برجام روی میز شورای امنیت

پس از 6‌ماه، برجام دوباره به شورای امنیت سازمان ملل رسید. نخستین جلسه حضوری این شورا پس از پاندمی کرونا برای بررسی گزارش شش ماهه اجرای قطعنامه2231 برگزار شد و 15عضو، گزارش دبیرکل سازمان‌ ملل را بررسی کردند. گزارشی که در آن آنتونیو گوترش از آمریکا درخواست کرد که طبق توافق هسته‌ای تمامی تحریم‌ها علیه این کشور را لغو یا تعلیق کند. گوترش در این گزارش تأکید کرد تا معافیت‌های مربوط به دادوستد نفت با ایران و همچنین دیگر معافیت‌های مرتبط با پروژه‌های منع گسترش سلاح‌های هسته‌‌ای ایران به‌طور کامل تجدید شود. در گزارش دبیرکل سازمان‌ ملل از ایران نیز خواسته شده بود تا به تعهدات خود در برجام بازگردد. نشست شش ماهه شورای امنیت امسال در آستانه دور هفتم مذاکرات احیای توافق هسته‌ای برگزار شد. هرچند‌که این مذاکرات باز هم وارد پیچ تندی شده که مشخص نیست تهران و واشنگتن چگونه از آن عبور خواهند کرد. ایران و آمریکا تلاش می‌کنند تا مسئولیت احیای توافق هسته‌ای را به دوش طرف مقابل بگذارند و از مواضع خود پاپس نمی‌کشند. به‌نظر می‌رسد که این مواضع در نشست شورای امنیت نیز از سوی نمایندگان 2کشور مطرح کردند. البته در این نشست رأی‌گیری نشد و نمایندگان کشورها صرفا مواضع خود درباره گزارش دبیرکل را مطرح کردند.
 
نگاه‌ غربی‌ها به دولت آینده
در چنین شرایطی تغییر رئیس‌جمهور در ایران نیز تبدیل به عامل تعیین‌‌کننده در مذاکرات شده است. گفته شده که 2‌نماینده از سوی رئیس‌جمهور منتخب نیز به کمیته تطبیق متن نهایی توافق ایران و1+4 اضافه شده‌اند. پیش‌تر رئیسی نیز از تعامل با تیم فعلی مذاکره‌کننده در وین خبر داده بود. حالا رئیس‌جمهور آلمان مذاکرات وین را پیچیده و فشرده دانسته و وزیرخارجه این کشور نیز در نشستی خبری گفته که مذاکرات وین دشوار و حساس است: «با این حال، رایزنی‌ها به‌صورت گام به گام در حال پیشروی است و باید ببینیم آیا رئیس‌جمهور منتخب ایران از مذاکراتی که تاکنون انجام داده‌ایم حمایت خواهد کرد یا نه.» گمانه‌زنی‌ها نیز حکایت از این دارد که دور هفتم مذاکرات دست‌کم تا یک هفته دیگر برگزار نخواهد شد. سیدعباس عراقچی، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران در وین پس از پایان دور ششم گفته بود که نمایندگان کشورها برای تصمیم‌گیری‌های نهایی به پایتخت‌ها برمی‌گردند. عراقچی البته تأکید کرده که احیای برجام منوط به تصمیم آمریکا مبنی بر لغو همه تحریم‌ها و بازگشت به توافق هسته‌ای است.

موانع توافق در وین 
برجام البته فقط محور رایزنی در وین و پایتخت کشورهای1+4 نیست. به گزارش «ایسنا» وزیر خارجه عربستان و وزیر خارجه آمریکا در حاشیه نشست وزیران خارجه کشورهای گروه۲۰ که در ایتالیا برگزار شد با یکدیگر دیدار ‌و گفت‌وگو کردند و توافق هسته‌ای و ایران ازجمله محورهای این دیدار بوده است. فیصل بن فرحان در این دیدار ادعاهایی نیز علیه ایران مطرح کرده است. در همین حال برخی رسانه‌های اسرائیلی هم گزارش داده اند که رئیس‌جمهور رژیم اسرائیل هم در دیدار با رئیس‌جمهور آمریکا ادعاهایی علیه حضور منطقه‌ای ایران مطرح کرده و گفته که خروج آمریکا از منطقه منجر به نزدیک شدن کشورهای عربی به ایران می‌شود. «یائیر لاپید» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی هم بار دیگر نسبت به احیای برجام ابراز نگرانی کرده است. مقامات این رژیم تلاش‌های زیادی برای اخلال در روند گفت‌وگوهای وین کردند که تاکنون ناکام مانده است. هرچند مذاکرات نیز با وقفه‌ای مواجه شده که ادامه آن در دولت دوازدهم با ابهامات زیادی روبه‌رو است. گفته شده که کمیته تطبیق متن توافق احتمالی در شورای‌عالی امنیت ملی قرار است تا درباره ادامه توافق در دولت دوازدهم یا سیزدهم یا توقف مذاکرات تصمیم‌گیری کند. تهران و واشنگتن همچنان دو یا سه اختلاف اساسی با یکدیگر دارند که مقامات دو طرف نیز به آن اشاره کردند. فهرست تحریم‌های قابل لغو، ترتیب اجرای آن و درخواست ایران برای تضمین آمریکا درباره عدم‌خروج از توافق نهایی ازجمله این اختلافات است. چالش ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز حل نشده باقی مانده است. آژانس درخواست تمدید توافق مبنی بر ادامه ضبط داده‌های دوربین‌های مراکز هسته‌ای را دارد، اما ایران اعلام کرده که هنوز در این‌باره تصمیم‌گیری نشده است. اروپایی‌ها هنوز موضع مشخصی در این‌باره اتخاذ نکرده و فقط به انتقاد از این اتفاق اکتفا کرده‌اند.