4رویکرد پیشنهادی مرکزپ‍ژوهش‌ها در قبال طالبان

 همزمان با افزایش نگرانی‌ها از قدرت‌گرفتن طالبان در افغانستان، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی پیشنهاد کرده است که ایران با اتخاذ تدابیری مانع از تعمیق و گسترش درگیری میان طالبان و دولت افغانستان شود.
در بخشی از این گزارش، مرکز پژوهش‌های مجلس به تشریح پیامد‌های به‌قدرت‌رسیدن طالبان در افغانستان برای جمهوری اسلامی ایران پرداخته و آورده است که با توجه به مقاومت‌های شدید داخلی در برابر به‌قدرت‌رسیدن طالبان، احتمال بروز ناامنی درصورت غلبه این گروه بر افغانستان زیاد است و درصورتی که چنین اتفاقی بیفتد، جنگ‌های داخلی و ناامنی در افغانستان آغاز خواهد شد.
این مرکز در ادامه هشدار داده است غلبه طالبان بر افغانستان می‌تواند این کشور را به پناهگاه گروه‌های تروریستی و بستری برای رشد گروه‌های نوظهور افراطی تبدیل کند و بروز تهدیدهای تروریستی در محیط پیرامونی ایران امنیت داخلی را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. در نهایت این گزارش می‌افزاید نکته مهم آن است که فرصت چندانی برای حل‌وفصل سیاسی این بحران وجود ندارد و این احتمال وجود دارد که درصورت عدم‌تسریع در گفت‌وگوهای بین‌الافغانی از شهریورماه درگیری‌های نظامی در افغانستان تشدید شده و سرنوشت کابل در وضعیت خطرناکی قرار گیرد. با توجه به اینکه رویکرد آمریکا برای تعیین آینده سیاسی افغانستان تحمیلی بوده و احتمال تحقق آن بالا نیست، جمهوری اسلامی ایران باید ‌اهتمام بیشتری برای آغاز روند گفت‌وگوهای بین‌الافغانی تحت نظارت کشورهای منطقه داشته باشد. این گزارش پیشنهاد کرده است که طرح ایران برای حل‌وفصل سیاسی این بحران می‌تواند شامل این 4ماده اصلی باشد: «کاهش خشونت و آتش‌بس فوری، آغاز گفت‌وگو میان دولت افغانستان و طالبان، برگزاری انتخابات زودهنگام، تشکیل دولت فراگیرملی». مرکز پژوهش‌ها در این گزارش تأکید کرده است که علاوه بر این، به‌دلیل احتمال خروج وضعیت افغانستان از حالت قابل کنترل باید با درنظر‌داشتن جانب احتیاط و برای جلوگیری از ناامنی مرزی و تسری بحران به داخل کشور منافع حیاتی و خط قرمزهای ایران به طرف‌های منازعه در افغانستان تذکر داده شود و نیروهای نظامی ایران در مناطق شرقی هوشیار باشند. این گزارش می‌افزاید که ازاین‌رو، جمهوری اسلامی ایران برای جلوگیری از پیامدهای ناگوار این بحران باید نقش فعال‌تری ایفا کند. با توجه به عدم‌قطعیت درباره آینده تنش‌ها در افغانستان و ابهام درباره ماهیت طالبان مهم‌ترین اولویت ایران آغاز روند گفت‌وگوهای بین‌الافغانی و خاتمه درگیری‌هاست. در کنار تعیین سریع نماینده ویژه ایران برای ایجاد هماهنگی داخلی و تلاش برای حل سیاسی این بحران باید از فرصت اندک باقیمانده برای آمادگی کامل در برابر سناریوهای بدبینانه‌ای که امکان تحقق آن در آینده نزدیک وجود دارد، استفاده کرد.