جنایت علیه معصومیت

سمیرا مصطفی‌نژاد ـ روزنامه‌نگار

قتل جرمی نابخشودنی است اما قتل کودک را جنایت علیه معصومیت توصیف می‌کنند و زمانی که به‌دست والدین رخ دهد، نابخشودنی‌تر خواهد شد. فرزند‌کشی، به‌عنوان یکی از شنیع‌ترین و نابخشودنی‌ترین جرائم در جهان دسته‌بندی‌های مختلفی دارد. جنین‌کشی (قتل در دوران جنینی)، نوزاد‌کشی (قتل در 24ساعت اول تولد)، خردسال‌کشی (قتل در سال اول تولد) و کودک‌کشی (قتل کودک). وجه تشابه ترسناک تمامی این مفاهیم نسبت قاتل و مقتول است. این مفاهیم زمانی معنی‌دار می‌شوند که قتل در نهایت ناباوری به‌دست پدر یا مادر اتفاق بیفتد. در غیراین‌صورت از نظر معنایی در گروه قتل‌های عادی دسته‌بندی خواهند شد. باوجود چنین دسته‌بندی پرجزئیاتی، آمار دقیق و تفکیک‌شده‌ای از کشورهای جهان درباره میزان این جرم نابخشودنی وجود ندارد. آمارها کلی و کم‌جزئیات هستند. برای مثال در گزارش ملی آمار مرگ‌ومیر وزارت دادگستری آمریکا، تا سال 2018 قتل سومین دلیل اصلی مرگ‌ومیر کودکان ده‌ساله و بالاتر و چهارمین عامل مرگ کودکان یک تا نه‌ساله بوده است. پیش‌تر در گزارش‌های مشابه والدین در 61درصد از پرونده‌های کودک‌کشی کودکان زیر 5سال در آمریکا مقصر اعلام شده بودند. به‌طور کلی براساس گزارش‌های اف‌بی‌آی سالانه حدود 450کودک در آمریکا به‌دست والدینشان به قتل می‎‌رسند. در ادامه وضعیت ارتکاب به این جنایت را در چند کشور که آمار قابل استنادی از آنها در دسترس است اشاره می‌شود.

فرزندکشی در آمریکا
براساس گزارشی که در سال 2016توسط محققان دانشگاه کیس‌وسترن آمریکا منتشر شد، این کشور در میان کشورهای توسعه‌یافته از بالاترین آمار فرزندکشی برخوردار است. آمار قتل نوزادان در آمریکا 8 به 100 هزار است درحالی‌که در کانادا این آمار 2.9به 100هزار برآورد شده است. درحدود 2.5درصد از تمامی متهمان به قتل در آمریکا را والدینی تشکیل می‌دهند که فرزندان خود را به قتل رسانده‌اند. این میزان برابر 450تا 500فقره فرزندکشی در سال است. همچنین براساس این گزارش نرخ فرزند‌کشی در آمریکا با سن کودکان دارد در ارتباط است و با پایین رفتن سن کودک، نرخ قتل هم کاهش پیدا می‌کند. همچنین آمارها نشان می‌دهند 90درصد از فرزند‌کشی‌ها به‌دست والدین بیولوژیکی و 10درصد توسط پدرخوانده یا مادرخوانده‌ها انجام می‌گیرند. اگرچه این آمار نشان از کمتر بودن نقش والدین ناتنی در قتل کودکان دارد، اما در قتل‌هایی که در نتیجه تعرض و شکنجه کودکان بوده‌اند، نقش والدین ناتنی 100برابر بالاتر از پدر و مادرهای بیولوژیکی کودکان است. محققان در ادامه به این موضوع اشاره کرده‌اند که داشتن سن 19سال و کمتر، تحصیلات 12سال یا کمتر و تک والد بودن از شاخص‌های هشداردهنده در میان والدینی است که مرتکب فرزندکشی می‌شوند. پدرها بیشتر در قتل فرزندان با سن بالاتر و مادرها در قتل فرزندان کم‌سال‌تر نقش دارند. پدرها در 80درصد از فرزند‌کشی‌های فرزندهای 16تا 18ساله دست دارند. کودکان کم سن و سال‌تر معمولا با تکنیک‌های شخصی‌تر و به‌ندرت با استفاده از سلاح گرم و سرد کشته می‌شوند اما هرچه سن کودک بالاتر می‌رود استفاده از چاقو، سلاح‌های گرم و دیگر سلاح‌های کشنده در قتل آنها بیشتر می‌شود. پدرها بیشتر از تکنیک‌های خشن مانند چاقو زدن یا ضربه زدن و مادرها از تکنیک‌هایی مانند غرق کردن، خفه کردن یا مسمومیت استفاده می‌کنند.

