«برق امید» در دل خانه‌ها
چندماهی است روی قبض مشترکان برق برخی شهرها، عنوان خوش مصرف، کم مصرف یا پرمصرف جا خوش کرده؛ عنوانی که توضیح می‌دهد میزان مصرف انرژی در هر خانه چقدر است. این عنوان ساده در واقع همان طرحی است که با هدف تشویق مشترکان خانگی به مصرف کمتر و استفاده از انرژی خورشیدی از آبان سال گذشته با عنوان طرح «برق امید» آغاز به کار کرد. طرح «برق امید» مخصوص مشترکان خانگی است و الگوهای آن نیز از عملکرد خود مردم در سال‌های گذشته استخراج شده. بنابر اطلاعات وزارت نیرو به طور متوسط در کل کشور حدود ۳۰درصد از مشترکان برق در محدوده کم مصرف، ۱۵ درصد پرمصرف و ۵۵ درصد در محدوده خوش مصرف هستند که البته این تقسیم‌بندی ارتباطی به محدوده جغرافیایی یا درآمد خانوار ندارد و فقط براساس میزان مصرف برق تعیین شده است. در طرح «برق امید» مشترکان کم‌مصرف از تخفیف ۱۰۰درصدی در قبض برق بهره‌مند می‌شوند، از مشترکان خوش‌مصرف قدردانی می‌شود و مشترکان پرمصرف نیز با انجام کارهایی از عنوان پرمصرف دور شده و به خوش‌مصرف‌ها می‌پیوندند. امسال با توجه به محدودیت‌های مالی و با هدف اجرای پایلوت نصب مولدهای خورشیدی خانگی کوچک مقیاس، 4 استان پرمتقاضی شامل تهران، خراسان رضوی، اصفهان و فارس به عنوان استان‌های منتخب برای اجرای طرح تعیین شده‌اند.
استقبال اهالی فارس از «برق امید»
طرح برق امید به عنوان ابزار تشویقی وزارت نیرو و دولت برای بهره‌وری بیشتر و ایجاد الگوی مصرف متوازن و متناسب با امضای یک تفاهم‌نامه در استان فارس کلید خورد. این تفاهم‌نامه نیمه دوم سال گذشته بین شرکت توزیع برق فارس و بانک قرض‌الحسنه مهر این استان امضا شد. دراین طرح بانک متعهد شد با پرداخت تسهیلات بهینه‌سازی وسایل پرمصرف برقی مانند یخچال، کولر و سایر لوازم برقی، شهروندان را به سمت بهینه‌سازی وسایل برق و استفاده از تسهیلات قرض‌الحسنه تشویق کند. سطح تسهیلات در این طرح حدود ۴۰۰ میلیون ریال بود که به صورت قرض‌الحسنه در اختیار متقاضیان قرار گرفت.برای مشترکان پر مصرف پیشنهاد شده بود تا از تسهیلات قرض‌الحسنه بانک استفاده کنند و با نصب سامانه تولید انرژی خورشیدی بر پشت بام‌ها در تولید انرژی و بهینه‌سازی مصرف و کاهش آلودگی محیط زیست سهیم باشند.به گفته مسئولان این استان، برای تولید هر کیلووات ساعت برق از مبدا تولید تا محل مصرف حدود 1500 دلار هزینه صرف می‌شود و تلاش برای بهینه‌سازی مصرف برق با طرح برق امید در واقع کمک به محیط زیست، جلوگیری از آلودگی هوا، صرفهجویی در هزینه تولید و انتقال انرژی و همچنین ایجاد ظرفیت‌های بیشتر و بهتر برای ارزآوری و تامین منابع است.در روزهای پایانی سال گذشته بود که احمدرضا خسروی، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق فارس از افزایش شمار مشترکان بهره‌مند از این طرح از ۱۶ درصد به ۱۸ درصد کل مشترکان استان خبر داده بود. به گفته او، افزایش ۲ درصدی شمار مشترکان برق امید در ماه‌های گذشته بیانگر استقبال شهروندان برای کاهش برق مصرفی و مدیریت بهینه مصرف انرژی و برق در این استان است که همین استقبال نام فارس را در میان 4 استان پایلوت طرح در سال جاری قرار داد. در حال حاضر در استان بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار مشترک برق خانگی وجود دارد که ۱۸ درصد از این مشترکان یعنی حدود ۳۰۰ هزار مشترک از مزایای تخفیف۱۰۰درصدی هزینه بهای برق مصرفی در صورت رعایت الگوهای تعرفه‌بندی اعلامی ویژه محدوده کم مصرفی به صورت ماهانه بهره‌مند خواهند شد.
