آزادسازی خرمشهر، همبستگی و اعتماد به نفس ایرانیان

امیر سرتیپ محمدرضا فولادی‌- رئیس سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس ارتش

سوم خردادماه سالروز آزادسازی خرمشهر برای ملت ایران، نیروهای مسلح و ملت‌های مسلمان منطقه غرورآفرین است. طرح این عملیات کربلای3 بود و به نام الی بیت‌المقدس نامگذاری شده بود. عنوان عملیات متضمن این معنا بود که عملیات آزادسازی خرمشهر به عملیات‌های قبل از آن ارتباط داشت و حلقه وصل عملیات‌های پس از آن در جنگ 8ساله دهه1360 نیز محسوب می‌شد. عملیات الی بیت‌المقدس فرزند عملیات فتح‌المبین بود و پیش از آن عملیات‌های طریق‌القدس و ثامن‌الائمه، زمینه را برای پیروزی رزمندگان در آزادسازی خرمشهر هموارتر کردند.
این عملیات‌ها برآمده از تلاش‌های سال اول جنگ به‌ویژه در 2ماه نخست جنگ بودند.
خرمشهر نماد مقاومت، وحدت ملی و پیروزی در سراسر جنگ تحمیلی است. نتیجه اتحاد و انسجام ملت ایران در عملیات آزادسازی خرمشهر دیده شد. شهید صیاد شیرازی در اوایل فرماندهی خودش بر نیروی زمینی ارتش شعاری داشت؛ که «ارتشی و سپاهی یک لشکر الهی». قرارگاه‌های مشترک سپاه و ارتش و فرماندهان آن در کنار یکدیگر عملیات را طراحی کردند، با هم شناسایی رفتند و برنامه‌ریزی و اجرای آن را با هم بر عهده گرفتند. همبستگی نیروها در این عملیات پیروزی‌های پی‌درپی رزمندگان در سال‌های نخست جنگ را به همراه داشت.
آزادسازی خرمشهر نقطه عطف دفاع‌مقدس محسوب می‌شد. این عملیات‌ ویژگی‌هایی داشت که در نوع خودش بی‌نظیر بود؛ در منطقه گسترده‌ای به وسعت 6هزار کیلومترمربع انجام شد و بلافاصله بعد از عملیات سنگین فتح‌المبین در دست اقدام قرار گرفت. عملیات فتح‌المبین با وسعت 2هزار و 500کیلومترمربع در دوم فروردین سال1361 شروع شد و تا 10فروردین طول کشید. تمام نیروهایی که در عملیات فتح‌المبین شرکت داشتند، یک‌مرتبه از شمال خوزستان به جنوب این استان تغییر مکان دادند و به‌مدت 25روز عملیات بیت‌المقدس را تا پیروزی در سوم خرداد1361 رقم زدند.
نظامی‌ها می‌دانند این عملیات چه طراحی بی‌نظیری داشت. عملیات عبور از رودخانه بسیار پیچیده است و نیاز به برنامه‌ریزی دقیقی دارد. ایران در این عملیات 19هزار اسیر و 16هزار کشته و زخمی از طرف عراقی گرفت. مناطق آزادشده برای ایران حائز دستاوردهای بسیار زیادی بود. شهر خرمشهر در 19ماهی که در اختیار عراق بود به یک دژ دفاعی و سنگر تبدیل شده بود که استحکامات عجیبی در آن ایجاد شده بود. رژیم بعث عراق فرماندهان، طراحان و تئوریسین‌های نظامی را برای بازدید به خرمشهر برده بود و آنها به عراق اطمینان داده بودند که ایران هرگز نخواهد توانست خرمشهر را از دست شما خارج کند.
آزادسازی خرمشهر، آزادشدن هویزه و پادگان حمید را نیز به همراه داشت و باعث شد شهرهایی مثل اهواز و آبادان از زیر توپخانه دشمن خارج شوند. ایران در ماحصل این عملیات به مرزهای خودش برگشت، بر اروند تسلط پیدا کرد و حتی توانست بصره را تهدید کند. ضایعات لجستیکی فراوانی به دشمن وارد و همه حیثیت و اعتبار دشمن لکه‌دار شد و راهبردهایش با شکست جدی مواجه شد. این عملیات با هیچ‌کدام از عملیات‌های دیگر ما در طول دفاع‌مقدس قابل مقایسه نیست. البته نمی‌توان نافی عملیات‌های دیگری همچون والفجر8 و کربلای5 بود. پیروزی‌های ایران در این عملیات‌ها نیز شگفت‌آور بود. در عین حال عملیات الی بیت‌المقدس پیامدهایی برای ایران داشت که با هیچ‌کدام از عملیات‌های دیگر قابل مقایسه نبود.
درس‌ها و طرح‌های عملیات بیت‌المقدس هنوز در دانشگاه‌های نظامی کشورهای منطقه و جهان تدریس می‌شود. شهید صیاد شیرازی در روز سوم خرداد طی بازدیدی که با بالگرد از شهر خرمشهر داشت، در تماسی به حضرت آقا که رئیس‌جمهور بودند گفته بودند ما شاهد هزاران سرباز عراقی هستیم که دستشان را بالا گرفته‌اند و می‌خواهند خودشان را به ما تسلیم کنند. حضرت آقا نیز گفته بودند این نشان‌دهنده قدرت معنوی ملت بزرگ ایران، ایمان، انگیزه و روحیه جهادی رزمندگان و خانواده‌هایی است که این رزمندگان را در دامن خودشان پروراندند.
در این عملیات 53فروند هواپیمای عراقی ساقط شد. طی دفاع‌مقدس 3بار نیروی هوایی عراق بازسازی شد. ایران 4نیروی هوایی عراق را در دفاع‌مقدس از بین برد. این کارها در زبان ساده است ولی در عمق جنگ باور بسیاری از این مسائل برای نظامیان سخت است. وقتی خرمشهر آزاد شد، تا چند روز رسانه‌های جهانی در سکوت مطلق زمان را سپری کردند و صدام حسین نیز سکوت خبری اختیار کرده بود. او با توجه به تبلیغاتی که برای حفظ خرمشهر کرده بود، حرفی برای گفتن نداشت. تنها جایی که از ادعای قبل از شروع جنگ صدام باقی مانده بود خرمشهر بود که آن را هم از دست داد.
این مسئله برای ملت‌های مسلمان منطقه و رزمندگان و مجاهدانی که توازن قوایی بین داشته‌های مادی آنان و دشمنانشان برقرار نیست مصداق این آیه قرآن محسوب می‌شد که چه‌بسا تعداد اندکی اگر صبور باشند، اگر ایمان داشته باشند و اهل استقامت و آمادگی باشند بر تعداد کثیری به اذن خدا غلبه پیدا می‌کنند. ملت ایران نصرت الهی را در عملیات الی بیت‌المقدس مشاهده کرد. تا سال‌ها بعد از جنگ تحمیلی اتفاقاتی در صحنه‌های نبرد بین ضعیف و قوی از حیث امکانات مادی افتاد که خیلی از ضعیف‌ها توانستند با استفاده از درس‌های آزادسازی خرمشهر بر دشمنان تا بن دندان مسلح خودشان غلبه کنند. آنچه طی دهه‌های بعد در سوریه، عراق، افغانستان، لبنان و فلسطین اتفاق افتاد، همگی برگرفته از درس‌های دوران دفاع‌مقدس و عملیات آزادسازی خرمشهر بود و می‌تواند تا سالیان متمادی پس از این هم مورد تاسی مجاهدان قرار گیرد و پیروزی آنان را رقم بزند.