کنج آرام قفسه‌ها

زهرا رستگارمقدم ـ روزنامه‌نگار

کودکان در مواجهه با ترس، قادر به درک درست شرایط نیستند و نمی‌توانند موارد واقعی یا غیرواقعی را تشخیص دهند. اینگونه تهدیدها و خطرها برای کودکان کاملاً واقعی تلقی می‌شود و نمی‌توانند ترس خود را کنترل کنند. از سوی دیگر والدین هم چندان توانایی کاملی برای مقابله با ترس در کودکان ندارند. به همین‌ خاطر ترسی که در کودک نهادینه می‌شود، تأثیر منفی بر رشد او گذاشته و او را درمعرض استرس و اضطراب در زندگی قرار می‌دهد. اما برای همه مشکلات حتما منابعی در کمک به ما وجود دارد. از این‌رو در اینجا به معرفی چند کتاب برای مقابله با این ترس‌ها پرداخته‌ایم.

تجویز به کودک
نمونه‌هایی از کتاب‌هایی در بازار موجود است که متناسب با سن کودکان منتشر شده و به شما کمک می‌کند با توجه به ترسی که فرزندتان از آن رنج می‌برد، آن را تهیه کرده و برایش بخوانید. عمل کتاب خواندن خود منجر به آرامشی در کودک از سوی والدین خواهد بود که با تکرار آن امنیت روانی لازم را برایشان ایجاد می‌کند؛ کتاب‌هایی که با عناوین بچگانه و به زبان کودک با او صحبت خواهد کرد. نمونه‌هایی چون «من اینجا هستم» از مجموعه کارگاه زندگی، «آهو کوچولوی ترسو»، «خوابت نمی‌برد، خرس کوچولو»، «خرگوش کوچولوی ترسو»، «قورباغه می‌ترسد»، «بیمارستان که ترس ندارد»، «تاریکی ترس ندارد»، «چه خواب بدی دیدم!»، «چرا بترسم»، «من نمی‌ترسم»، «تاریکی»، «خانه‌ای در شب»، «یک نفس عمیق بکش»، «اوا شبح می‌بیند»، «گرگ‌های توی دیوار»، «ورود اشباح ممنوع!»، «نقاش هیولولوها»، «سارا به دندانپزشکی می‌رود»، برای کودکان و «خانم مینگو و آمادگی در برابر آتش‌سوزی»، «فرانکلین به بیمارستان می‌رود»، «فرانکلین در تاریکی» «کی می‌ترسد؟» (احساس ترس در دنیای کودکان) برای رده سنی نوجوان از این نمونه به شمار می‌آیند که مجموعه‌ای از ترس‌های کودکان را در برمی‌گیرد.

مقابله با ترس :  چگونه با تعریف داستان، ترس را از فرزندان خود دور کنیم؟
لینده‌فون کایزرلینک، این کتاب خود را با ترجمه سیدحسن ناصری روانه بازار کرده است. این کتاب ازجمله آثاری است که با راهکار کتاب خواندن و داستان‌گویی تلاش کرده والدین را با این روش آگاه کند.

«کلیدهای مقابله با اضطراب در کودکان و نوجوانان» برای والدین نگران
کاتارینا ماناسیس، نویسنده مجموعه‌ کلیدهای تربیت کودکان و نوجوانان است. او در این کتاب تلاش کرده تا والدینی را که به خاطر مشکلات روحی و رفتاری کودکان‌شان نگران هستند در درجه اول با انواع تأثیرات استرس کودکان آشنا کند و سپس راه‌حل‌هایی برای این مشکل‌ها ارائه می‌دهد. این کتاب به همت فرناز فرود ترجمه شده است.

ترس‌ها و اضطراب‌های دوران کودکی
ترس‌ها و اضطراب‌های دوران کودکی با توضیحِ راه‌های تربیت بهتر کودکان و نوجوانان، نوشته ماندانا سلحشور، به شناخت و درمان روانشناسانه هراس و اضطراب در کودکان پرداخته است. او پس از بررسی ترس و دلشوره در کودکان، با توضیح عوامل به‌وجودآورنده و نشانه‌های ترس و بیان روش کاهش این معضل به تبیین چند نمونه از ترس‌های فراگیر در کودکان همچون ترس از بیگانگان، دلهره جدایی، ترس از آب، جانوران، تاریکی، کابوس‌های شبانه، پزشک، مدرسه، خشونت، جدایی پدرومادر و مرگ پرداخته و روش‌های کاهش این ترس‌ها را بیان کرده تا به این وسیله به والدین در شناخت و رفع مشکلات کودکان کمک کند.

چگونه شاخ‌های غول ترس را بشکنیم
سعیده دلال‌علیپور، به بررسی ترس و نحوه‌ ازبین‌بردن یا کمرنگ‌کردن آن در کتابش می‌پردازد و به شما کمک می‌کند تا ریشه‌ای‌تر به آن نگاه بیندازید. او معتقد است ترس‌های غیرواقعی بر سر راه سعادت انسان قرار می‌گیرد و مانع از پیشرفت و تکامل او می‌شود؛ بنابراین، بهتر است آنها را شناخته و راه‌هایی برای کنارگذاشتن‌شان پیدا کرد. کتاب «غول ترس»، تعریفی دقیق از این احساس انسانی مطرح می‌کند و شما را با انواع گوناگون آن آشنا می‌سازد، سپس چگونگی مقابله با هر یک از این ترس‌ها را برایتان توضیح می‌دهد.

چرا کودکان می‌ترسند؟
این کتاب نوشته رضا پورحسین، درباره‌ ترس و اضطراب کودکان و دلایل و راهکارهای بهبود آن است. اگر شما از آن دسته از والدین باشید که به‌خودسازی فکر می‌کنند، بد نیست سراغ این دست از کتاب‌ها بروید. از آنجا که ترس‌ها اکثراً ریشه در کودکی و اوایل زندگی فرد (سه سال اول زندگی) دارد تلقی مردم از ترس، گونه‌های مختلف دارد. چه بسا، ترسی که نزد کودکان امری رایج محسوب می‌شود، نزد بزرگ‌ترها غیرمنطقی به شمار آید. هدف کتاب این است که برای رسیدن به درکی همه‌جانبه نسبت به جنبه‌های مختلف پدیده ترس در خردسالان راهکارهایی ارائه کند.

شناخت و درمان ترس‌های کودکان
مجتبی امین‌زاده در این کتاب به ترس مرضی اشاره می‌کند که از نظر مدت و شدت از حد عادی و طبیعی بیشتر شده است. ترس مرضی اعتمادبه‌نفس کودکان را از بین می‌برد و نه‌تنها مانع پیشرفت آنها  می‌شود، بلکه باعث پسرفت‌شان در زندگی می‌شود. نویسنده به علل ترس کودکان، ویژگی‌های شخصیتی آنها که ترس مرضی دارند، راه‌های عملی و کاربردی که والدین و مربیان به‌منظور از بین بردن ترس کودکان باید به‌کار ببرند و انواع ترس‌ها پرداخته است.