افزایش 8برابری مراکز پرتو

کودکان کار و خیابان؛ آنها دغدغه چند دهه اخیر شهر و شهرنشینان هستند. خیابان‌های بزرگ شهر تهران هر روز آنها را به‌خود می‌بیند. سخت‌ شدن شرایط اقتصادی، پایین آمدن درآمد خانواده‌ها، بیشتر شدن مهاجرت‌ها از روستا به شهر و... برخی از کودکان را درگیر کار می‌کند. گرچه ریشه‌ کار کودک در دهه‌های اخیر بیش از آنکه فرهنگی باشد، امری اقتصادی و ناشی از فقر و نابرخورداری است که مربوط به اقتصاد کلان تلقی می‌شود، اما آیا در سطح شهرها مسئولان شهری به فکر آنها بوده‌اند؟ افزایش مدرسه‌های ویژه کودکان کار، مراکز پرتو در تهران و بالا رفتن تعداد کودکانی که در این مراکز آموزش می‌بینند، نشان می‌دهد که در چند سال گذشته، توجه ویژه‌ای به این کودکان شده است. مراکز پرتو، مراکزی است که کودکان کار و خیابان را شناسایی می‌کند، فضا و تجربه آموزشی ایجاد می‌کند، آموزش مهارت‌های اجتماعی و حرفه‌ای را به پیش می‌برد و از کودکان و سرپرست خانواده ایشان حمایت می‌کند.
از سال1393 شهرداری تهران برنامه خود برای ایجاد مراکز پرتو مطابق با آیین‌نامه هیأت وزیران فعالیت خود را با راه‌اندازی 2مرکز آغاز کرد و در آن سال یک‌مرکز دیگر برای این منظور افتتاح شد. البته طبق قانون، مدیریت و راهبری این مراکز و اجرای این طرح به سازمان‌های غیردولتی واگذار شد. در این بین، تعداد مراکز پرتو در دوره پنجم شورای شهر تهران رشد چشمگیری داشته است.

در همین خصوص الهام فخاری، رئیس کمیته اجتماعی می‌گوید: «در سال 93فقط 3مرکز پرتو در تهران فعال بود، یک سال بعد 3مرکز اضافه شد. سال1395 هم تعداد مراکز پرتو به عدد12 رسید. سال1396،  4مرکز دیگر فعال شدند. سال1397 تعداد به 18 رسید. یک سال بعد یک مرکز به این مراکز اضافه شد. اما اتفاق مهم در سال1399 افتاد. با اینکه فشار اقتصادی بعضی از سازمان‌های مردم‌نهاد را با مشکل مالی روبه‌رو کرده بود و حتی مشارکت‌های مردمی نسبت به سال‌های قبل کمتر شد، اما 5مرکز دیگر به مراکز پرتو اضافه شد و هم‌اکنون شهرداری تهران 25مرکز پرتو برای حمایت از کودکان کار و خیابان دارد.» به‌گفته او، طبق برنامه قرار است در نیمه اول امسال 3مرکز دیگر راه‌اندازی شود. طبق آمار سال اول فقط 20نفر در 3مرکز پرتو تحت حمایت بودند، اما تا پایان سال1399 تعداد نفرات تحت پوشش به 4هزار و 796نفر رسید.  فخاری می‌گوید طبق آخرین آمارها تعداد کودکان خیابانی تحت حمایت در این مراکز 1465کودک دختر و پسر ایرانی و 3331دختر و پسر اتباع هستند. در کنار مراکز پرتو، مدارس صبح رویش نیز به کودکان کار و خیابان اختصاص دارد. هم‌اکنون در تهران 5مدرسه فعال است و یک‌هزار و 23دانش‌آموز در این مدارس تحصیل می‌کنند.
 فخاری می‌گوید: «خدماتی که مراکز پرتو ارائه می‌دهند، فقط آموزشی نیست. خدمات به چند دسته تقسیم می‌شود؛ خدمات آموزشی در اولویت است؛ هم کودکان در کلاس‌های سوادآموزی و کارگاه‌های پرورشی شرکت می‌کنند و هم‌ دوره‌های سوادآموزی و حرفه‌آموزی برای خانواده‌های آنها برگزار می‌شود. این مراکز خدمات حمایتی هم به کودکان و خانواده‌هایشان ارائه می‌دهند. در این مراکز بسته‌های حمایتی، بهداشتی، غذایی، پوشاک و... به کودکان و خانواده‌هایشان داده می‌شود. بخشی از هزینه‌های مدرسه و آموزش کودک و خانواده‌اش هم پرداخت می‌شود. خدمات مددکاری هم بخشی از خدماتی است که مراکز پرتو در اختیار کودکان کار و خیابان می‌گذارد. آخرین بخش خدماتی هم بخش سلامتی و روانی است که بررسی وضعیت سلامت کودکان و پیگیری معاینات پزشکی، بهداشتی و سلامت کودک و خانواده توسط پزشک و ارجاع کودکان مبتلا به بیماری‌های نیازمند درمان تخصصی بخشی از این خدمات سلامتی و روانی است که در این بخش صورت می‌گیرد.»   هدف دیگری که این مراکز دارند، توانمندسازی کودکان و خانواده‌هایشان است. کودکان 15تا 18ساله و خانواده‌هایشان مهارت‌های شغلی یاد می‌گیرند. هدف اصلی این است که با توانمندسازی خانواده‌ها، کودکان از چرخه کار خارج و از آموزش‌هایی برخوردار شوند که برای گروه سنی‌شان نیاز است. این طرح از ورود فرزندان کوچک‌تر خانواده‌ها به چرخه کودکان کار و خیابان جلوگیری می‌کند.