تحلیل تکنیکال و بنیادی هر دو لازم است

مرضیه ثمره‌حسینی ـ روزنامه‌نگار

تکنولوژی جدید رمزارز (Cryptocurrency) موافقان و مخالفان سرسختی دارد و اختلاف‌نظر بین آنها، سردرگمی مردمانی را به‌دنبال داشته که دنبال یک بازار امن برای سرمایه‌گذاری می‌گردند. دولت‌ها، البته نه‌فقط در ایران بلکه در سراسر جهان، از مخالفان اصلی ارزهای دیجیتال هستند و به مردم می‌گویند وارد این بازار نشوند! سمت دیگر، موافقان معتقدند که اتفاقاً این بازار چون از سیطره دولت‌ها بیرون است، بازار امن آینده‌داری است که به‌دلیل حذف نهادهای واسطه، علاوه ‌بر سودآوری بیشتر برای سرمایه‌گذاران خرد، منافع اقتصادی بسیاری نصیب کشورهایی خواهد کرد که در آن بیشتر سرمایه‌گذاری کنند. ایرانی‌ها در ‌این‌ میان سردرگم‌تر هستند. آنها از یک‌طرف به‌خاطر ضرر و زیان در بازار بورس، بدجور چشم‌شان ترسیده و شفاف‌نبودن فضای تکنولوژی رمزارز برایشان دلهره‌آور است و نمی‌دانند چه کنند. هنوز برای بسیاری از آنها سؤال است که اصلاً استخراج و خرید و فروش رمزارز‌ها در ایران قانونی است؟ یا اینکه بازاری که تحت نظارت نهادهای بالادستی نیست، چقدر قابل اعتماد است و از دسترس کلاهبرداران در امان است؟ در ادامه با دکتر رحمان معصوم‌پور امیرآبادی، معامله‌گر و کارشناس بازارهای مالی، درباره آخرین وضعیت قانونگذاری ارزهای دیجیتال در ایران، مصادیق فعالیت قانونی و غیرقانونی در این بازار و همچنین راه‌های درامان‌ماندن از شیوه‌های کلاهبرداری صحبت کردیم.


آخرین وضعیت قانونگذاری مربوط به بازار ارزهای دیجیتال در ایران چگونه است؟ چرا از یک‌طرف اعلام می‌شود که فعالیت در این بازار ممنوع است، از آن‌طرف بخش‌های نظامی و دولتی خودشان در این زمینه فعال هستند؟ 
رمزارز هنوز در ایران به‌صورت قانون رسمی درنیامده، اما براساس قانون قضایی کشور از آنجا که اعمالی که به‌صراحت در مورد آن صحبت نشده باشد و انجام و ترک آنها موجب اتهام و تنبیه نباشد، عملاً جرم محسوب نمی‌شود، بنابراین استخراج و خرید و فروش بیت در کشور جرم نیست. درحال‌حاضر هم بسیاری از مراودات مالی کلان در کشور ازجمله نقل‌وانتقال مسکن و یا ماشین‌های گرانقیمت با رمزارز صورت می‌گیرد. بنابراین، به‌دلیل نبود مجازات برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال یا نگهداری بیت‌کوین نمی‌توان این کارها را جرم دانست و درصورت بروز هرگونه کلاهبرداری و عدم‌وفای به عهد در معاملات رمزارز می‌توان در دادگاه شکایت رسمی کرد. چند سال پیش، در کمیسیون اقتصادی مجلس موافقت شد که بیت به رسمیت شناخته شود اما بانک مرکزی آن را قبول نکرد، درحالی‌که الان می‌بینیم بانک‌ها، رمزارز می‌فروشند! متأسفانه از مشکلات بزرگ در ایران این است که در موارد بسیاری، قوانین کشور از سوی خود قانونگذاران نقض می‌شود. درمورد قانونگذاری، می‌شود گفت که کمتر کشوری قوانین رسمی و مدونی برای ارزهای دیجیتال تدوین کرده. این موضوع به ذات و ماهیت غیرمتمرکز رمزارزها برمی‌گردد که عموماً با قوانین سیستم بانکی و پولی در تضاد است و از آنجا که دست دولت‌ها را از دست‎درازی به سرمایه مردم کوتاه می‌کند و قدرت را به‌خود مردم می‌دهد، دولت‌ها و مؤسسات مالی بزرگ سراسر جهان را دچار این چالش کرده که چطور می‌توانند قدرت خود را حفظ کنند، برای همین شاهد تقلای آنها برای تصویب قوانین مربوط به این بازار هستیم.
