خواهران زمین؛ مادران آسمان

سمانه اسکندری‌| همدان- خبرنگار:

ایران با بحران بزرگی به نام بحران محیط‌ زیست روبه‌رو است و در این زمینه نیز مانند سایر مسائل، زنان نقش انکارناپذیری دارند. در استان همدان زنان بسیاری در زمینه محیط‌زیست و حفاظت از آن فعالند. به بهانه روز زمین پاک (2 اردیبهشت) به سراغ 3 تن از بانوان همدانی فعال در این حوزه رفته‌ایم و با آنها به گفت‌وگو نشسته‌ایم. 


الگو گرفتن از پدر

اشرف منطقی در زمینه فعالیت‌های محیط‌ زیستی ید طولایی دارد و از پیشکسوتان این حوزه است. وی درباره خانواده‌اش می‌گوید: پدرم با وجود اینکه سواد نداشت، علاقه ویژه‌ای به فرهنگ، همدان و محیطی داشت که در آن زندگی می‌کرد و من احترام به دیگران و زمینی را که روی آن راه می‌روم ابتدا از او آموختم. 
منطقی در پاسخ به اینکه چه شد که وارد حوزه محیط‌زیست و حفاظت از آن شدید، توضیح می‌دهد: یکی از اقوام ما خانمی بود که ناظم مدرسه ما بود و همسرش موسیقیدان بود. این خانواده منش و رفتارهای فردی و اجتماعی‌شان هنوز که هنوز است الگوی من است و با نگاه به زندگی این‌ گونه افراد ادامه زندگی داده‌ام. 

وی می‌افزاید: همسرم نیز فرهنگی بود و به این زمینه‌ها علاقه داشت و ما با هم کوهپیمایی می‌کردیم. از طرفی زمانی که با افراد پیشاهنگی فعالیت می‌کردم آموزش‌هایی در این زمینه دیدم. آموزش‌هایی مانند اینکه چطور به طبیعت برویم که اثری از خود برجای نگذاریم، آب رودخانه را آلوده نکنیم یا زباله‌ها را در طبیعت رها  نکنیم. 
منطقی ادامه می‌دهد: اوایل انقلاب مرد جوانی در پناهگاه میدان میشان اقامت کرده بود و به کودکان چادرنشین آن منطقه درس می‌داد. ما نیز بیشتر روزها می‌رفتیم و برای این کودکان وسایلی مانند کتاب و شانه می‌بردیم و در مسیر برگشت، کوهستان را پاکسازی می‌کردیم و زباله‌ها را به شهر  می‌آوردیم.

 امروز خوشبختانه شهرداری در کوهستان سطل‌های زباله قرار داده است و این مردم هستند که باید اهمیت پاکیزگی زمین را متوجه شوند. ما در این زمینه به آموزش و فرهنگسازی نیاز داریم. 
این بانوی همدانی اضافه می‌کند: زنان می‌توانند در این زمینه آموزش‌های لازم را به کودکان خود بدهند. مادران باید صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی و بها دادن به ارزش‌ها را به کودکان خود یاد دهند. مثلا هنگام خرید از کیسه پارچه‌ای استفاده کنند و از کودک یا همسر خود بخواهند کیسه پلاستیکی از فروشنده نگیرند. 


تفکیک زباله‌ها

این بانوی پیشکسوت همدانی با اشاره به اینکه بیشتر زباله‌ها تجدیدپذیرند، توضیح می‌دهد: در آشپزخانه منازل، رستوران‌ها یا بیمارستان‌ها باید زباله‌های خشک و ‌تر از هم جدا شوند. 
وی ادامه می‌دهد: در بسیاری از کشورها برای کالاهایی که ظرفشان تجدیدپذیر است بهای اضافه‌ای دریافت می‌شود تا مردم با تحویل ظرف آن کالا، اضافه‌بها را دریافت کنند. این کار مردم را تشویق می‌کند تا زباله‌هایشان را تفکیک کنند. 
دانشجوی دوستدار محیط‌زیست
زینب لطفی دانشجوی کارشناسی مهندسی کشاورزی گرایش باغبانی و دبیر کانون محیط‌ زیست دانشگاه بوعلی سیناست. 

