دست بسته آمریکا در برابر اسرائیل

 فواز جرجس- کارشناس مسائل بین‌الملل

موضعی که دولت جو بایدن در روزهای گذشته در برابر حمله اسرائیل به فلسطین گرفت، رابطه آمریکا و رژیم صهیونیستی را وارد مرحله پیچیده‌ای کرده است. چند روز بعد از این که جنگ غزه آغاز شد، وقتی از بایدن پرسیدند که آیا برای برقراری «آتش‌بس» میان اسرائیل و فلسطین قدمی برمی‌دارد؟ او گفت که بعد از صحبت با بنیامین نتانیاهو می‌تواند در این‌باره اظهار‌نظر کند. تسلیم بودن رئیس‌جمهور آمریکا در برابر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی -که البته تازگی هم ندارد- نشانه هشداردهنده‌ای از ماهیت روابط  دوطرف است.
کارشناسان روابط بین‌الملل، رابطه بین آمریکا و اسرائیل را از بعد قدرت، یک رابطه نامتوازن و غیرعادی ارزیابی می‌کنند. در اصل، انتظار می‌رود ابرقدرتی مانند آمریکا که بزرگ‌ترین حامی نظامی رژیم صهیونیستی است و هر سال 3.8میلیارد دلار تجهیزات جنگی در اختیار این رژیم قرار می‌دهد، دست بالاتر را داشته باشد، اما برعکس، کنترل فرمان این رابطه در دستان اسرائیل است.
از دهه 1980، سیاست خارجی آمریکا بر این اصل استوار بوده که اسرائیل بهتر می‌داند چطور امنیت خود را تأمین کند. تاکید واشنگتن همواره بر حمایت از متحد دیرین خود بوده نه تحت‌فشار گذاشتن آن. بنابراین رهبران آمریکا اغلب در مورد مسائل مربوط به جنگ و صلح در خاورمیانه حتی در شرایطی که منافع این کشور در معرض خطر بوده، تسلیم تصمیم همتای اسرائیلی‌شان بوده‌اند؛ رویکردی که نهایتا به ضرر دوطرف تمام شده است.
نتانیاهو، به‌ویژه وقتی تنشی در منطقه ایجاد می‌شود، به خوبی می‌داند که چطور آمریکا را متقاعد کند و حرف خود را به کرسی بنشاند. او مدت‌هاست که از «حق دفاع از خود» که آمریکا برای اسرائیل قائل شده، سوء‌استفاده و از هرگونه پاسخگویی در برابر اقدامات تحریک‌آمیز در منطقه شانه خالی کرده است. در مورد جنگ اخیر در غزه نیز مقام‌های کاخ‌سفید صرف‌نظر از وابستگی‌های حزبی‌شان، سعی کردند چشم خود را روی نقش مستقیم نتانیاهو در شعله‌ور کردن درگیری‌ها بین فلسطین و اسرائیل، نادیده گرفتن حقوق شهروندان فلسطینی و  میدان دادن به نیروهای تندرو و متعصب صهیونیستی، ببندند.
بایدن که سال‌ها تجربه حضور در مجلس سنا را دارد و 8 سال معاون رئیس‌جمهور بوده، نتانیاهو را به خوبی می‌شناسد. نخست‌وزیر اسرائیل سال 2011 در یک برنامه زنده تلویزیونی، دولت باراک اوباما را به دلیل سیاست‌هایی که در پیش گرفته و امنیت اسرائیل را به خطر انداخته بود، علنا به باد انتقاد گرفت. او بعدها پا را فراتر گذاشت و همراه با جمهوریخواهان کنگره تلاش کرد تا در مسیر مذاکرات توافق هسته‌ای ایران در سال 2015 سنگ‌اندازی کند. اما رئیس‌جمهور آمریکا همه این شیطنت‌های نتانیاهو را نادیده گرفت و در جنگ اخیر غزه، به اسرائیل برای ادامه حمله به حماس و به خاک و خون کشیدن مردم فلسطین، چراغ سبز نشان داد. از ابتدای درگیری‌‌های اخیر، آمریکا 3بار مانع صدور بیانیه شورای امنیت سازمان ملل متحد برای برقراری آتش‌بس فوری در غزه و محکومیت اسرائیل شد.
