افتتاح بزرگ‌ترین مجموعه‌فرهنگی جنوب شهرتهران

 محمد سرابی ـ خبر‌نگار

مجموعه تاریخی و گردشگری رازی آنقدر بزرگ و مجهز است که نه‌تنها شهرری، بلکه بخشی از مناطق جنوبی و شهرستان‌های مجاور تهران هم می‌توانند از امکانات آن‌ بهره‌مند شوند. این مجموعه فرهنگی که درست در مجاورت بنای تاریخی برج طغرل قرار دارد، شامل کاربری‌های گوناگونی ازجمله 4سالن سینماست و برای سال‌های طولانی نیمه‌کاره باقی ‌مانده بود، اما در این دوره عملیات اجرایش به جد پیگیری شد. این مجموعه دیروز  با حضور شهردار تهران و مدیران شهری به بهره‌برداری رسید.
شهردار تهران در مراسم افتتاح مجموعه رازی با اشاره به فعالیت ۳۰ماهه این دوره از مدیریت شهری، گفت: شعار تهران شهری برای همه شامل تهرانی می‌شود که برای همه اقشار، همه مناطق و همه گروه‌های سنی باشد. تلاش کردیم با اقدامات مناسب مقداری از فاصله جنوب و شمال را کاهش دهیم. ۵۵درصد بودجه شهرداری در بخش عمرانی در مناطق جنوبی تهران هزینه می‌شود؛ مسئله‌ای که در 30‌ماه اخیر به‌وجود آمده و پیش از آن این نسبت برعکس بود. پروژه‌های بزرگی مانند شهید رستگار و باقرشهر و این مجموعه گردشگری ازجمله این موارد هستند. او با اشاره به شرایط سخت اقتصادی در کشور و شهرداری تهران عنوان کرد: در  2سال اخیر بیش از ۲۰۰میلیارد تومان اعتبار برای این پروژه و مجموعه گردشگری درنظر گرفتیم؛ درحالی‌که به‌عنوان مثال، شرایط کرونایی فقط در حمل‌ونقل و تنها در مترو و اتوبوسرانی ماهانه ۱۰۰میلیارد تومان به ما هزینه تحمیل کرده است. همچنین مجموعه‌های ورزشی شهرداری تعطیل هستند و علاوه بر این باید ضمن تعطیلی، هزینه نگهداری آنها را نیز بپردازیم و در انجام این مأموریت‌ها تاکنون ریالی از دولت و ستاد کرونا کمک‌ دریافت نکرده‌ایم. شهردار تهران با اشاره به اینکه ری از معدود مناطقی است که 2خط مترو به آن می‌رسد، اضافه کرد: ادامه خط ۶ نیز در این محدوده به بهره‌برداری می‌رسد و دسترسی به حمل‌ونقل عمومی قطعا در توسعه ری نقش مؤثری خواهد داشت.
حناچی عنوان کرد: در طرح جامع تهران، منطقه ری از چشمه‌علی تا حرم عبدالعظیم به‌عنوان محور فرهنگی تاریخی شناخته شده و طرح‌های موضوعی و موضعی در آن تعریف شده است. در ابن‌بابویه و حرم حضرت عبدالعظیم کسانی مانند فخررازی، شیخ صدوق، زکریای رازی، رجبعلی خیاط، مرشدچلویی و دهخدا آرمیده‌اند که جمعی از بزرگان معاصر ما کشورمان هستند. شهردار تهران با اشاره به اینکه ری یکی از نقاط عطف تاریخ است، ادامه داد: ری یکی از مراکز تمدن بشری و یکی از نقاط عطف تاریخ است که در خارج از ایران بیشتر شناخته و در داخل کشور کمتر به آن پرداخته شده است.
پیروز حناچی ضمن تبریک سالگرد آزادسازی خرمشهر و عملیات فتح‌المبین افزود: ری قبل از قرن هفتم کلانشهر ایران بود و قبل از حمله مغول به روایتی جمعیتی حدود ۷۰۰هزار نفر داشت که در زمان خود خیلی زیاد بود، اما از آن شهر عظیم آثار زیادی باقی نمانده است. در اشعار فردوسی و مولوی نیز به این شهر اشاره شده است.
او ادامه داد: دژ رشکان، آتشکده برجای مانده از دوره ساسانی و چشمه علی به‌عنوان عنصر طبیعی با بیش از ۶هزار سال قدمت، برج طغرل و دیواره‌ای از حرم حضرت عبدالعظیم با خطوط کوفی از مهم‌ترین آثار باقیمانده از ری هستند. شهردار پایتخت با بیان اینکه 3لایه تمدنی زیر ری وجود دارد، ادامه داد: ری زلزله‌های سهمگینی را تجربه کرده و در مطالعاتی در دهه ۸۰ ، 2گسل ری و مشاء فشم به عنوان مهم‌ترین گسل‌های تهران شناخته شدند که خطر گسل ری کمتر از مشاء فشم است، اما به‌دلیل آسیب‌پذیری جنوب تهران، درصورت زلزله این مناطق آسیب بیشتری را تجربه می‌کنند.
حناچی همچنین گفت: طرح چشمه‌علی را 2هفته پیش در کمیسیون ماده 5به تصویب رساندیم که متضمن حفظ ارزش‌های این چشمه است. ساماندهی ابن‌بابویه را نیز با همکاری اوقاف دنبال می‌کنیم. همچنین سیمان ری را از دولت تحویل گرفتیم که تبدیل به مجموعه فرهنگی و موزه صنعت خواهد شد. همینطور مجموعه تاریخی و گردشگری رازی و میدانگاه خورشید نیز بخش دیگری از ماموریت طرح جامع برای ری خواهد بود. شهردار در ادامه به دیگر شخصیت‌های برجسته ری مانند مرحوم فیروزآبادی و جلال آل‌احمد اشاره کرد و افزود: بازسازی و ساماندهی این مقبره‌ها انجام خواهد شد. او گفت: ساختمان مجموعه تاریخی و گردشگری رازی که محور کانونی آن مجموعه فرهنگی ری، برج طغرل و قبرستان ابن‌بابویه است، از برج طغرل الهام گرفته شده. البته به‌دلیل اهمیت معماری آن، می‌توانست بهتر از این باشد، ولی فرصتی برای نقشه جدید نبود.