توسعه انرژی‌های پاک
یکی از اهداف اجرای طرح برق امید توسعه انرژی‌های پاک در کشور است. بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده در طرح پایلوت سال گذشته ایجاد 3500 واحد مولد خورشیدی مقیاس کوچک پیش‌بینی شد که قرار بود با حدود ۲۱ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری انجام شود. بر اساس این طرح قرار است تا سال ۱۴۰۹، ۴۰ هزار سامانه خورشیدی مقیاس کوچک با حجم سرمایه‌گذاری ۲۴۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده نصب شود که بخشی از آن از طریق مکانیزم حمایتی اعطای یارانه تسهیلات به متقاضیان ارائه می‌شود.بر اساس بررسی‌های انجام شده اثربخشی اجرای طرح در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ حدود ۲۲ مگاوات کاهش پیک و ۴۰ میلیون کیلووات ساعت تولید انرژی الکتریکی خواهد بود.
انتخاب 330 مشترک اصفهانی برای« برق امید»
سازمان انرژی‌های تجدید پذیر و بهره‌وری انرژی (ساتبا) به نمایندگی از وزارت نیرو مسئولیت کاهش مصرف انرژی از طریق توسعه سامانه‌های خورشیدی مقیاس خانگی را بر عهده دارد تا با اهدای تسهیلات مالی به متقاضیان برای کاهش شدت انرژی و بهینه‌سازی مصرف انرژی اقدام کند. اصفهان به عنوان یکی از استان‌های پایلوت برای اجرای این طرح در نظر گرفته شد.هدف طرح برق امید این است که مشترکان پرمصرف شناسایی شوند و بالاجبار از این طرح استفاده کنند به این صورت که هزینه اجرای آن را سازمان ساتبا از طریق اعطای وام قرض‌الحسنه به آن‌ها پرداخت و تامین کند تا بتوانند به اندازه مصرف خود از مزایای طرح استفاده کنند.شرکت توزیع برق استان با غربالگری، ۳۳۰ متقاضی مشترکان پرمصرف خانگی را انتخاب و آن‌ها را برای دریافت تسهیلات مالی لازم به سازمان ساتبا معرفی کرد. البته تاکنون اقدامی از سوی ساتبا برای تایید و پیگیری درخواست این متقاضیان صورت نگرفته است.مدیر دفتر مدیریت مصرف شرکت توزیع برق اصفهان درباره جزئیات این طرح می‌گوید: این سامانه‌ها 5/0 مگاواتی هستند که به طور متوسط ماهانه 75کیلووات برق تولید می‌کنند. البته این مقدار در تابستان بیشتر و به طور مستمر منجر به کاهش هزینه‌های برق مصرف مشترک می‌شود. خریداری و نصب این پنل‌های کوچک مقیاس خانگی حدود ۷۰ میلیون تومان برای هر متقاضی هزینه‌بردار است. مهدی ثقفی با بیان اینکه اصفهان سابقه خوبی در نصب و اجرای پنل‌های خورشیدی دارد، می‌افزاید: حدود ۷۰۰ نیروگاه کوچک مقیاس خورشیدی در استان وجود دارند که ۳۳۰ عدد از آن‌ها در بخش خانگی، ۲۰۰ عدد در بخش صنعتی و ۱۶۰ عدد هم در اداره‌های استان نصب شده‌اند که11 مگاوات برق تولید می‌کنند. وی با بیان اینکه متقاضیان این نیروگاه‌های خورشیدی با شرکت توزیع برق استان قرارداد20 ساله بسته‌اند، اظهار می‌کند: شرکت انرژی را به نرخ تشویقی تا20 سال خریداری کرده است و مرتبا قیمت آن را متناسب با تورم و نرخ دلار افزایش می‌دهد. در اصفهان ظرفیت خوبی در زمینه تامین انرژی خورشیدی وجود دارد و زیرساخت‌های اجرای آن هم فراهم است. شرکت توزیع برق می‌تواند متقاضیان این طرح را به هر تعدادی که باشند تحت پوشش قرار دهد و طرح برق امید با استفاده از مولدهای خورشیدی کوچک مقیاس خانگی را در استان نصب و اجرا کند.
مراحل اجرای طرح در سال ۱۴۰۰
اولین مرحله این طرح در 4استان پایلوت، معرفی متقاضیان به شرکت‌های توزیع نیروی برق مربوطه است. پس از آن نوبت به فرآیند غربالگری برای نصب سامانه‌های خورشیدی با ظرفیت اقتصادی ۳ تا ۵ کیلوات (شامل بررسی ملاحظات مربوط به چارچوب‌های فنی، اجرایی، ایمنی، زیست‌محیطی و حقوقی برای طبقه‌بندی رده مصرفی مشترک، محل نصب، اتصال به شبکه و ...) و تهیه فهرست نهایی حائزان شرایط ساخت نیروگاه می‌رسد.معرفی فهرست نهایی حائزان شرایط ساخت مولد خورشیدی برای دریافت وام کم‌بهره به بانک عامل، دریافت وام کم‌بهره برای نصب سامانه‌های خورشیدی، نصب سامانه خورشیدی کوچک توسط پیمانکار مورد تایید شرکت‌های توزیع نیروی برق، تهاتر اضافه مصرف مشترک پرمصرف خانگی تا نیل به رده خوش مصرفی (در دوره‌های پرمصرفی) با تولید سامانه در قبوض برق مشترک و فروش برق تولیدی مازاد به قیمت خرید تضمینی برق به ساتبا مراحل بعدی اجرای این طرح محسوب می‌شود.البته طرح برق امید از اول آبان سال گذشته در سطح کشور اجرا شد. بر اساس آن کم‌مصرف‌ها به مشترکانی اطلاق می‌شود که از مهر تا اردیبهشت مصرف متوسط ماهانه انرژی برق آن‌ها تا ۸۰ کیلووات ساعت و برای ماه‌های گرم (خرداد تا شهریور) تا ۱۰۰ کیلووات ساعت باشد. خوش مصرف‌ها نیز مشترکانی هستند که در ماه‌های مهر تا اردیبهشت بین ۸۰ تا ۲۰۰ کیلووات ساعت متوسط مصرفشان باشد و در 4 ماه دیگر سال متوسط مصرفشان بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلووات ساعت باشد و مشترکان پرمصرف نیز در ماه‌های گرم بالای ۳۰۰ کیلووات ساعت و در سایر ماه‌های سال بیش از ۲۰۰ کیلووات ساعت مصرف برقشان است.