دوشنبه هفته گذشته در حالی که حملات رژیم صهیونیستی به غزه شدت گرفته بود، روزنامه واشنگتن پست گزارش داد که دولت بایدن با فروش 735 میلیارد دلار تسلیحات نظامی پیشرفته به اسرائیل موافقت کرده است. این تصمیم، پیام روشنی برای دمکرات‌های کنگره که در روزهای قبل از آن از دولت خواسته بودند نقش فعال‌تری برای پایان دادن به جنگ غزه و ایجاد آتش‌بس بر عهده بگیرد، داشت. تردیدی نیست که تشدید خشونت‌ها در غزه، پیامدهای گسترده‌ای نه‌تنها برای غیرنظامیان، بلکه در سطح وسیع‌تری برای صلح و امنیت منطقه خواهد داشت.
یک روز بعد، رئیس‌جمهور آمریکا زیر بار فشارهای گسترده داخلی و خارجی و البته بعد از صحبت با نتانیاهو، یک بیانیه «در حمایت از توقف درگیری» صادر کرد. با این حال نخست‌وزیر اسرائیل صراحتا اعلام کرد که قصد پایان دادن به جنگ را ندارد.
بایدن متعلق به نسلی از سیاستمداران آمریکایی است که هنوز به این دیگاه سنتی که اسرائیل چراغ دمکراسی را در خاورمیانه روشن کرده، اعتقاد دارند. رئیس‌جمهور آمریکا و همفکرانش هم در حزب دمکرات و هم در حزب جمهوریخواه، عامدا جنایت‌های مقام‌های اسرائیلی را در سرزمین اشغالی و سرکوب فلسطینیان نادیده می‌گیرند. این در حالی است که دست‌کم گزارش اخیر گروه حقوق بشر «بتسلم» اسرائیل و دیدبان حقوق‌بشر که رژیم صهیونیستی را به جنایت آپارتاید متهم کرده، گویای آن است که هیچ نشانه‌ای از دمکراسی در این رژیم وجود ندارد.
با این حال، در شرایطی که خیلی از نمایندگان دمکرات در حال به چالش کشیدن سلطه چهره‌های مدافع اسرائیل در این حزب هستند، صحنه سیاسی آمریکا به تدریج در حال آغاز یک چرخش بزرگ است. اگر بیانیه مشترک 29سناتور دمکرات که خواستار آتش‌بس فوری در غزه شدند نبود، بعید بود که بایدن حمایت خود را از پایان جنگ اعلام کند. یکی از پیشگامان این جنبش، سناتور برنی سندرز بود که نقش مهمی در رهبری نمایندگان طرفدار آتش‌بس ایفا کرد. جمعی از نمایندگان کنگره که بیشتر از شاخه ترقی‌خواه حزب دمکرات بودند نیز با امضای بیانیه مشابهی خواهان برقراری آتش‌بس بین اسرائیل و فلسطین شده بودند.
از سوی دیگر، مجبوبیت نتانیاهو در بین یهودی‌های آمریکایی نیز رو به کاهش است. نظرسنجی جدید مرکز تحقیقاتی پیو آمریکا حاکی است که فقط 34 درصد از شرکت‌کنندگان به طور کامل مخالف اعمال تحریم و اقدامات تنبیهی علیه اسرائیل هستند. برخلاف آنچه حزب راست افراطی لیکود رژیم صهیونیستی سعی در القای آن دارد، جوانان یهودی- آمریکایی معمولا منتقد جدی سیاست‌های خشن اسرائیل هستند.
با وجود پدیدار شدن صداهای جدید در حزب دمکرات و جامعه یهودیان آمریکا، اصلاح رویکرد این کشور نسبت به مسئله اسرائیل و فلسطین، نیازمند یک تغییر نسل کامل در عرصه سیاسی واشنگتن است. تا آن زمان کفه ترازوی رابطه، همچنان به سمت اسرائیل سنگینی خواهد کرد و این رژیم نه تنها مانع برقراری صلح پایدار و برابر در فلسطین خواهد شد، بلکه منافع آمریکا در خاورمیانه را نیز به خطر خواهد انداخت.
 منبع: Project-Syndicat