مناظره روی خط صاف

  بجز مباحث و موضع گیری های سیاسی،  موضع گیری کاندیداها بر سر مباحث فرهنگی و اجتماعی اختلاف نظر جدی و قابل تاملی نداشت

 دومین دور از مناظره کاندیداهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست ‌جمهوری هم همچون دور نخست آن، روی خط صاف و بدون و فرازوفرود معمول و مرسوم مناظره‌های انتخاباتی برگزار شد. مناظره دیروز آنچنان یکنواخت و بدون چالش بود که «داد» خود کاندیداها را به اعتراض بلند کرد. عدم ‌تأثیرگذاری مناسب سبک مناظره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری1400 روی جلب نظر مردم برای ترغیب به حضور در این کارزار سیاسی، سبب شد هر 7کاندیدا، برگزار‌کنندگان مناظره را مخاطب قرار دهند و خواستار تغییر در روش و سبک برگزاری این مناظره‌ها شوند و به یکدیگر پیشنهاد برگزاری مناسب و بعضا دوطرفه را بدهند. موضوع مناظره دوم 7کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بود. اگرچه این عنوان دامنه موضوعات وسیعی داشت و سبب ورود کاندیداها به مباحث متعدد از نقش تحریم‌ها در شرایط فعلی، واکسیناسیون سراسری کرونا، بیکاری و کنترل تورم گرفته تا موضوعات و مباحث مربوط به جوانان، زنان، کولبران و معلولان شد، اما پرداختن به موضوعات مذکور تنها در حد طرح کلیدواژه از زبان کاندیداها بود و بدون آنکه نگاه، نظر و برنامه آنها حول آن به چالش کشیده شود، در حد حمایت یا رد موضوع از سوی کاندیداها مورد اشاره قرار می‌گرفت. در واقع همین روند هم بود که اساس انتقاد و اعتراض نسبت به تاثیرگذاری مناظره‌ها را از درون خود مناظره کلید زد. سید ابراهیم رئیسی،محسن رضایی،محسن مهرعلیزاده،  سعید جلیلی. علیرضا زاکانی، عبدالناصر همتی و  امیرحسین قاضی زاده هاشمی 7 کاندیدای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هستند.
در کنار این نقد مشترک، موضع‌گیری نامزدهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، سبب شد مناظره دیروز بیش از آنکه خط‌کشی مشخص و عیانی را میان کاندیداها ایجاد کند، اشتراکات نظری 7مدعی پاستور بر سر تقسیم‌بندی و اولویت‌بندی مسائل کشور را آشکار کند. تضعیف عملکرد دولت در 8سال گذشته، مانور مشترک بر سر حقوق زنان و بهبود شرایط زندگی آنها به‌عنوان 50درصد از جمعیت رأی‌دهندگان، پرداختن به حقوق معلولان، فساد‌ستیزی، ابراز نارضایتی از آمار بیکاری، مذمت کولبری، مخاطب ویژه قراردادن کارگران برای بهبود اوضاع معیشتی‌شان، تأکید بر حق مسکن، اشتغال‌زایی و تأکید بر بحث افزایش زاد و ولد و ازدواج جوانان، از پرتکرارترین موضوعات مورد اشاره کاندیداها بودند که تقریبا در زمان‌های اختصاصی آنها مکرر به گوش مخاطب می‌رسیدند. نکته دیگری که مورد توجه مشترک کاندیداها قرار داشت، توجه ویژه آنها به حقوق قومیت‌ها و اقلیت‌های مذهبی بود؛ موضوعی که در دور نخست مناظره‌ها با ترکی صحبت‌کردن مهرعلیزاده و همتی با مخاطبانشان در شهر‌های آذری‌زبان و تأکید محسن رضایی بر حمایت قوم لر از او کلید خورد و در مناظره دیروز با تأکید رئیسی بر اینکه آذری‌زبانان از او اعلام حمایت کرده‌اند ادامه یافت. ادعایی که البته از سوی همتی و مهرعلیزاده با تردید روبه‌رو شد. بحث توجه کاندیداها به قومیت‌ها و به‌ویژه هموطنان ترک‌زبان و مانور آنها روی این موضوع البته در شبکه‌های اجتماعی مورد نقد کاربران قرار گرفت و به ترویج قوم‌گرایی در مباحث ملی تعبیر شد. به هر روی تکرار موضوعات و محور‌های فوق در میان حرف‌های کاندیداها از یک‌سو و فراهم‌نبودن بستر لازم در مناظره‌های تلویزیونی برای نقد و به چالش‌کشیدن نظرهای کاندیداها از سوی یکدیگر سبب شد مناظره دیروز به نشستی بدون جذابیت برای مخاطب عام و نتیجه مشخص در تفکیک برنامه‌ها و دغدغه‌های آنها بدل شود؛ چراکه کاندیداها تنها در موضوعاتی به اختلاف و چالش می‌خوردند که به رجزخوانی‌های سیاسی منتهی می‌شد. مثلا وقتی همتی 5کاندیدای اصولگرای عرصه را کاندیداهای پوششی -به‌معنای حمایت از رئیسی- لقب داد، زاکانی به میدان آمد و او را کاندیدای روکشی -حامی برنامه‌های دولت فعلی- خطاب کرد. یا وقتی رضایی به اشتباه «یاشاسین آذربایجان» را «یاساشین» تلفظ کرد، زاکانی از طریق سایت مرکز پژوهش‌ها و اکانت توییتری این مجموعه که تحت مدیریت اوست، نخستین کنایه را به او زد و منجر به شکل‌گیری دیالوگ طعنه‌واری میان آنها در نیمه دوم مناظره شد. در نبود امکان دیالوگ کاندیداها باهم، مناظره دیروز به نشستی برای طرح شعارهای آنها محدود شد و هر کاندیدا آن گفت که دل تنگش می‌خواست.سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری قرار است 9 روز دیگر یعنی ۲۸خرداد برگزار شود و براساس برخی از نظرسنجی‌ها میزان مشارکت در این انتخابات 38درصد برآورد شده است؛ میزانی که اگر تغییری در آن ایجاد نشود کم‌اقبال‌ترین انتخابات 4دهه اخیر خواهد بود. تا پایان فرصت تبلیغات هنوز 9روز زمان باقی است و سومین دوره مناظره‌ها که درواقع عیان‌کننده آرایش نهایی انتخابات است قرار است شنبه 22خرداد‌ماه برگزار شود. حالا باید دید این سردی فضای رقابتی که بر این دور از انتخابات سایه انداخته است، در این زمان باقیمانده تغییر خواهد کرد و به شور و شوق بیشتری خواهد انجامید یا خیر.

   مردم چقدر به مناظره‌ها توجه می‌کنند؟

از هر ۱۰نفر افراد بالای ۱۸سال کشور، ۳نفر مناظره اول انتخاباتی را دیده‌اند. براساس نظرسنجی ایسپا، از کل پاسخگویان پرسیده شد: «روز شنبه نخستین مناظره بین نامزدهای ریاست‌جمهوری برگزار شد. آیا شما این مناظره را دیدید؟» نتایج نشان می‌دهد ۳۰.۷درصد از پاسخگویان مناظره اول را دیده‌اند و در مقابل ۶۹.۳درصد به این سؤال پاسخ منفی داده‌اند.