19سال است آب نداریم

آلا توحیدی | اصفهان - خبرنگار:

 اعتراض‌ها با تراکتور شروع شد؛ کشاورزان یکی از روستاهای ورزنه تراکتورهایشان را در خروجی روستا متوقف کردند تا با این کار به نگرفتن حقابه‌شان اعتراض کرده باشند. اعتراض‌ها نتیجه نداد و به شهر ورزنه رسید و بعدتر هم تجمع‌های متعددی در اصفهان برگزار شد. به تدریج کشاورزان از سایر نقاط شرق اصفهان به تجمع‌ها پیوستند.

فرصت 2 ماهه دادیم، اما...
یکی از این کشاورزان معترض که در اغلب تجمع‌ها حضور داشته است به همشهری می‌گوید: 21 فروردین به درخواست استاندار اصفهان قرار شد 2 ماه فرصت دهیم تا حقابه‌مان را بگیرند. بعضی از مسئولان به تازگی اعلام کردند همه خسارت کشاورزان پرداخت شده است و آن‌ها اجازه راهپیمایی ندارند. البته این موضوع صحت ندارد و ما خسارتی دریافت نکرده‌ایم. 

ص.الف تصریح می‌کند: 19 سال است آب ندارم. از 4 ارگان و 2 استان همجوار به قوه قضاییه شکایت کرده‌ام. 3 جلسه دادگاه برگزار شد و وکلایشان آمدند. چند بار بگومگوها به دادگاه کشید. بعد از آن پرونده بسته شد و من یک سال محکوم شدم.

او در حالی که گریه می‌کند، ادامه می‌دهد: جانباز شیمیایی هستم و تا جایی که در توانم بود، برای کشورم مبارزه کردم. حالا حقم این است؟
یکی دیگر از کشاورزان معترض هم این صحبت‌ها را تایید می‌کند. او از 19 سال نجابت و مظلومیت کشاورزان اصفهان سخن می‌گوید و این‌که مسئولان برای رسیدگی به وضع آن‌ها به منطقه نیامدند. او ادامه می‌دهد: تا پیش از شروع فعالیت استاندار فعلی اصفهان در مجموع 3 میلیون و 250 هزار تومان خسارت به کشاورزان پرداخت شد. سال گذشته هم استاندار فعلی بین یک تا 3 میلیون تومان، بنا به هر هکتار زمین، به کشاورزان پرداخت کرد.

وضع بد کشاورزان

س.ب هم کشاورز دیگری است که از وضع معیشتی کشاورزان گلایه می‌کند و می‌گوید: بسیاری از کشاورزان برای گذران زندگی ضایعات جمع می‌کنند و بعضی‌ها هم اعضای بدن یا خانه خود را برای فروش گذاشته‌اند. 
الف.و هم در توضیح بیشتر مشکلات کشاورزان به همشهری می‌گوید: 17 سال درگیر مشکلات بودیم و فقط خسارت آبی 5 سال ما پرداخت شد و خسارت 12 ساله را از دولت طلب داریم. به 7 هکتار زمین کشاورزی من سالانه 60 میلیون تومان خسارت وارد شده است.
وی با بیان این‌که کشاورزان 4 طومار برای حقابه خود در دست دارند، ادامه می‌دهد: دولت باید پاسخگو باشد که 400 میلیون متر مکعب آبی که پشت سد ذخیره داشتیم، چه شده است؟ این آب را به استان‌های دیگر فرستاده‌‌اند و حالا ذخیره آبی ما تمام شده است.
این کشاورز با بیان این‌که خسارت کم‌آبی به زمین‌های کشاورزی سالانه 10 میلیون تومان می‌شود، تصریح می‌کند: کشاورزان خسارت‌ سال‌های گذشته خود را می‌خواهند.

درآمد کاشت گندم کم است

یکی دیگر از کشاورزان، کشت اصلی زمین‌های شرق اصفهان را پیاز، یونجه، ذرت، چغندر و صیفی‌ می‌داند که بعد از قطع شدن آب و شروع خشکسالی کاهش یافته و به کاشت گندم محدود شده است. او تصریح می‌کند: مجبور به کاشت گندم هستیم در حالی که این محصول نسبت به بقیه کاشت‌ها درآمد کمتری دارد و درآمد سالانه این کشت فقط 7 میلیون تومان در هر هکتار می‌شود.

این کشاورز با بیان این‌که از سال 79 تا 81 آبی به کشاورزان شرق اصفهان اختصاص نیافته است، می‌گوید: از سال 82 تا 86 آب را باز کردند، اما در همه سال‌های بعد از آن فقط به اندازه یک سال آبی به کشاورزان شرق اصفهان آب داده‌اند.
این کشاورز در توضیح کشت گلخانه‌ای که پیشنهادی برای روزگار کم‌آبی است هم توضیح می‌دهد: کشت گلخانه‌ای هزینه زیادی می‌خواهد و بانک‌ها هم وام مورد نیاز کشاورزان را برای تغییر الگوی کشت پرداخت نمی‌کنند.