با وجود اینکه امکان نظارت بر بازار ارزهای دیجیتال از سوی نهادهای بالادستی وجود ندارد، چطور شد که خرید و فروش رمزارز آزاد شد؟
ارزهای دیجیتال غیرقابل رهگیری هستند و همین موضوع باعث شده بسیاری از پولشویی‌ها و انتقال ثروت‌های خلاف قانون از رصد مراجع قانونی دور بماند. این موضوع باعث شد که در ابتدا بسیاری از مراجع قضایی در دنیا نسبت به ارزهای دیجیتال گارد بگیرند اما اقبال عمومی و همه‎گیرشدن فضای ارزهای دیجیتال باعث شد به‌تدریج، مراجع از موضع خود کوتاه بیایند. البته باید گفت که اگر خرید و فروش رمزارز آزاد شد، نه به‌خاطر حفظ منافع مردم بلکه برای این بوده که نهادهای بالادستی نمی‌خواهند قدرت دست مردم باشد. از آن‌طرف، پشتوانه بازار رمزارز، مردم هستند و بنابراین دولت‌ها نمی‌توانند بگویند که وارد این بازار نشوید! اینکه در داخل ایران، بانک مرکزی اعلام کرده که خرید و فروش رمزارز در کشور صرفاً به‌منظور پرداخت‌های ارزی بابت واردات مجاز است، مانع حضور مردم در این بازار نخواهد شد. متأسفانه به‌دلیل بی‌دانشی مسئولان ما، این قانونگذاری‌ها راه به جایی نمی‌برد و صرفاً برای این است که مردم را همچنان در بازارهای دستوری مانند بورس نگه دارند! حال آنکه مردم وارد بازار رمزارزها می‌شوند که کسی به آنها دستور ندهد! جای تعجب است که برخی از فعالان این بازار می‌گویند دولت باید تکلیف خود را در قانونی‌کردن رمزارز مشخص کند! در جواب آنها باید گفت که رمزارز به‌وجود آمده که نهادهای بالادستی اصلاً دخالت نکنند. برخی دیگر نیز می‌گویند باید این موضوع روشن شود تا بتوانند به یک صرافی معتبر در داخل رجوع کنند. درحالی‌که ما اصلاً صرافی معتبر در ایران نداریم! صرافی‌هایی که در کشور هستند، پول شما را حداقل تا 24ساعت بلوکه می‌کنند و بعد با همان، معامله‌گری می‌کنند! با تأکید می‌گویم که این کار، خیانت به اقتصاد شخص سرمایه‌گذار و خانواده او است. متأسفانه به‌دلیل موانع تحریم و عدم‌دسترسی مستقیم به نظام مالی جهانی، صرافی‌های خارجی اذیت می‌کنند، اما قابل اعتماد هستند.
چگونه می‌شود با کمترین ریسک از این بازار در حال‌توسعه سود به‌دست آورد و یک مزرعه رمزارز راه‌اندازی کرد؟
2نوع ورود به این بازار وجود دارد. ممکن است بخواهید معامله‌گری کنید و یا مزرعه رمزارز داشته باشید. در بحث معامله‌گری، باید صددرصد دانش و استراتژی داشته باشید؛ دانش تکنیکال 10درصد کار است، تحلیل فاندامنتال بسیار اهمیت دارد. فرد معامله‌گر به اطلاعات ریز بسیاری ازجمله مباحث روانشناسی مارکت، مدیریت سرمایه، مدیریت ریسک، همبستگی بازارها و خلاف جهت‌های بازار نیاز دارد. اما اگر کسی بخواهد یک مزرعه بیت‌کوین ایجاد کند، می‌تواند مجوزهای لازم را دریافت و به این عرصه ورود کند. رمزارزهای مختلفی را می‌توان استخراج کرد اما باید به‌طور پیوسته، رفتار ارزها را درنظر گرفت و نوسانات و رشد را ملاحظه کرد. باید توجه داشت که مصرف برق برخی ماینرها بسیار زیاد است و ممکن است اصلاً به صرفه نباشد. علاوه‌‌براین، با توجه به تحریم‌ها، دستگاه‌های جعلی هم در بازار وجود دارد.