وی می‌گوید: از سال 93 به خاطر علاقه‌ای که به طبیعت داشتم وارد گروه تلگرامی با عنوان عاشقان محیط‌زیست شدم و با مفاهیم اولیه محیط‌زیست، معضلات، دغدغه‌ها و تلاش‌های فعالان این عرصه آشنایی مختصری پیدا کردم. با خواندن داستان فداکاری‌های برخی از فعالان و به ویژه داستان شهادت جنگلبان شهید ناصر پیروی به شدت متأثر شدم و از آن به بعد با خودم عهد بستم تا آنجا که توان دارم برای حفاظت و حراست از محیط‌زیست کشورم تلاش کنم. در جریان آتش‌سوزی‌های باغ‌های حیدره از طریق فعالان همدان با سمن حیات سبز سرزمین آشنا شدم و فعالیتم را آغاز کردم. 

این بانوی فعال محیط‌زیستی می‌افزاید: از آغاز سال تحصیلی 94 توانستیم با کمک جمعی از دوستان و حمایت‌ها و بهره‌مندی از تجارب مسئولان و سمن‌ها، کانون محیط‌زیست را که پیش از این کمیته‌ای از کانون هلال‌احمر بود به طور مستقل تشکیل دهیم و با شعار «همه با هم، به سوی دانشگاهی سبز» شروع به فعالیت در دانشگاه کنیم. 

 کار جهادی

لطفی ادامه می‌دهد: نتیجه‌ای که ما در کانون محیط‌زیست به آن رسیده‌ایم این است که در شرایط کنونی محیط‌زیست کشور نباید صرفا به فرهنگسازی بسنده کرد. رسالت ما فقط فرهنگسازی نیست و این باید بخشی از فعالیت ما باشد. اگر معتقدیم که جنگ بعدی بر سر مسائل محیط‌زیستی است پس کارهای جهادی ما باید طبق این مسأله تعریف شود. 

این فعال محیط‌زیست اضافه می‌کند: نحوه حمایت دانشگاه و سایر ارگان‌ها از این ظرفیت و استعدادهای دانشجویی نیز بسیار مؤثر خواهد بود. از طرفی جامعه پویای دانشگاهی در کشورمان این فرصت را ایجاد می‌کند که بتوانیم در این فرصت چند ساله سفیران دانشجویی را تربیت و توانمند کنیم تا در زمان بازگشت به شهرهای خود بتوانند در ترویج این فرهنگ و علم محیط‌زیستی مؤثر باشند. بعد از 3 سال فعالیت در بخش فرهنگی دانشگاه معتقدم که نیازمند هدفمندسازی و ساماندهی طرح و ایجاد کمیته‌های دانشکده‌ای هستیم. 


روزی به نام زمین پاک

اشرف منطقی درباره اهمیت نامگذاری روزی به نام زمین پاک می‌گوید: این نامگذاری اهمیت این روز را به مردم یادآوری می‌کند، اما باید برای این روز برنامه‌هایی ارائه دهیم و درباره اهمیت داشتن زمین پاک صحبت کنیم. 
وی با اشاره به اقلیم همدان می‌گوید: همدان 4 رودخانه بزرگ داشت که امروز به دلیل ساخت‌وساز نامناسب از بین رفته‌اند و این زنگ خطری است که به صدا درآمده است. همه این بحران‌های زیست‌محیطی، اهمیت روز زمین پاک را یادآور می‌شوند اما باید بتوانیم از این روز برای فرهنگسازی استفاده کنیم. 

منطقی اضافه می‌کند: نجات محیط‌زیست عزم ملی می‌خواهد. همه ما از مسئولان گرفته تا مردم فقط شعار می‌دهیم اما در عمل منفعت شخصی را ترجیح می‌دهیم. این موضوع در ساخت‌وسازهایی که به محیط‌زیست همدان ضربه وارد کرده نمود عینی دارد. بحران‌های محیط‌زیستی که کشور ما با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند نشان می‌دهد این نامگذاری چندان مفید نبوده است.