به کشاورزان اصفهان بها نمی‌دهند

دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی اصفهان هم با بیان این‌که وزارت نیرو حقابه کشاورزان را فروخته است، به همشهری می‌گوید: از سال 78 به دلیل فروش بی‌اندازه حقابه‌ها، رودخانه رو به خشکی گذاشت و کشاورزان از همان زمان پیگیری‌های خود را آغاز کردند. حالا 19 سال است که آن‌ها پیگیر همین حقابه هستند، با نمایندگان و دستگاه قضایی جلسه برگزار می‌کنند و طومار می‌نویسند اما هیچ‌کس بها نمی‌دهد.

اسفندیار امینی توضیح می‌دهد: در نهایت سال 92 شورای عالی آب ادعای کشاورزان برای حقابه را پذیرفت و تصویب کرد که نباید از حقابه آن‌ها برای مصرف آشامیدنی، صنعت و کشاورزی برداشت شود. حالا 5 سال از تصویب این موضوع می‌گذرد، اما همچنان کشاورزان منتظرند تا بخشی از حقا‌به خود را دریافت کنند.
از ابتدای فروردین امسال هم برداشت آب از سوی کشاورزان بالادست زاینده‌رود آغاز شده است و امینی این موضوع را عامل شروع اعتراض‌های مستمر کشاورزان می‌داند و می‌گوید: کشاورزان معتقدند که دستگاه قضایی می‌تواند جلو برداشت‌های بالادست را بگیرد. دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی اصفهان با بیان این‌که مجوز برگزاری راهپیمایی و تجمع به کشاورزان داده نمی‌شود، می‌گوید: دولت به کشاورزان می‌گوید امسال هم آب نیست و سال آینده اگر بارش‌ها مناسب بود، حقابه پرداخت می‌شود. این موضوع یعنی امسال هم کشاورزان درآمدی ندارند.

امینی تاکید می‌کند: در بسیاری از فتواهای مراجع آمده است که حتی برای مصرف آشامیدنی هم نباید حقابه کشاورزان را برداشت کرد. همچنین در قانون تشویق سرمایه‌گذاری در طرح‌های آبی کشور قید شده است؛ نباید حقابه مردم برداشت شود. در قانون استقلال آب استان‌ها هم آمده است که نباید حقابه کشاورزان را برای مصرف دیگر برداشت کرد. با وجود این، برای توسعه صنعت و کشاورزی، حقابه کشاورزان از اصفهان خارج می‌شود.

نماینده کشاورزان با انتقاد از گفته‌های مسئولان درباره کشت‌های گلخانه‌ای اظهار می‌کند: سازمان جهاد کشاورزی، اداره محیط زیست، وزارت نیرو و اداره کل منابع طبیعی باید تخصصی نظر دهند، اما این اتفاق نمی‌افتد. در حال حاضر 40 هزار هکتار گلخانه در کشور وجود دارد در حالی که فقط در شرق اصفهان به اندازه 3 برابر آمار کل کشور زمین وجود دارد. مگر می‌شود 120 هزار هکتار زمین کشاورزی در شرق اصفهان الگوی کشت گلخانه‌ای داشته باشد و ورشکست نشود؟ سازمان جهاد کشاورزی زمین‌های تحقیقاتی برای کشت گلخانه‌ای دارد و کشت این زمین‌ها را با وجود اینکه افراد متخصص در آن کار می‌کنند با کشت کشاورزان مقایسه می‌کند.

امینی اظهار می‌کند: در جلسه‌ای که به تازگی با مجمع نمایندگان اصفهان، استاندار، وزیر نیرو و رئیس مجلس شورای اسلامی داشتیم از کشاورزان خواستیم تا پایان اردیبهشت به وزارت نیرو فرصت دهند فکری بکنند.

میزان فعلی آب ذخیره شده در پشت سد زاینده‌رود 142 میلیون متر مکعب است در حالی که فقط برای تأمین آب آشامیدنی مورد نیاز اصفهان 400 میلیون متر مکعب آب نیاز است. با توجه به شرایط کم‌آبی، در دهه گذشته 100 هزار هکتار از زمین‌های استان با محدودیت آب مواجه شده است و با وجود این، کشاورزان فقط 12 درصد خسارت «نکاشت محصول کشاورزی» خود را دریافت کرده‌اند.

 خشک شدن 120 هزار هکتار زمین 

دبیر اجرایی انجمن صنفی کشاورزان اصفهان می‌گوید: محصولات گرمادوست شامل ذرت، انواع صیفی، علوفه، نباتات، سویا و چغندر در زمین‌های شرق اصفهان کاشته می‌شد و این منطقه رتبه جهانی داشت و زمین‌هایش با چند متر ارتفاع خاک آبرفتی غنی بودند. همچنین روزانه هزار و 500 تن علوفه در دامداری‌های شرق اصفهان تولید می‌شد.
اسفندیار امینی می‌افزاید: با توجه به کم آبی و خشکسالی، تولید و الگوی کشت در شرق اصفهان به هم خورد. روال این طور بود که یک سال محصولات سرمادوست در این منطقه کاشته می‌شد و سال بعد نوع محصولات عوض می‌شد، اما کشاورزان در چند سال اخیر مجبور شدند فقط  گندم بکارند و به همین دلیل بهره وری کشت پایین آمده است. 
وی با بیان اینکه 120 هزار هکتار زمین در شرق اصفهان از رودخانه استفاده می‌کردند، اظهار می‌کند: با شرایط حاضر فقط زمین‌های حاشیه زاینده رود به واسطه پر شدن چاه‌ها کشت دارند و بقیه اراضی رها شده است.‌