسبی با جای پارک
پلتفرم‌های اشتراک فضای پارک چگونه کار می‌کنند؟
سبا ثروتی ـ روزنامه‌نگار
تهران ظرفیت تردد 750هزار خودرو را دارد، درحالی‌که روزانه بیش از 4میلیون خودرو در این شهر تردد می‌کنند. این آمار قدیمی و متعلق به چند سال پیش هستند، اما در این سال‌ها اگر به تعداد خودروها افزوده نشده باشد، نه از تعداد خودروهای تهران کاسته شده است و نه ظرفیت تهران برای تردد خودروهای بیشتر افزایش پیدا کرده است. نبود ظرفیت کافی برای تردد به این معنی است که ظرفیت برای پارک خودرو هم محدود و در بیشتر مناطق با کمبود شدید مواجه است؛ مشکلی که ریشه در سرعت بالای تولید و فروش خودرو و کند بودن روند توسعه زیرساخت‌ها در شهرهای بزرگ دارد. با توجه به همین کندی روند توسعه، تنها راه برای حل مشکل پارکینگ در کلانشهرها، راه‌حل‌های خلاقانه‌ای است که معمولا تخصص اصلی کارآفرینان و مدیران کسب‌وکارهای جدید است؛ افرادی که مشکلات را به فرصت‌هایی جدید برای درآمدزایی و حل مشکلات مردم در شهرها تبدیل می‌کنند. همانطور که کارآفرینان بسیاری در کشورهای مختلف جهان گره کور پیدا کردن پارکینگ را به استارت‌آپی جدید و درآمدزا تبدیل کرده‌اند.
اپلیکیشن‌های پارکینگ چگونه کار می‌کنند؟
تمرکز بیشتر این استارت‌آپ‌ها بر ارائه راهکارهای غیرنقدی برای پرداختن هزینه پارکینگ، یافتن و رزرو مکان پارک و همچنین اشتراک‌گذاری پارکینگ است.یافتن افرادی که فضایی برای پارک کردن دارند، چه افرادی که قرار است فضای پارک خود را برای ساعاتی ترک کنند و چه افرادی که مالکان پارکینگ‌های عمومی یا خصوصی هستند، از دیگر رویکردهایی است که در این اپلیکیشن‌ها مورد توجه قرار دارد زیرا تا پارکینگی برای اجاره وجود نداشته باشد، کاربری برای اپلیکیشن یافتن فضای پارک وجود نخواهد داشت. به این ترتیب 2گروه از افراد در این اپلیکیشن‌ها عضو می‌شوند. افرادی که مالک پارکینگ هستند و افرادی که به‌دنبال پارکینگ هستند. اپلیکیشن به‌عنوان رابطی میان این دو گروه، فضاهای خالی، قیمت‌های مناسب‌تر و شیوه‌های ساده‌تر پرداخت را در اختیار آنها قرار می‌دهد تا روند به پایان رسیدن سفرهای شهری با توقف خودرو در مقصد و پارک آن در فضایی مناسب و امن، سرعت بیشتری پیدا کند.
اپلیکیشن‌های موفق زیادی در جهان برای حل مشکل کمبود جای پارک ساخته شده‌اند. برای مثال اپلیکیشن «بست» پارکینگ برای یافتن ارزان‌ترین فضای پارک به رانندگان کمک می‌کند و حتی در فضای پارکینگ هم امکان مقایسه دو جای پارک با یکدیگر را از نظر قیمت به کاربر می‌دهد. یا اپلیکیشن پارکر که با استفاده از فناوری موقعیت‌یاب می‌تواند گاراژ‌ها، پارکینگ‌ها و حتی فضاهای پارک خالی کنار خیابان را به رانندگان نشان دهد.اپلیکیشن دیگر، اسپات‌هیرو که با بیش از 4500گاراژ مختلف در آمریکا همکاری دارد، فضاهای خالی این پارکینگ‌ها را در معرض دید کاربران قرار می‌دهد. این اپلیکیشن در واقع این فضاها را با تخفیف از مالکان پارکینگ‌ها اجاره می‌کند و با تخفیف در اختیار کاربران قرار می‌دهد. اگر کاربری قرار باشد از یک پارکینگ بارها استفاده کند می‌تواند آن فضا را برای مدت زمانی مشخص در آینده پیش‌خرید کند. نمونه‌های مشابه این اپلیکیشن‌ها زیادند، اما با توجه به اینکه چندسالی است توجه کارآفرینان در ایران و در جهان نسبت به مشکل پارک در شهرهای بزرگ جلب شده است، این کسب‌وکارها تا به امروز نتوانسته‌اند به شکل معنی‌داری این مشکل را تخفیف دهند یا برای آن راه‌حل فوری بیابند. این موضوع را می‌توان از روی تعداد دانلودهای اپلیکیشن‌های معروف پارکینگ دریافت که در بهترین حالت از 500هزار فراتر نمی‌روند؛ چه اپلیکیشن‌های غیرایرانی مانند بست‌پارکینگ و چه اپلیکیشن‌های ایرانی مانند «الوپارک».
