احیای برجام در انتظار ازسرگیری مذاکرات وین

 وقفه مذاکرات وین وارد هفته چهارم می‌شود. هنوز تصمیمی درباره ادامه گفت‌وگوهای احیای برجام گرفته نشده است. البته به‌گفته دیپلمات‌ها، هیأت‌ها باید تصمیم‌های نهایی برای توافق را بگیرند و تقریبا رایزنی‌ها درباره متن توافق در دور ششم به پایان رسیده است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا دیروز گفته که ایران هنوز آمادگی خود را برای دور بعدی گفت‌وگو به هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا اعلام نکرده است. در این سو اما سخنگوی وزارت خارجه ایران تأکید کرده که توافق احیای برجام به تصمیم طرف‌های دیگر و به‌ویژه‌ آمریکا بستگی دارد. بنابراین به‌نظر می‌رسد تهران و واشنگتن در آستانه توافق احیای برجام بار دیگر وارد نوعی بن‌بست شده‌اند و حاضر نیستند که از مواضع خود عقب‌نشینی کنند. بن‌بستی که پیش از آغاز مذاکرات وین نیز وجود داشت و در نهایت با نقش‌آفرینی اروپایی‌ها به‌عنوان میانجی طرفین وارد مسیر دیپلماسی شدند. در این بین اما مواضع حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران نیز بازتاب‌های زیادی داشته است.  مواضعی که چندان با موقعیت کنونی مذاکرات همخوان نیست. روحانی هفته گذشته در نشست هیأت دولت برای چندمین بار گفته که باید تحریم را برداریم  و FATF را نهایی کنیم و «اینها دیگر دست خودمان است». روحانی تأکید کرده که «می‌توانیم همین هفته تصمیم بگیریم که آن را تمام کنیم یا می‌توانیم تصمیم بگیریم که ماه‌ها ادامه پیدا کند که این بحث دیگری است». این در حالی است که طبق شنیده‌ها کمیته‌ای برای بررسی متن نهایی توافق احتمالی در شورای‌عالی امنیت ملی تشکیل شده که نمایندگانی از همه نهادهای عالی و حتی نماینده‌های رئیس‌جمهور منتخب نیز در آن حضور دارند.  تصمیم نهایی درباره ادامه مذاکرات، پذیرش توافق یا قطع روند وین به‌عهده این کمیته است که همچنان خبری رسمی از کم‌وکیف کار آن نیست. در چنین شرایطی برخی هم به نقل از منابعی از برنامه جایگزین یا همان پلن «ب» اروپایی‌ها درصورت ادامه تعلیق کنونی مذاکرات خبر داده‌اند.

 آیا پلن «ب» در راه است؟ 
مشخص نیست که در سه هفته گذشته سیگنال‌ها یا پیام‌هایی میان طرف‌های مذاکره ردوبدل شده باشد. البته اروپایی‌ها، روسیه و چین همگی بر لزوم هدر ندادن زمان تأکید کردند و حتی گفتند که مذاکرات وین نمی‌تواند تا ابد ادامه داشته باشد. هرچند درباره اینکه آنها تمایل دارند توافق احیای برجام را با دولت بعدی در ایران امضا کنند نیز گمانه‌زنی‌هایی شده است. سیدابراهیم رئیسی هم در نخستین نشست خبری خود موضعی معتدل درباره مذاکرات وین و برجام اتخاذ و اعلام کرده که تیم دیپلماسی او با هیأت مذاکره‌کننده در تعامل و ارتباط است.  همچنین وزارت خارجه و سخنگوی دولت تأکید کردند که تصمیم‌گیری درباره مذاکرات وین در سطح سیاست‌های کلان نظام است و بر عهده دولت فعلی و آینده نیست.
 با این حال هنوز مشخص نیست که گره وقفه در مذاکرات وین به‌دست   دولت دوازدهم باز می‌شود یا سیزدهم. چراکه طبق گمانه‌زنی‌ها درصورت قطع روند دیپلماسی آمریکا در کنار متحدان اروپایی خود برنامه‌های جایگزین را به اجرا در می‌آورند. تفاوت تحریم‌ها و سیاست فشار حداکثری آمریکا با دوران دونالد ترامپ نیز درست در همین نقطه است و امروز در ظاهر و در عمل همراهی اروپایی‌ها را با خود به همراه دارد.