تسریع پروژه مجموعه رازی
معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران، در این مراسم با اشاره به اینکه مجموعه رازی نخستین مجموعه تاریخی- گردشگری شهرداری تهران است، بهره‌برداری از این پروژه را حاصل سرعت گرفتن روند اجرای آن در دوره پنجم مدیریت شهری دانست.
صفا صبوری‌دیلمی گفت: زمانی که معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران در سال ۱۳۸۹ اجرای این پروژه را به‌دست گرفت، سرعت اجرا متناسب با برنامه نبود. از ۳۰‌ماه پیش که شهردار تهران دستور داد تمام پروژه‌های جنوب تهران با همت و سرعت بیشتری اجرا شود، تعدادی پروژه مورد توجه قرار گرفت که یکی از این پروژه‌ها مجموعه تاریخی- گردشگری رازی بود. گاهی اوقات در روزهای جمعه بیش از ۲۰۰ نفر در این مجموعه درحال فعالیت بودند. او با بیان آنکه مجموعه رازی در زمینی به مساحت 4هکتار ساخته شده است، افزود: این مجموعه، فضایی بیش از ۳۱هزار مترمربع با 4سالن وسیع دارد. مجموعه رازی نخستین مجموعه تاریخی-گردشگری شهرداری تهران است و هزینه قابل‌توجهی صرف تکمیل و آماده‌سازی‌ آن شده است.
صبوری گفت: هزینه ساخت این پروژه برابر با هزار و ۷۰۰میلیارد تومان امروز است. این پروژه دارای فضاهای متعدد ازجمله موزه، کتابخانه، آمفی‌تئاتر روباز، 4سالن همایش با ظرفیت ۱۰۰ تا ۹۰۰نفر، گالری‌های متعدد و... است. مهم‌ترین فضایی که در مجموعه رازی وجود دارد، یک سایت کاوش تاریخی است که در فاصله میان مجموعه رازی تا دیوار محوطه برج تاریخی طغرل قرار گرفته و شهرداری تهران مصمم است ضمن رایزنی با سازمان میراث فرهنگی، مقدمات آغاز کاوش‌ها در این سایت را فراهم کند تا بازدید‌کنندگان از نزدیک با روند کاوش‌‌های باستانی آشنا شوند. او افزود: پروژه بزرگراه ۷۶متری شهیدرستگار در جنوب‌شرقی پایتخت به اتمام رسیده است و به‌زودی شاهد بهره‌برداری از فاز نخست بزرگراه ۷۶متری شهید بروجردی در جنوب غربی تهران خواهیم بود. این پروژه‌ها بیش از ۱۰سال درحال اجرا بودند و در این دوره از مدیریت شهری تسریع شدند. احداث فاز نخست باغ‌راه حضرت فاطمه زهرا(س) نیز در این دوره مدیریت شهری به پایان می‌رسد. شهرداری تهران توانست مشکلات اجرای این پروژه را با راه‌آهن حل و هزینه تملک را به مبلغ ۱۸۰میلیارد تومان پرداخت کند.
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران نیز در این مراسم گفت: ظرفیت گردشگری تهران زیاد است، اما مقصد گردشگری نیست. امیدواریم با تجمیع ظرفیت‌های گردشگری شهرداری تهران فرصتی را فراهم کنیم که مردم، تهران را به‌عنوان مقصد گردشگری انتخاب کنند. محمدرضا جوادی‌یگانه گفت: ری قدیمی‌ترین و مهم‌ترین منطقه استان تهران است و علاوه بر بافت تاریخی، بافت مذهبی ری نیز فرصتی را فراهم کرده که به‌عنوان قطب گردشگری معرفی شود. امیدواریم با کمک شورا مسئله تبدیل ستاد گردشگری به سازمان را به نتیجه برسانیم. 2اقدام در راستای حفظ میراث فرهنگی تاریخی و طبیعی ری از طرف ستاد گردشگری انجام شده که ثبت کوه بی‌بی‌شهربانو در آثار ملی و ساماندهی مجموعه چشمه‌علی با رعایت ملاحظات میراث از آن جمله است.
همزمان با مراسم افتتاح مجموعه تاریخی و گردشگری رازی در این مجموعه ۵۰نقاشی قهوه‌خانه‌ای به نمایش درآمد. 

