خراسان رضوی، پیشتاز در آموزش فرهنگ ایمنی

مریم عبدلی-خبرنگار

همگام با گسترش علوم و فناوری در زمینه‌های مختلف، توجه به مسائل ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست در مجامع علمی و همچنین صنایع و خدمات بیش از گذشته افزایش داشته و در سال‌های اخیر در کشورمان دچار تحول عظیمی شده است. آیا تا کنون به این موضوع فکر کرده‌اید که علت بروز حوادث چیست و چگونه می‌توان از به وقوع پیوستن آنها جلوگیری کرده، یا تعداد آنها را کاهش داد؟
مدیرکل مدیریت بحران خراسان رضوی در این زمینه می‌گوید: گسترش فرهنگ عمومی، آگاهی و آمادگی در زمینه ایمنی پایدار و ارتقای سطح تاب‌آوری جامعه از نیازهای ضروری امروز است.
محسن نجات می‌افزاید: در مدیریت بحران خراسان رضوی با توجه به پراکندگی در حوزه شهری، شعاری با عنوان «توسعه فرهنگ ایمنی پایدار» در استان تعریف شده است که شامل فرهنگ‌سازی در زمینه‌های مختلف ایمنی می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: یکی از زیر مجموعه‌های شعار «توسعه فرهنگ ایمنی پایدار» طراحی سند «کاهش خطرپذیری شهری»‌ است که جزو دغدغه‌های اصلی سازمان مدیریت بحران خراسان رضوی محسوب می‌شود.

 تاب‌آوری جوامع محلی
نجات درباره استراتژی کاهش آسیب اظهار می‌کند: دو نکته مهم در این ‌باره وجود دارد؛ اول تاب‌آوری جوامع محلی و دوم چگونگی توانمندسازی جوامع محلی که پایه ‌و اساس فرهنگ‌سازی در زمینه ایمنی پایدار است.

 پیوست رسانه‌ای
مدیرکل مدیریت بحران خراسان رضوی با شاره به اینکه نبود پیوست رسانه‌ای برای پیگیری و اجرای برنامه‌های توسعه فرهنگ ایمنی یکی از خلا‌های بزرگ در این زمینه است‏، می‌گوید: برای رسیدن به هدف استراتژی کاهش آسیب باید بین دستگاه‌های اجرایی و رسانه‌ها یک همکاری و هماهنگی ایجاد شود.وی ادامه می‌دهد: اگر قرار است که تاب‌آوری و توانمندسازی در جامعه ایجاد شود باید وظایف مختلف بخش‌های مسئول طراحی و تعریف بشود و هر شاخه خود را مقید به اجرای وظایف و همچنین تفاهم با دیگر دستگاه‌ها بکند.
نجات می‌افزاید: در بعضی از دستگاه‌های متولی مدیریت بحران، رسانه ورود کرده و به‌طور جدی کار اطلاع‌رسانی را اجرا می‌کند و در بعضی از سازمان‌های اجرایی با این اتفاق روبه‌رو نیستیم.

 فعالیت‌های داوطلبانه
این مقام مسئول با بیان اینکه یکی دیگر از مباحث مهم در گسترش فرهنگ عمومی و ایمنی پایدار؛ تشویق شهروندان به فعالیت‌های داوطلبانه است، می‌گوید: توسعه فرهنگ مشارکت داوطلبانه در گرو ایجاد سهولت دسترسی به منابع اطلاعاتی موثق در این زمینه است که باعث ایجاد آگاهی و تغییر نگرش شهروندان می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: توسعه فرهنگ مشارکت داوطلبانه و پیوست رسانه‌ای، می‌تواند درک بالایی نسبت به این مساله برای شهروندان ایجاد کند که باعث تاب‌آوری و پایداری بیشتر جامعه در برابر بحران‌ها و مخاطرات می‌شود.

 قانون جدید مدیریت بحران
نجات، درباره مشارکت و همکاری دستگاه‌های اجرایی در زمینه مدیریت بحران می‌گوید: قانون جدید مدیریت بحران در شهریور سال 99 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و کلیات آن به استان‌های سراسر کشور ابلاغ شد. در حال حاضر آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون در دست بررسی و نهایی شدن است. مدیرکل مدیریت بحران خراسان رضوی اظهار می‌کند: دستگاه‌های اجرایی پیش از تصویب این قانون در قالب کارگروه‌هایی مثل کارگروه امداد و نجات، سیلاب‏، زمین‌لرزه و... وظایف خود را انجام می‌دادند، اما در آیین‌نامه قانون جدید کارگروه‌ها جایی ندارند و دستگاه‌های متولی بسته به بحران موجود در یک مجموعه واحد، امدادرسانی می‌کنند.

 آموزش مدیریت بحران
وی با اشاره به اینکه دوره‌های عمومی امداد و نجات و کمک‌های اولیه از آموزش‌های ضروری‌ است که هر شهروندی باید با آن آشنا شود، تاکید می‌کند: در هنگام وقوع حوادث و بحران حد فاصل زمان بروز حادثه تا رسیدن نیروهای امدادی و ایجاد فرماندهی میدانی را در اصطلاح (گلدن‌تایم) یا زمان طلایی می‌گویند.
نجات ادامه می‌دهد: اگر فرهنگ خودامدادی در جامعه تقویت شود و شهروندان از آموزش‌ها استقبال کنند در هنگام بروز حوادث و در زمان‌طلایی می‌توانند خسارات را به حداقل برسانند.این مقام مسئول بیان می‌کند: در سه سال اخیر در شهرهای تهران و مشهد دوره‌های آموزشی دوام و واکنش سریع که جزو آموزش‌های عمومی ا‌ست برگزار می‌شود، اما در بخش آموزش‌های تخصصی هنوز کار خاصی انجام نشده که امیدواریم با ابلاغ آیین‌نامه‌های جدید این دوره‌های آموزشی نیز در سطح کشور برگزار شود.
وی با اشاره به اینکه خراسان رضوی در بخش آموزش ایمنی در مدارس، عملکرد خوبی داشته و تعدادی از مدارس نیز به عنوان مدرسه آماده معرفی شده ‌است، می‌گوید: اما این کافی نیست و باید از ظرفیت‌های استان از جمله تشکل‌های مردم‌نهاد‏، شهرداری‌ها و شورای اجتماعی محلات نیز در بخش آموزش‌ استفاده کرد. در صورت عملکرد صحیح، این‌ نهادها می‌توانند بازوهای توانمند سازمان مدیریت بحران باشند.
نجات در پایان می‌افزاید: آموزش‌های عمومی، وادار کردن شهروندان به تفکر، عمل به کاهش ریسک و عدم ریسک‌‌پذیری‌ جدید در هنگام بروز حوادث، نشان‌دهنده رشد توسعه شهری در راستای تاب‌آوری‌ است و این باید رسالت اصلی سازمان مدیریت بحران در خراسان رضوی و کل کشور باشد.