در سوگ خورشید

درست ساعت 22:20 بود که عقربه‌های ساعت متوقف شدند و تقویم روی تاریخ 13خرداد 1368ثابت ماند. روح بلند امام‌خمینی‌(ره) به ملکوت‌اعلاء پیوست و کشور یکپارچه سیاهپوش شد. قلب آنکه چهره مهربان و آرامش، باعث تسلی‌خاطر مردم کشور بود، درست در همین روز و همین ساعت از تپش ایستاد و جماعتی را در بهت و غم و اندوه فرو برد. امام‌خمینی‌(ره)، پیشوای مسلمانان و رهبر آزادگان جهان چشم از دنیا فروبست و روزهای کابوس‌وار مردمی که نفس‌شان به نفس رهبرشان بند بود، آغاز شد. از این لحظه به بعد تا زمانی که پیکر پاک امام‌خمینی‌(ره) در خاک آرام بگیرد، روزهای بی‌رنگی است که با سیل جمعیت مردم عزادار، جادوانه شد. حضور 10میلیون نفری مردم در مراسم وداع با روح خدا، بزرگ‌ترین تشییع جنازه مردمی در تاریخ جهان را رقم زد تا دنیا بیشتر درباره رهبر محبوب ایرانی‌ها بداند. در ادامه نگاهی به اتفاقات بعد از درگذشت امام‌خمینی‌(ره) داریم؛ اتفاقاتی که درست از ساعت 22:10 شامگاه 13خرداد‌ماه سال 1368آغاز شد.

پخش قرآن از رادیو
مردمی که روزها بود دست از دعا و نیایش برنداشته بودند، از شب قبل دلشان شور می‌زد. نگران رهبرشان بودند و حالا دلشوره عجیبی به جانشان افتاده بود. مخصوصا اینکه از صبح که رادیو را روشن کرده بودند، قرآن پخش می‌شد و نشان از یک شرایط غیرعادی می‌داد.

انا لله و انا الیه راجعون
تازه سپیده سر زده بود و در همین مدت کم خیلی‌ها با رادیو تماس گرفته بودند تا علت پخش شدن قرآن را جویا شوند. دل در دل کسی نبود. دلشوره امان همه را بریده بود تا اینکه ساعت 7صبح شد و زمان پخش نخستین بخش خبری رادیو سراسری ایران فرا‌رسید. محمدرضا حیاتی با صدایی لرزان خبر ارتحال امام‌(ره) را اعلام کرد و صدای شیون و زاری از سراسر کشور برخاست. «بسم‌الله الرحمن الرحیم. انا‌ لله و انا الیه راجعون. روح بلند پیشوای مسلمانان و رهبر آزادگان جهان، حضرت امام خمینی به ملکوت اعلاء پیوست.»

سیل جمعیت در جماران
از همان زمان که خبر ارتحال رهبر انقلاب از رادیو پخش می‌شود، جماعت سیاهپوش راه حسینیه جماران را در پیش می‌گیرند. چند ساعت بعد تمام خیابان‌های منتهی به جماران پر از جمعیت عزادار می‌شود. هزاران نفر از مردم با چشمانی اشکبار از موانع حفاظتی عبور کرده و خودشان را به سمت خانه امام‌(ره) و بیمارستان می‌رسانند. جمعیت به قدری زیاد می‌شود که محافظان از آنها درخواست می‌کنند تا به خانه‌هایشان برگردند و منتظر اعلام برنامه تشییع پیکر پاک رهبر انقلاب بمانند.

وداع در مصلی


تشییع را نمی‌توان از جماران شروع کرد؛ جمعیت به قدری است که حسینیه جماران جوابگو نیست. هر مکان دیگری هم که مطرح می‌شود، به‌دلیل کوچک بودن یا دسترسی نامناسب‌شان رد می‌شوند. به همین دلیل مسئولان مصلی را برای وداع مردم با امامشان درنظر می‌گیرند. تصمیم بر این می‌شود که پیکر امام در محفظه‌ای شیشه‌ای قرار بگیرد و چند ساعتی به مصلی منتقل شود تا مردم بتوانند با او وداع کنند. چند ساعتی که البته 48ساعت به طول می‌انجامد!