شیوه‌های کلاهبرداری در این بازار نو چیست؟ چطور می‌شود از کلاهبرداران دور ماند؟
بهترین راه پیشگیری از سوءاستفاده کلاهبرداران این است که قبل از ورود به این بازار اطلاعات حقوقی، امنیتی و همچنین شیوه کار را به‌دست آورید و همیشه تحقیق و آنالیز کنید. برای مثال، باید دانست که سیستم‌های پانزی و هرمی چگونه کار می‌کنند. کلاهبرداری‌های زیادی از طریق این سیستم‌ها رخ می‌دهد که با وعده سودهای نجومی در بازه زمانی کوتاه‌مدت، مردم را فریب می‌دهند. تأکید دیگر این است که علاوه ‌‌بر دانش فنی و رعایت نکات امنیتی، رمزارزهایی که در صرافی‌های معتبر فهرست شده‌اند، را دریافت کنید. صرافی‌هایی که مشخص نیست دفتر و تلفن‌شان کجاست و پشتوانه‌ مالی‌شان در بانک مرکزی چقدر است، معتبر نیستند! بعد از خرید نیز پول‌تان را در صرافی نگه ندارید و به کیف پول خود انتقال دهید. لازم است گفته شود که برای سرمایه‌گذاری و انجام معاملات در بازار ارزهای دیجیتال به یک کیف پول مناسب نیاز دارید. برای مثال، کیف پول سخت‌افزاری لجر، یک کیف امن است که امکان هک آن وجود ندارد. موضوع دیگر این است که به اپلیکیشن‌هایی که روی موبایل یا سیستم خود نصب می‌کنند، توجه کنید. کلاهبرداری‌های متعددی در بازار ارزهای دیجیتال از طریق اپ‌های نامعتبر صورت می‌گیرد. سعی کنید به نرم‌افزاری که نصب می‌کنید امکان دسترسی به همه بخش‌ها را ندهید. برای جلوگیری از افتادن در دام اپ‌های جعلی، همیشه نرم‌افزارها را از وب‌سایت رسمی شرکت توسعه‌دهنده دریافت کنید. به کلاهبرداری فیشینگ و هک‌شدن هم توجه کنید که از طریق ایمیل‌ها و پیام‌ها صورت می‌پذیرد. بخش دیگر کلاهبرداری در بازار ارزهای دیجیتال به‌وسیله باج‌افزارها رخ می‌دهد. باج‌افزارها نوعی بدافزار هستند که بخشی از داده‌های ذخیره‌شده روی گوشی یا سیستم شما را قفل می‌کنند و بعد به شما مهلت می‌دهند که مثلاً ظرف یک‌هفته مبلغ هنگفتی را جابه‌جا کنید وگرنه اطلاعات شما را پاک می‌کنند! برای جلوگیری از این شیوه‌ها، سعی کنید یک آنتی‌ویروس نصب کنید و همواره سیستم‌عامل و اپلیکیشن‌های خود را آپدیت کنید. از کلیک‌کردن روی لینک‌های تبلیغاتی و مشکوک خودداری کنید و به‌شدت مراقب فایل‌های ضمیمه‌شده به ایمیل‌ها باشید. به‌طورمرتب، از فایل‌ها و اطلاعات خود بک‌آپ یا پشتیبان‌گیری کنید. با رعایت این کارها، درصورت افتادن در دام یک باج‌گیر سایبری، دیگر نگرانی‌ای از بابت قفل‌شدن و حذف داده‌های خود ندارید.