فرزندکشی در استرالیا
روز بیستم مارس 2021 خبر قتل سه کودک سه، پنج و هفت ساله جامعه استرالیا را بهت‌زده کرد و در شوکی گسترده فرو برد. دردناکی این جنایت که به‌دست مادر سه کودک رخ داده‌ بود در حدی بود که وضعیت روحی تیم امدادگرانی را که در محل حادثه حاضر شده بودند به هم ریخت زیرا به‌گفته مدیر تیم امداد، قتل کودکان اتفاقی عادی نیست و بسیار به‌ندرت اتفاق می‌افتد. اگرچه آمارها متفاوت از این اظهارنظر هستند و در استرالیا سالانه کودک به‌دست والدینشان به قتل می‌رسند، یعنی تقریبا هر 14‌روز یک کودک. همچنین از 284مورد قتل کودکانی که از سال 2000تا 2012دراسترالیا رخ داده‌اند، 18درصد از موارد فرزندکشی بوده است و قربانی 96درصد از این فرزند‌کشی‌ها زیر 17سال سن داشته‌اند. از این میان 133قربانی به‌دست مادرها، 82قربانی به‌دست پدرها و 41قربانی به‌دست ناپدری‌ها به قتل رسیده‌اند. براساس آماری که در گزارش مؤسسه جرم‌شناسی استرالیا در سال 2019 از قتل کودکان در استرالیا منتشر شد، کودکان زیر 5 سال یک سوم آمار فرزند‌کشی‌ها را به‌خود اختصاص داده‌اند. متوسط سن قاتلان در پرونده‌های فرزندکشی 32سال بوده است و سه‌چهارم قتل‌ها توسط والدی که سرپرستی کودک را به‌عهده داشته انجام گرفته است. پژوهش‌های مختلف در استرالیا نشان داده‌اند که این جنایت معمولا در زمان وجود یا ظهور مجموعه‌ای از عوامل رخ می‌دهد: بیماری روانی، شکست روابط عاطفی، خشونت خانوادگی، سوءمصرف مواد و در این میان خشونت خانگی و تعرض به کودکان را هم نباید فراموش کرد. در پرونده‌های فرزند‌کشی که طی 3سال در ویکتوریای استرالیا رخ داده‌اند، 82درصد از قتل‌ها در خانواده‌هایی با سابقه خشونت خانوادگی رخ داده‌اند. در نیوساوث‌ولز طی 18سال منتهی به سال 2018میلادی، 114کودک به‌دست والدین تنی یا ناتنی خود به قتل رسیده‌اند که 80درصد از این قتل‌ها هم در خانواده‌هایی با سابقه خشونت خانگی یا تعرض به کودکان رخ داده است، در این پرونده‌ها دو‌سوم موارد از قتل‌ها توسط پدرها و یک سوم توسط مادرها انجام گرفته است. به‌گفته محققان در موارد فرزند‌کشی توسط پدرها یا پدرهای ناتنی، احتمال بروز خشونت نسبت به زوج یا کودکان پیش از قتل بسیار بالاست. قتل‌های رخ داده شده توسط مادران معمولا در نتیجه اختلالات روانی یا افسردگی شدید بوده است. در استرالیا هم مشابه آمریکا قتل نوزادان و خردسالان بیشتر به‌دست مادر و قتل کودکان در سنین بالاتر به‌دست پدرها رخ می‌دهد.

فرزندکشی در کشورهای اسکاندیناوی
براساس گزارش جامع قتل در کشورهای اسکاندیناوی شامل دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد که آمارهای بین سال‌های 2007تا 2016 را مورد بررسی قرار داده و در سال 2019 منتشر شده است، کشور فنلاند از بالاترین آمار فرزندکشی برخوردار است و در بازه زمانی مورد بررسی، 60فقره قتل کودک به‌دست والدین رخ داده است. از این میان 53مورد زیر 18سال و 7مورد بالای 18سال سن داشته‌اند. 33درصد از این جنایت‌ها به‌دست مادرها و 19درصد به‌دست پدرها انجام شده‌اند. پس از فنلاند سوئد با 30فقره فرزندکشی در رتبه دوم قرار گرفته است که 26مورد قربانی‌ها کمتر از 18سال سن داشته‌اند. در سوئد مادرها نقشی 10درصدی و پدرها نقشی 18درصدی در فرزند‌کشی داشته‌اند. در نهایت نروژ 20مورد قتل زیر 18سال به‌دست والدین را در میان آمار قتل‌های خود به ثبت رسانده است. در نروژ هم مانند سوئد پدرها بیشتر در پرونده‌های فرزندکشی دست داشته‌اند، 16درصد از پدرها و 3درصد از مادرها در پرونده‌های قتل کودکان مجرم شناخته شده‌اند.