گفتگو
ریشه‌های تنش ترکیه و عربستان
رسانه‌های ترکیه این روزها با لحنی تندتر از همیشه علیه سیاست‌های عربستان انتقاد می‌کنند؛ انتقاداتی که محور بخش مهمی از آنها، عدم‌حضور مؤثر در نشست استانبول که روز چهارشنبه برگزار شد و حتی به شکست کشاندن آن است. درباره وضعیت روابط عربستان و ترکیه با نویسنده و تحلیلگر ترک، حمزه تکین گفتوگو کرده‌ایم.
سیاوش فلاح‌پور/ خبرنگار:
از دید شما، نشست قدس به میزبانی استانبول که در شرایطی بسیار حساس به دعوت رئیس‌جمهور ترکیه برگزار شد، در تحقق اهداف خود موفق بوده است؟ همانطور که اشاره کردید، نشست استانبول برای بررسی تصمیم غیرقانونی رئیس‌جمهور آمریکا از اهمیت تاریخی برخوردار بود و با وجود این، برخی کشورهای عربی حاضر به شرکت در آن نشدند. بیش از 50کشور اسلامی در جهان وجود دارد اما تنها 16کشور در سطوح عالی حاضر به شرکت در نشست قدس شدند؛ یعنی کمتر از یک‌سوم! البته این امر تأسف‌آور پیش از برگزاری نشست استانبول نیز قابل پیش‌بینی بود. به‌عبارت دیگر، تصمیم به شکست‌کشاندن این نشست، پیش از برگزاری آن گرفته شده بود و بهترین نشانه هم سطح مشارکت برخی کشورهاست. در اینجا باید اشاره کنم حضور حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در استانبول، با وجود تمامی اختلافات و مسائلی که از دید هیچ‌کس پنهان نیست، امری با ارزش و مورد احترام تلقی می‌شود.
به‌طور مشخص عدم‌حضور سران عربستان و مصر با توجه به جایگاه این 2کشور در جهان عرب ضربه جدی به نشست استانبول وارد کرد. این غیبت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ عربستان با سطح مشارکت بسیار نازل (حتی کمتر از وزیر خارجه)، پیام‌های بسیار بدی را برای ترکیه و همچنین غرب ارسال کرد. این در حالی است که اصولا خادم حرمین شریفین باید برای برگزاری چنین نشستی فراخوان می‌داد! اما درخصوص مصر بدون شک وضعیت روابط دو کشور بسیار بحرانی است. طی سال‌های گذشته در مصر علیه دولت منتخب مردم کودتایی نظامی رخ داده و ترکیه همچنان بر این مسئله تأکید دارد؛ امری که موجب مواضع دشمنانه و غیرمنطقی سیاسی رسانه‌ای مصر علیه ترکیه شده است. با وجود این جالب است که حتی سطح مشارکت مصر در نشست استانبول فراتر از عربستان بود!
عربستان و ترکیه با وجود مشکلات تاریخی، طی سال‌های گذشته گام‌های مهمی برای بهبود روابط برداشته بودند اما هم‌اکنون، ارزیابی شما از آینده روابط این دو کشور چیست؟ ترکیه یک قدرت اسلامی بزرگ است و از سوی دیگر، عربستان نیز کشوری مطرح و صاحب‌نفوذ در جهان عرب و اسلام به شمار می‌آید؛ بنابراین به نفع جهان اسلام است که این دو کشور روابط خوبی با یکدیگر داشته باشند. اما متأسفانه مواضع منفی سعودی‌ها و پیام‌هایی که برای ترکیه ارسال می‌کنند کاملا واضح است. برای مثال، تنها دو روز پیش از برگزاری نشست استانبول، روزنامه عکاظ که رسانه‌ای رسمی و نزدیک به منابع قدرت در عربستان به‌حساب می‌آید، با یکی از عناصر مهم سازمان تروریستی پ.ک.ک علیه امنیت ملی ترکیه مصاحبه کرد. جالب است که خبرنگار این روزنامه، با افتخار از ورود غیرقانونی به خاک ترکیه برای گفتوگو با این تروریست و انتشار تهدیدهای تأسف‌آور وی علیه امنیت ترکیه و ایران قلم زده است. علی‌القاعده عربستان سعودی باید محور وحدت کشورهای جهان اسلام می‌بود، نه منشایی برای تفرقه. بدون شک یکی از عوامل پیام‌های منفی سعودی‌ها، مواضع ترکیه در جریان بحران خلیج‌فارس و حمایت از قطر در مقابل محاصره همه‌جانبه این کشور بوده است.
