ایجاد راه و صنایع اولویت خراسان‌شمالی

فاطمه عباسی-خبرنگار

 18 سال از جدایی خراسان شمالی به عنوان استانی مستقل از خراسان بزرگ می‌گذرد؛ استانی با ظرفیت‌های فراوان در حوزه‌های کشاورزی، صنعت و گردشگری و هم مرز با کشور ترکمنستان. اما با وجود این، هنوز خراسان‌شمالی در مسیر توسعه قرار نگرفته و همچنان درگیر مشکلات ریز و درشت درون استانی است. 

ظرفیت‌های صنعتی استان
خراسان شمالی پروژه‌های نیمه‌تمام زیادی دارد که بعضی از آنها در حد کلنگ‌زنی باقی ماندند. یکی از شاخص‌ترین کلنگ‌هایی که بر زمین خورد و هیچ گاه قدمی برای اجرای آن برداشته نشد، فاز دوم پتروشیمی خراسان است که در سال ۹۴ رئیس جمهور آن را کلنگ زنی کرد اما پس از آن مردم حرکتی در راستای اجرای این وعده ندیدند. احسان صمدی، یکی از شهروندان اسفراین در این‌باره می‌گوید: فاز دوم پتروشیمی خراسان که کارشناسان فراوانی سوددهی آن را تأیید کرده‌اند، یکی از خواسته‌های اساسی مردم از دولت بعدی است. با راه‌اندازی این پتروشیمی، تا حدی مشکل بیکاری در استان رفع شده و نیروهای بومی به کار گرفته می‌شوند. 
او درباره ظرفیت های صنعتی دیگر در استان اضافه می‌کند: معادن کوچک و بزرگ زیادی در استان وجود دارد مانند معدن آلبلاغ اسفراین که جزو ظرفیت‌های اساسی این استان محسوب می‌شوند و نیازمند حمایت بخش خصوصی و صنایع بزرگ استان هستند و در صورت ورود هوشمند مسئولان می‌توانند به منبع درآمد پایدار برای مردم تبدیل شوند.

راه سازی، اولویت مردم استان
کمبود زیرساخت‌های حمل و نقلی از مشکلات دیگری است که مردم استان سال‌هاست با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. مریم برزگر، از شهروندان بجنوردی در این باره می‌گوید: جاده گرگان- بجنورد- مشهد یکی از جاده‌های استان است که سالانه نزدیک به 20 میلیون مسافر و زائر از آن عبور می کنند اما به دلیل فاصله از استانداردها شاهد تصادفات زیادی در این مسیر هستیم. از سال 87 طرح 4 بانده کردن این محور در دستور کار مسئولان قرار گرفت و قرار بود ظرف مدت 4 سال به اتمام برسد، اما در سه دولت قبل و تا امروز این طرح به سرانجام نرسیده است. او می افزاید: مردم این استان همچنین از نبود راه ریلی رنج می برند و مدت هاست که منتظرند خط راه آهن به این استان بیاید. برزگر از وضعیت نامطلوب راه‌های روستایی استان نیز گلایه می‌کند و می‌گوید: از سال 93 قرار بود راه‌های روستایی مناسب‌سازی و آسفالت شوند، اما این مشکل هم هنوز پابرجاست و انتظار داریم دولت آینده رسیدگی به این مسائل را در اولویت قرار دهد. 

نبود صنایع تبدیلی در حوزه کشاورزی
محمود سلطانی از دیگر شهروندان بجنوردی نیز رفع بیکاری و اشتغالزایی در خراسان شمالی را یکی از اولویت‌های مردم دانسته و معتقد است استفاده از ظرفیت‌های کشاورزی بخشی از این مشکل را حل خواهد کرد. او می گوید: خراسان شمالی با توجه به نزدیکی به نوار شمالی کشور و جنگل‌های گلستان ظرفیت ویژه‌ای در کشاورزی دارد. انگور، پنبه، زعفران، گیاهان دارویی و حبوبات از جمله مهم‌ترین محصولات خراسان شمالی هستند که این استان در هر یک از آن‌ها می‌تواند به یک قطب تبدیل شود. به گفته این شهروند، مشکل اساسی خراسان شمالی در حوزه کشاورزی نداشتن صنایع تبدیلی است و همین امر باعث شده علاوه بر صنعت، کشاورزی استان نیز ضعیف باشد. از این رو خراسان شمالی یکی از استان‌های پیش رو در خام فروشی محصولات بوده و قطعاً ارزش افزوده محصولات نصیب استان‌های مجاور می‌شود.