    مناطق گردشگری مرکزی و حریم ری

 فرهاد افشار،  شهردار منطقه ۲۰ : ۱۰موضوع استراتژیک در ری وجود دارد که ازجمله آن می‌توان به ۲۰۰هکتار زمین‌های پیرامون حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)، ۲۱۰هکتار ناحیه صنعتی شمال ری و ۴۰هکتار از فضای گردشگری مرکزی اشاره کرد. ۱۸۰هکتار حریم پیرامون ری هم به‌عنوان منطقه گردشگری در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ شد. در طرح جامع تهران اسناد بالادستی سند توسعه‌ای که برای ری لحاظ کردند، این شهر را به‌عنوان جایگاه تاریخی گردشگری، مذهبی‌، مسکونی و... درنظر گرفتند. ارتقای تاب‌آوری در زمینه‌هایی مانند انتقال آب‌های سطحی و جلوگیری از وقوع سیل و همینطور توسعه فضای سبز بخشی از پروژه‌هایی است که برای توسعه ری اجرا شده است.

   پهنه گردشگری جنوب تهران

محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای اسلامی شهر تهران: اهمیت میراثی و تاریخی ری مربوط به پیش و پس از اسلام است. از برج طغرل در فضای گردشگری شهر تهران به‌عنوان یکی از ارزشمندترین بناهای تاریخی یاد می‌شود. شورای شهر در چند سال گذشته تلاش کرده که پهنه گردشگری جنوب تهران را راه‌اندازی و پیوندی میان مجموعه رازی و دیگر اماکن تاریخی ایجاد کند. سال گذشته حدود ۱۰۰میلیارد تومان برای توسعه گردشگری در شهرری تخصیص داده شد اما جذب گردشگر در این بخش کمتر از ۱۰ درصد بود. امروزه سالن‌های سینما و تئاتر در تهران به‌علت کرونا دچار رکود شده است و در این فضا باید بدانیم که نحوه و چگونگی بهره‌برداری از این مجموعه اهمیت بیشتری از ساخت آن دارد.

   اجرای پروژه‌ها با وجود مشکلات مالی

 حسن خلیل‌آبادی، عضو شورای اسلامی شهر تهران: اتفاقاتی که امروز در این شهرستان رخ می‌دهد در ‌شأن مردم ری نیست. آلودگی ناشی از صنایع، پسماند و مانند آنها ری را محاصره کرده است. باید مشکلات شهرری برطرف شود تا گردشگران بیشتری جذب این منطقه شوند و همچنین باید کاری کرد که سرمایه‌گذاران در سرمایه‌گذاری در شهرری مردد نباشند. در این سال‌ها شورای شهر تهران دوره سختی را سپری کرد زیرا در ابتدای این دوره پیمانکاران مقابل شورای شهر تحصن می‌کردند اما شورای شهر توانست این مشکلات را حل کند و این پروژه را که شاید بزرگ‌ترین مجموعه تاریخی گردشگری کشور هم باشد، افتتاح کند. با وجود کمبود منابع مالی شدید و تحریم‌ها  اما توانست با صرفه‌جویی این پروژه را اجرا کند.