دیدگاه
شکایت داریم
رضا زندی-روزنامه نگار و تحلیلگر حوزه انرژی
دوباره جدول خاموشی‌های برق منتشر شده است. بازگشته‌ایم به دهه60؛ به خاموشی‌های هر روزه. به دوره‌ای که روزنامه می‌خریدیم تا ببینیم چه زمانی محله‌مان خاموش می‌شود! تا کی قرار است به عقب برگردیم؟! مردم در رنج‌اند. بی‌برقی رنج‌شان را مضاعف می‌کند. جدول خاموشی منتشر می‌کنند اما دریغ اگر مطابق آن جدول عمل کرده باشند! شکایت داریم آقای وزیر! گله داریم آقای رئیس جهمور!
1-پیک بار شبکه سراسری، روز یکشنبه، دوم خرداد ٥٥هزار و ٢١٨مگاوات بود که نسبت به‌مدت مشابه سال قبل، بیش از ١٢هزار مگاوات رشد کرده است. این رشد مصرف برق را بگذارید کنار کاهش تولید اجباری نیروگاه‌های برقابی که به‌دلیل خشکسالی و کاهش ذخایر پشت سدها، توان تولیدشان ٣٥٠٠مگاوات کم شده است. مدیرعامل توانیر پیش از این اعلام کرده بود که تابستان امسال باید حدود ١٠هزار مگاوات، بار شبکه را مدیریت کنند. بسیار خب! این یعنی، در دوره پیک مصرف (که به‌نظر می‌رسد امسال هم طولانی‌تر خواهد بود و هم زودتر شروع شده است) حدود یک‌پنجم میزان مصرف برق، در کشور کمبود داریم. سیستم عریض و طویل برنامه‌ریزی کشور در این سال‌ها چه کرده است؟! خاطرم هست دقیقا 5سال پیش، برخی کارشناسان در رسانه‌ها اعلام کردند که در 4سال آینده، کشور با کمبود شدید برق روبه‌رو خواهد شد.
2-برخی می‌گویند یارانه‌ها و قیمت ارزان برق، یکی از دلایل مصرف زیاد و نهایتا خاموشی است. تولید هر کیلو‌وات ساعت برق با درنظر‌گرفتن قیمت سوخت، تا 4سال پیش حدود 400تومان تمام می‌شد که تا قبل از پارسال کمتر از ١٠٠ تومان به‌دست مصرف‌کننده معمولی می‌رسید. این بحث ماجرای طولانی دارد. اولا؛ با طرح امید، که از خرداد جاری، بهای برق مشترکان پر‌مصرف را گران کرده‌اید. ثانیا؛ واقعی‌سازی قیمت برق یا حامل‌های انرژی، «حکمرانی خوب» می‌خواهد. آیا حکمرانی خوب دارید؟! این گزاره درست است که در همه جای دنیا، «مولفه قیمت»، یکی از پارامتر‌های مهم در تنظیم میزان مصرف مردم است؛ اما وقتی در تصمیمات تأثیرگذار، تدابیر درست و عام‌المنفعه کمتر دیده می‌شود، امیدی هم به استفاده درست از ابزار قیمتی نیست! وانگهی که وقتی مردم، پول برق و حامل‌های انرژی را واقعی بدهند، باید به حرف‌ها و انتظارات‌شان توجه شود. می‌شود؟
3-بی‌تردید مزرعه‌های بیت‌کوین و تولید رمزارزها بلای این روزهای صنعت برق شده است. گفته می‌شود مزارع مجاز ٣٠٠ مگاوات برق مصرف می‌کنند. آن‌هم به قیمت کیلو‌وات ساعتی، حدود ١٩٠٠تومان. اما مسئله جدی‌تر از اینهاست.
یک مرکز متعلق به یک دانشگاه معتبر خارجی تخمین زده است که با آ.پی ایران، روزانه چند‌هزار مگاوات انواع رمزارزها استخراج می‌شود؛ شاید نزدیک به معادل کمبود برق این روزها. مسئله رمزارزها و تأثیرش بر خاموشی‌ها جدی است. هر‌چند گفته شده که در دوره پیک مصرف برق، برق تولیدکنندگان مجاز قطع می‌شود، اما احتمالا راحت می‌توان گفت نظارت درستی در این زمینه وجود ندارد. آیا احتمال نمی‌دهید فلان کارخانه که توسط فلان کشور خارجی احداث شده و پست برق اختصاصی دارد و همجوارش مزرعه بیت‌کوین زده، از برق صنعتی، با بهای نازل، برای تولید بیت‌کوین استفاده کند؟! فکری اساسی برای ماجرای رمزارزها بکنید.
4- مایل نیستم در این مَقال، به ماجرای صادرات برق بپردازم. فقط انتظار دارم وزارت نیرو، رُک و صادقانه به مردم گزارش دهد از فروردین١٤٠٠ تاکنون روزانه چقدر برق صادر کرده است و حالا و در طول تابستان، که ١٠هزار مگاوات کمبود برق داریم، چقدر برق صادر می‌کند.
5- وزارت نیرو باید سالی ٥هزار مگاوات نیروگاه جدید بسازد تا به حداقل رشد مصرف سالانه برسد. یکی از مهم‌ترین دلایل عدم‌سرمایه‌گذاری برای توسعه صنعت برق، بی‌تردید تحریم‌هاست.
سوء‌مدیریت در این بخش هم البته موضوعی مؤثر است. در این ماجرا یکی دو نفر هم مقصر نیستند. رسمش نیست آقایان. ما را مکرر در مکرر به خاموشی نبرید. واقعا چیز زیادی نمی‌خواهیم!