استفاده از ظرفیت های مرزی
یکی دیگر از مطالبات مردم خراسان شمالی استفاده از ظرفیت‌های مرزی در این استان است. شهاب رضایی، شهروند بجنورد و یکی از فعالان رسانه‌ای در خراسان شمالی در این باره می‌گوید: خراسان شمالی باوجود ۲۸۱ کیلومتر مرز مشترک با ترکمنستان، از داشتن بازارچه، منطقه آزاد و گمرک مرزی محروم است. نزدیک به هشت سال است که این استان به دنبال بازگشایی بازارچه مرزی «پرسه سو» بوده تا از این طریق باب صادرات کالا فراهم شود اما هنوز در این زمینه ضعف داریم. او می افزاید: وجود مرز فرصتی ارزشمند برای انجام فعالیت‌های تجاری و اقتصادی است، چراکه راه‌اندازی منطقه آزاد و گمرک، سرمایه‌گذاران را برای صادرات کالاهای خود به سمت استان‌های مرزی مانند خراسان شمالی سوق می‌دهد و این تأثیری چشمگیر بر توسعه اقتصادی استان دارد. همچنین ایجاد بازارچه مرزی یکی از بهترین فرصت‌های مبادلات کالا بین دو کشور و اشتغال‌زایی برای مرزنشینان خواهد بود، علاوه بر آن سبب مراودات بین دو کشور نیز می شود و سطح روابط را افزایش می‌دهد.

ارتقای شاخص‌های توسعه‌ای
سید محمد وحیدی، نماینده بجنورد در مجلس شورای اسلامی معتقد است استان خراسان شمالی در بسیاری از شاخص‌های زیربنایی مانند آب روستایی، راه روستایی و همینطور در حوزه سرمایه‌گذاری رده پایینی در بین استان‌های دیگر کشور دارد. او می‌گوید: رئیس جمهور به عنوان مدیر ارشد کشور و دولت آینده باید توزان منطقه‌ای و عدالت را بین استان ها برقرار کنند. علاوه بر مسائل عمرانی و اقتصادی، در حوزه آموزشی و مدرسه‌سازی نیز عقب هستیم و توسعه در این حوزه یکی از مطالبات مردم استان است. این نماینده مجلس می‌افزاید: ارتقای جایگاه استان در شاخص‌های اساسی کسب و کار نیز یکی دیگر از اولویت‌های مردم و مسئولان این استان است. انتظار ما ایجاد فرصت‌های جدید شغلی در استان است. این استان با وجود برخورداری از صنایع سنگین مثل مجتمع پتروشیمی بجنورد، مجتمع فولاد اسفراین، کارخانه قندشیروان، کارخانه بزرگ سیمان بجنورد، مجتمع آلومینای جاجرم و ده‌ها کارخانه پنبه پاک کنی و صنایع غذایی، به دلیل نداشتن صنایع پایین دستی با مشکل بیکاری مواجه است. همچنین خراسان شمالی رتبه دوم کشور در جمعیت روستایی را دارد و لازم است که فرصت کسب و کار به ویژه کشاورزی در مناطق روستایی ارتقا یابد. وحیدی درباره نبود راه آهن و بازارچه مرزی در استان نیز می‌گوید: استان خراسان شمالی بین دو کریدور شرق به غرب و شمال به جنوب قرار دارد اما این استان از وجود راه ریلی محروم مانده است که راه‌اندازی آن می‌تواند تاثیر زیادی در اقتصاد منطقه و صادرات داشته باشد.  او ادامه می‌دهد: در کریدور شمال به جنوب، مرز مشترک با ترکمنستان داریم ولی بازارچه مرزی و نقطه باز مرزی نداریم و تمام مناطق مرزی ما که با کشور ترکمنستان مراوده دارند،در اینچه‌برون استان گلستان و در لطف آباد و سرخس خراسان رضوی است. خراسان شمالی با وجود داشتن سه نقطه مرزی مصوب هنوز نتوانسته از ظرفیت‌های مرزی خود استفاده کند در صورتی که راه‌اندازی بازارچه مرزی هم به لحاظ فرهنگی و هم اقتصادی به نفع استان و مردم آن است.  نماینده بجنورد در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه پروژه‌های نیمه‌تمام زیادی در استان وجود دارد، اضافه می‌کند: 1700 پروژه نیمه تمام در استان داریم که برای تکمیل آنها به 6 هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است. اغلب این طرح ها تا 80-90 درصد پیشرفت دارند اما به اتمام نرسیده‌اند. تکمیل پروژه‌های اولویت‌دار با نصف این بودجه نیز می تواند عملیاتی شود.