پلتفرم‌های ایرانی
اگرچه تعداد اپلیکیشن‌های ایرانی که در زمینه یافتن، اشتراک‌گذاری، ارائه و پرداخت هزینه پارکینگ فعالیت دارند بسیار محدود و انگشت‌شمار است و تعداد دانلودهای فعال آنها به‌سختی فراتر از 10هزار بار می‌رسد. این به آن معنی است که اپلیکیشن‌های ویژه پارک در شهر هنوز بلوغ کافی برای جذب کاربر را به‌دست نیاورده‌اند، چه رسد به اینکه توانی در حل مشکل کمبود جای پارک در شهر داشته باشند. شناخته شده‌ترین اپلیکیشن ایرانی الوپارک نام دارد که فعالیت خود را از سال 96آغاز کرده است. این اپلیکیشن به کاربرانش امکان می‌دهد فضاهای پارک در نزدیکی موقعیت خود یا مقصد مورد نظرشان را پیدا کرده و رزرو کنند. این اپلیکیشن از سال97 قابلیت اشتراک فضای پارک خصوصی را هم به امکانات خود اضافه کرد. به این معنی که در اماکنی که با کمبود شدید فضای پارک خیابانی یا پارکینگ عمومی مواجه است، کاربران می‌توانند از فضای پارکینگ‌های خصوصی مانند پارکینگ شرکت‌ها، سازمان‌ها، مجتمع‌های مسکونی و خانه‌ها استفاده کنند، درصورتی که مالکان این فضاها با عضویت در اپلیکیشن برای اجاره پارکینگ خود اعلام آمادگی کرده باشند. این اپلیکیشن در فروشگاه گوگل بیش از 10هزاربار دانلود شده است و این نشان از محدود بودن جامعه‌ای دارد که این اپلیکیشن یا ابزارهای مشابه بر آن تأثیر گذاشته‌اند. دیگر اپلیکیشن‌ها مانند جا پارک، بی‌پارک و آذرپارک هم وضعیتی نسبتا مشابه دارند.
دامنه تأثیرگذاری ابزارهای آنلاین مدیریت فضای پارک
با این‌همه به‌گفته حامد غلامرضایی، کارشناس حوزه استارت‌آپ و کسب‌وکارهای فضای مجازی، اپلیکیشن‌های مرتبط با خدمات شهری برای تأثیرگذار شدن به زمان نیاز دارند. با توجه به جوان بودن اکثر استارت‌آپ‌های مرتبط با پارک در کلانشهرها چه در ایران و چه در جهان، زمان بیشتری نیاز است تا عملکرد و تأثیرگذاری آنها را مورد بررسی قرار داد. در نهایت این اپلیکیشن‌ها درصورت موفقیت از توانایی تبدیل‌شدن به ابزارهایی برای مدیریت بهتر فضاهای شهری برخوردارند و می‌توانند در حوزه کاری خود نظم بیشتری را در شهرها و معابر شهری حاکم سازند، اما این راه‌حل نهایی نیست و مدیران شهری همچنان برای تامین و توسعه زیرساخت کافی و مناسب مسئولیت‌های زیادی به‌عهده دارند. اما برای درک بهتر تأثیر اپلیکیشن‌های نوپای مدیریت پارکینگ به چندین سال دیگر زمان نیاز خواهد بود تا همزمان با توسعه زیرساخت‌های شهری، این ابزارها هم بیشتر شناخته شده و مورد استفاده قرار گیرند.
رضایی در پاسخ به این سؤال که آیا این اپلیکیشن‌ها می‌توانند راه‌حل‌هایی سریع برای حل مشکل نبود فضای پارک در شهرهای بزرگ باشند گفت مشکل کمبود فضای جای پارک را می‌توان ایده‌ای سریع برای ایجاد کسب‌وکاری خلاقانه درنظر گرفت، همانطور که در کشورهای مختلف جهان ازجمله در آمریکا و انگلستان، کارآفرینان این معضل شهری را به‌ویژه در سال‌های اخیر مورد توجه قرار داده‌اند و کسب‌وکارهای نسبتا موفقی از پرداختن به این مشکل خلق کرده‌اند اما این ابزارها قطعا راه‌حلی سریع برای مدیریت مشکلی شهری نخواهند بود زیرا همانطور که پیش‌تر گفتیم این ابزارها برای جا افتادن و تکامل به زمان نیاز دارند.