روزهای تلخ مصلی
همه‌چیز خیلی سریع اتفاق می‌افتد. جمعیت سیاهپوش و عزادار گروه‌گروه از گوشه و کنار شهر خودشان را به مصلی می‌رسانند. طبق برآورد بیش از 9میلیون نفر در مصلی جمع شده‌اند تا با رهبرشان وداع کنند. لحظه‌به‌لحظه بر ازدحام جمعیت افزوده شده و همه‌‌چیز از کنترل خارج می‌شود. گرما و شلوغی جان 8نفر از عزاداران را می‌گیرد و باعث زخمی شدن 500نفر می‌شود. 90پزشک، 120امدادگر و 150 آمبولانس در مصلی مستقر هستند تا به حال مجروحان رسیدگی کنند.

شام غریبان امام‌ره
شب می‌شود. از راه‌های منتهی به تهران خبر می‌رسد که جاده‌ها قفل شده‌اند. عزاداران حضرت امام‌(ره) خودشان را از راه‌های دور و نزدیک به مصلی رسانده‌اند. شام غریبان امام است و مصلی با شمع‌های مردم روشن شده است.

خواندن نماز میت
شب شام غریبان امام در میان اشک و آه مردم سیاهپوش و عزادار سحر می‌شود. فردا هم وضع به همان ترتیب است. با اینکه مقرر شده بود پیکر امام چند ساعتی در مصلی باشد تا مردم بتوانند با ایشان وداع کنند، اما سیل جمعیت به‌گونه‌ای بود که این برنامه 48ساعت تمدید شد. در نهایت ساعت 6:30صبح 16خرداد، آیت‌الله گلپایگانی بر پیکر امام‌(ره) حاضر می‌شود تا نماز میت بخواند. پیکر امام را برای خواندن نماز میت از محوطه شیشه‌ای خارج می‌کنند و بعد از اقامه نماز، او را داخل کانتینر شیشه‌ای قرار داده و از مصلی خارج می‌کنند.

برد یمانی؛ هدیه به رهبر انقلاب


پیکر امام‌(ره) با هلی‌کوپتر به بهشت زهرا(س) منتقل می‌شود. سیل جمعیت در بهشت زهرا(س) موج می‌زند. هجوم مردم باعث شکسته شدن تابوت می‌شود و پیکر امام با هلی‌کوپتر به جماران برگردانده می‌شود. آیت‌الله خامنه‌ای برد یمانی خودش را به امام (ره) هدیه می‌کند تا ایشان دوباره کفن شوند. نیم ساعتی طول می‌کشد تا هلی‌کوپتر دوباره به بهشت‌زهرا(س) برمی‌گردد.

امکان دفن وجود ندارد
جمعیت چند‌میلیون نفری و سیاهپوش بهشت زهرا(س)، کار تدفین را تقریبا غیرممکن کرده‌اند. با اینکه عقربه‌های ساعت 10صبح را نشان می‌دهد، اما به‌نظر می‌رسد امکان دفن پیکر امام‌(ره) وجود ندارد. چاره‌ای نیست جز اینکه در رادیو اعلام شود تشییع پیکر امام خمینی‌(ره) فردا انجام خواهد شد. با این پیام افرادی که در راه بهشت‌زهرا(س) بودند برمی‌گردند و به این ترتیب دست‌کم افراد بیشتری به جمعیت حاضر در بهشت زهرا(س) اضافه نمی‌شوند! بعد‌از‌ظهر شده است. با اینکه از صبح چند باری هلی‌کوپتر امام‌(ره)، بر بالای بهشت زهرا(س) به حرکت درآمده، اما موفق به فرود نشده است. هیچ چاره‌ای نیست و پیکر امام (ره) هر طور شده امروز باید به خاک سپرده شود. همزمان 6هلی‌کوپتر بر فراز محل تدفین به پرواز درمی‌آیند تا هلی‌کوپتر اصلی امکان فرود در نزدیکی محل دفن را پیدا کند. همین اتفاق هم می‌افتد و سرانجام هلی‌کوپتری که پیکر امام‌(ره) در آن قرار دارد، در نزدیکی محل دفن فرود می‌آید. حالا واقعا وقت وداع با رهبر و امام محبوب مردم شده است. سرود ملی که نواخته می‌شود، پیکر امام‌(ره) در میان اشک و زاری مردم به خاک سپرده می‌شود.