آینده نفت ایران در فردای توافق و انتخاب

ایرانی‌ها هفته آینده در حالی رئیس‌جمهور سیزدهمین دوره پس از انقلاب را خواهند شناخت که دست‌کم قابل پیش‌بینی است که کهنه‌کارترین وزیر تاریخ پس از انقلاب دیگر سکاندار صنعت نفت ایران نخواهد بود. بیژن نامدار زنگنه درست زمانی از وزارت نفت می‌رود که به‌احتمال زیاد، نتیجه مذاکرات وین بر سر برجام روشن شده، بخشی از دلارهای حصر شده نفتی در حال حاضر آزاد شدن و قیمت جهانی طلای سیاه هم رو به افزایش است. حال او می‌رود تا نظاره‌گر آن باشد تا صنعتی که در اوج تحریم‌ها با سختی بسیار سرپا نگه داشته شد، در دولت آینده سرپا خواهد ایستاد و سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشگاهی افزایش می‌یابد؟
به گزارش همشهری، هرچند خبر جدید این است که شرکت ردیابی نفتکش‌ها یا همان تانکر ترکرز مدعی شده است: هم‌اکنون ۷۰ میلیون بشکه میعانات گازی بی‌مشتری ایران در نفتکش‌های لنگر انداخته در خلیج‌فارس انبار شده و صادرات نفت خام ایران به‌خاطر کمبود نفتکش به سرعت روند کاهشی دارد. داده‌های دیگری هم حکایت از آن دارد که میزان صادرات روزانه نفت خام و میعانات گازی ایران از ۷۲۶ هزار بشکه در 4‌ماه ابتدایی سال‌جاری میلادی به نصف این رقم در‌ماه مه رسیده است.
این گزارش می‌افزاید: صادرات نفت و میعانات گازی ایران در اردیبهشت سال ۹۷ و قبل از تحریم‌های آمریکا حدود ۲.۸ میلیون بشکه در روز بود، اما پارسال به ۳۲۰ هزار بشکه در روز سقوط کرد. با این حال، با روی کار آمدن دولت جو بایدن در آمریکا و تمایل واشنگتن به بازگشت به برجام، دوباره صادرات نفت ایران در 4‌ماه ابتدایی 2 برابر شد. اما ‌ماه گذشته دوباره به نصف کاهش یافته است.
هنوز هیچ مقام ارشد وزارت نفت به ادعای نصف شدن صادرات نفت ایران در‌ماه گذشته میلادی واکنش نشان نداده ، اما واقعیت این است که اگر تحریم‌ها رفع نشود، نفتکش‌های ایران مجبور به تردد با رادارهای خاموش با پرچم دیگر کشورها خواهند بود و از سوی دیگر هیچ شرکت بین‌المللی بیمه‌ای حاضر به پوشش ریسک بیمه این نفتکش‌ها نخواهد بود. افزون بر اینکه نفتکش‌های ایران به‌دلیل تغییر استانداردهای بین‌المللی زیست‌محیطی ممکن است در آینده نه چندان دور، امکان پهلوگرفتن در سواحل بین‌المللی را پیدا نکنند.