670 هزار قبض در زنجان مشمول تخفیفات برق «امید» شدند
علیرضا علیزاده، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق زنجان هم با بیان اینکه 670 هزار و 727 قبض در زنجان مشمول تخفیفات برق «امید» شدند، اعلام کرده بود که از ابتدای آبان سال گذشته تا پایان فروردین‌ماه سال‌جاری بیش از یک میلیون و ۳۶ هزار قبض برای مشترکان شهری و روستایی صادر شده است و ۱۴۴ هزار و ۴۹۷ فقره از این قبض‌ها مشمول تخفیف ۱۰۰ درصدی شدند.
یک سال تجربه خراسان رضوی
اجرای طرح پایلوت برق امید از ابتدای سال99 در خراسان رضوی آغاز شده است و در ابتدای کار با تصویب هیات دولت یک نرم‌افراز کاربردی با نام «برق من» برای مدیریت مصرف مشترکان طراحی شد.در مجموع طی 3سال اخیر در خراسان رضوی 15مگاوات نیروگاه خورشیدی با 1200 مشترک پراکنده خانگی نصب و راه‌اندازی شده که سهم مشهد از این آمار حدود 5/7 مگاوات است.در ابتدای کار، پکیج نیروگاه 5کیلواواتی خانگی برای مشترکان 25میلیون تومان تمام می‌شد، اما در حال حاضر قیمت این پکیج به 100میلیون تومان رسیده است.تا سال98 تعداد زیادی متقاضی برای استفاده از نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس خورشیدی در استان وجود داشت، اما در 2سال اخیر به دلیل افزایش قیمت تمام‌شده نصب نیروگاه خورشیدی استقبال از این فن‌آوری بسیار کمتر شده است.نصب یک پکیج نیروگاه 5 کیلوواتی خانگی با قیمت تمام‌شده 100 میلیون تومان و نرخ خرید تضمینی برق تولیدشده 1040 تومان دیگر صرفه اقتصادی چندانی برای مشترکان ندارد.اگر نصب نیروگاه‌های خورشیدی خانگی طبق برنامه پیش رفته بود و مشوق‌های بهتری برای این مساله وجود داشت درحال حاضر کشور با مشکل خاموشی روبه‌رو نمی‌شد.
اجرای طرح در دیگر استان‌ها
سال گذشته استان‌های مختلفی در این طرح مشارکت داشتند؛ گلستان، کهگیلویه و بویراحمد، یزد، خراسان جنوبی، کرمان و.. که اغلب آن‌ها از اجرای طرح ابراز رضایت کرده بودند.مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق گلستان با بیان اینکه ۱۷ هزار و ۳۶۲ مشترک خانگی استان در دوره قرائت یک ماه آبان سال گذشته از تخفیف ۱۰۰ درصدی بهای برق در قالب این طرح برخوردار شدند، گفته بود که 8324 مشترک روستایی و 9038 مشترک شهری از تخفیف ۱۰۰ درصدی صورتحساب برق برخوردار شدند و تا زمانی که در گروه کم مصرف باقی بمانند شامل این تخفیف خواهند بود.
در تهران هم شرکت توزیع برق در زمان شروع طرح اعلام کرده بود با حذف سکونت‌گاه‌های غیردائم ۱۳۰هزار مشترک در طول سال مشمول طرح ملی برق امید در استان تهران هستند، اما برآوردهای اولیه این بود که ۶۴۵ هزار مشترک حداقل یک بار در سال مشمول اجرای این طرح شوند.
با وجود این اظهار رضایت‌ها اما اقبال و توجه به طرح در سال جاری مشخص نیست. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند اجرای درست طرح و کاهش هزینه دریافت سامانه‌های انرژی خورشیدی می‌تواند مشترکان بیشتری را به مصرف کمتر ترغیب کند و جلوی خاموشی‌های گاه و بی‌گاه امسال را در شرایط خشکسالی بگیرد.
در همینه زمینه :