نفت 80دلاری برای دولت بعدی!
شانس دولت سیزدهم ایران دست‌کم در کوتاه‌مدت این است که نه‌تنها خبرها از رفع تحریم‌های نفتی و بانکی در نتیجه مذاکرات وین به گوش می‌رسد که پیش‌بینی‌ها حتی حکایت از افزایش 10دلاری قیمت نفت در آینده دارد. دیروز قیمت سبد نفتی اوپک؛ ۷۰ دلار و ۹۰ سنت ارزشگذاری شد و روز جمعه هم قیمت نفت دریای شمال به بالای 72دلار و نفت سبک آمریکا هم بیش از70دلار قیمت خورد. بانک سرمایه‌گذاری آمریکایی گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده که قیمت نفت همچنان افزایش می‌یابد و شاخص برنت به ۸۰ دلار برای هر بشکه می‌رسد. این بانک دلیل افزایش قیمت نفت آن هم در تابستان پیش رو را افزایش فعالیت‌های اقتصادی و تقاضا برای کالاها به سبب افزایش واکسیناسیون در برابر ویروس کرونا اعلام کرده و می‌گوید: افزایش واکسیناسیون سبب افزایش رفت‌وآمد در آمریکا و اروپا شده است، به‌طوری که براساس برآوردها، تقاضای جهانی نفت در‌ماه میلادی گذشته یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت و به روزانه ۹۶ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه رسید.
البته این بانک همچنین پیش‌بینی کرده که پیشرفت کُند روند مذاکرات هسته‌ای ایران ممکن است عرضه نفت را محدود نگه دارد و از قیمت‌ها پشتیبانی کند.
از سوی دیگر احسان عبدالجبار، وزیر نفت عراق هم می‌گوید: اگر اوپک برای حمایت از بازار به برنامه محدودیت تولید نفت خود ادامه دهد، قیمت نفت در نیمه دوم سال‌جاری میلادی ۶۸ تا ۷۵ دلار برای هر بشکه خواهد بود. سازمان کشورهای صادرکننده نفت دنیا یعنی اوپک هم در تازه‌ترین تحلیل خود اذعان کرده با وجود ابهامات مربوط به شیوع ویروس کرونا، همچنان انتظار دارد با کمک چین و آمریکا، تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۱ بهبود چشمگیری را تجربه کند و تقاضا برای نفت این سازمان افزایش یابد.
این نهاد می‌‌افزاید: با وجود اینکه انتظار می‌رود آمریکا بیشترین تأثیر را بر رشد تقاضای نفت در سال ۲۰۲۱ بگذارد، اوپک انتظار ندارد تقاضا در کشورهای صنعتی عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی تا سطح پیش از شیوع کرونا در سال ۲۰۲۰ بهبود یابد.اوپک با این فرض که ویروس کرونا تا ابتدای نیمه دوم امسال تا حد زیادی مهار می‌شود، برآورد کرده که اقتصاد جهانی در سال‌جاری میلادی ۵.۵ درصد رشد می‌کند که این پیش‌بینی نسبت به برآورد ‌ماه گذشته تغییری نکرده است.

ایران در جایگاه چهارم!
تولید نفت خام ایران براساس تازه‌ترین گزارش اوپک در ‌ماه مه (اردیبهشت‌ - خرداد) با افزایش ۴۲ هزار بشکه‌ای به ۲ میلیون و ۴۴۵ هزار بشکه رسید و جایگاه چهارم خود را در اوپک حفظ کرد. گزارش‌ ماه ژوئن اوپک نشان می‌دهد که ۱۳ عضو این سازمان براساس گزارش منابع ثانویه در‌ماه مه ۲۵ میلیون و ۴۶۳ هزار بشکه نفت خام تولید کردند که ۳۹۰ هزار بشکه بیشتر از ۲۵ میلیون و ۷۳ هزار بشکه در ‌ماه آوریل است. 
به گزارش شانا، براساس گزارش ‌ماه ژوئن اوپک، عربستان با تولید روزانه ۸ میلیون و ۴۶۶ هزار بشکه، عراق با تولید روزانه ۳ میلیون و ۹۶۷ هزار بشکه و امارات با تولید روزانه ۲ میلیون و ۶۴۰ هزار بشکه تولیدکنندگان بزرگ اوپک هستند.
تازه‌ترین گزارش‌ها حکایت از آن دارد که قیمت نفت خام سنگین ایران براساس تازه‌ترین گزارش اوپک، در‌ماه مه نسبت به ‌ماه آوریل ۳ دلار و ۷۲ سنت برابر با ۵.۹ درصد افزایش داشته و هر بشکه نفت سنگین ایران در ‌ماه گذشته میلادی ۶۶ دلار و ۷۲ سنت ثبت شد، درحالی‌که در‌ماه آوریل هر بشکه ۶۳ دلار بود.