بازگشت ایتالیا به صحنه رهبری اروپا
ماریو دراگی در مدت کوتاهی که بهعنوان نخستوزیر ایتالیا مشغول بهکار شده توانایی خود را در مدیریت کرونا و در دست گرفتن رهبری اروپا نشان داده است
در شرایطی که اروپا غرق در بحران کرونا و ضعف مدیریت است، نخستوزیر جدید ایتالیا بهعنوان رهبری توانمند و جدی در این قاره ظاهر شده است. پدیدار شدن موج سوم بیماری در بیشتر کشورهای اروپایی از یک سو و روند آهسته واکسیناسیون از سوی دیگر، این قاره را در وضعیت بغرنجی قرار داده است.
ماریو دراگی حدود 2ماه قبل مانع ارسال یک محموله واکسن انگلیسی-سوئدی آسترازنکا به مقصد استرالیا شد تا نشان دهد که برای دفاع از منافع اروپا مصمم است. او دلیل این اقدام را تعلل شرکت سازنده در تحویل سهمیه این قاره و فوری نبودن نیاز استرالیا به واکسن کرونا عنوان کرد.
به نوشته نیویورک تایمز، این حرکت نخستوزیر ایتالیا، تلنگری به مدیریت اتحادیه اروپا در بروکسل بود که بهنظرمیرسید به خواب عمیقی فرورفته باشد. تا هفتهها بعد از آن با فشار و مدیریت او، اتحادیه اروپا حتی محدودیتهای گستردهتری برای کنترل صادرات واکسن کرونا که کشورهای عضو نیاز جدی به آن داشتند، اعمال کرد. تجربه برخورد با استرالیا، همانطور که مقامات بروکسل و رم ادعا میکنند، نقطه عطفی هم برای اروپا و هم برای ایتالیا بود. سیاست دراگی در قبال صادرات واکسن، نهتنها موجب افزایش محبوبیت او در بین مردم کشورش که تشنه واکسن بودند شد، بلکه به ارائه وجههای مقتدر از اروپا نیز کمک بزرگی کرد.
این موضوع همچنین نشان داد دراگی که زمان ریاستش بر بانک مرکزی اروپا نقش مهمی در حفظ یورو، واحد پول اروپا ایفا کرد، حالا آماده است تا از ایتالیا، کشوری که سالهاست اقتصادش از شرکای اروپایی عقب مانده، برای هدایت امور اروپا پیشقدم شود.
او کمتر از 3ماه پیش در شرایطی پست نخستوزیری ایتالیا را بهعهده گرفت که این کشور درگیر بحرانهای عمیق اقتصادی و سیاسی بود. دراگی در همین مدت کوتاه به سرعت از روابط گسترده، تواناییاش در هدایت شرکتهای اروپایی و شهرتش استفاده کرد تا ایتالیا را بعد از دههها دوباره به یک بازیگر مهم در این قاره تبدیل کند.
درحالیکه آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان تا چندماه دیگر از قدرت کنار میرود، امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه سال آینده با انتخابات سختی برای حفظ پستش روبهروست و اورسلا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا تقلا میکند که کفایت خود را ثابت کند، دراگی آماده است تا خلأ نبود یک رهبر مقتدر را در اروپا پر کند و صدای همه کشورهای اروپایی باشد.
وینچنزو آمندولا، وزیر امور اروپای ایتالیا میگوید:
« وقتی دراگی صحبت میکند همه میدانند که او فقط منافع ایتالیا را درنظر ندارد، بلکه مصلحت کل اتحادیه اروپا را میبیند. این اتحادیه به رهبری باثبات که اعتمادهای سلبشده را دوباره جلب کند، نیاز دارد».
لحن صریح
به لطف حضور دراگی، ایتالیا بیش از حد انتظار در اتحادیه اروپا ظاهر شده است. او که همواره لحن صریحی دارد در مورد صادرات واکسن موضع محکمی گرفته و رهبران اروپا را مورد انتقاد قرار داده است. از دید نخستوزیر ایتالیا، تلاشهایی که در مذاکرات اولیه برای قرارداد با شرکتهای واکسنسازی انجام شد ضعیف بوده و با وجود مقررات سختگیرانه جدید برای ممنوعیت صادرات واکسن، این قاره هنوز از برنامهها عقب است.
او از رویارویی با رئیسجمهور ترکیه نیز ابایی نداشته و درباره رجب طیب اردوغان گفته است: «هنگام بیان عقاید گوناگون باید با این دیکتاتورها- اجازه بدهید آنها را همان چیزی که هستند صدا بزنیم- رک و بیپرده باشیم». دراگی همچنین برای جبران انتقاداتش به کمیسیون اروپا و رئیس آن، خیلی زیرکانه از «رفتار تحقیرآمیز» اردوغان با فون در لاین احساس تأسف کرد. رئیس کمیسیون اروپا که حدود 2هفته پیش به همراه شارل میشل، رئیس شورای اروپا به آنکارا رفته بودند، با برخورد سرد اردوغان روبهرو شده بود.
اولویت کرونا
یک اتحادیه اروپای قدرتمند از بعد مالی، آرزوی دیرین دراگی 73ساله است. اما قبل از هرکاری ازجمله حل مشکلات اقتصادی عمیق ایتالیا، او به خوبی آگاه است که اولویت نخستش باید پاسخ به بحران کرونا باشد.
مقامهای ایتالیایی معتقدند که عدمحضور دراگی در مذاکرات عقد قرارداد با شرکتهای سازنده واکسن که قبل از به قدرت رسیدن او انجام شده، حالا به نخستوزیر ایتالیا آزادی عمل زیادی داده است. دراگی وقتی به این نتیجه رسید که شرکت آسترازنکا درباره ذخایر واکسن، اطلاعات گمراهکنندهای به اتحادیه اروپا داده و میزان یکسانی از آن را چندبار به بروکسل فروخته، فورا صادرات واکسن را ممنوع کرد.
در جلسه شورای اروپا، وقتی فون در لاین سعی کرد چشمانداز مثبتی از عرضه واکسن در اروپا ارائه کند، نخستوزیر ایتالیا صراحتا به او گفت که نسبت به پیشبینیهایش خوشبین نیست و به آمار و ارقامی که آسترازنکا وعده آن را داده اعتماد نمیکند. مرکل و مکرون نیز سخنان دراگی را تأیید کردند. رئیس پیشین بانک مرکزی اروپا از بروکسل که به نمایندگی از اعضای اتحادیه، مذاکرات قرارداد واکسن را انجام داده، درخواست کرد «به شرکتهایی که همکاری نمیکنند فشار بیاورد و موضع محکمتر و سریعتری داشته باشد».
این در حالی بود که فون در لاین، وزیر دفاع سابق آلمان - که در کشورش نیز بهخاطر عملکرد ضعیف در واکسیناسیون مورد انتقاد قرار گرفته بود - و همکارانش در کمیسیون اروپا معتقد بودند که پاسخ تند و ممنوعیت صادرات واکسن میتواند در آینده به اتحادیه اروپا آسیب بزند.
بهبود روابط
گفته میشود دراگی با وجود مواضع محکمش، سعی دارد روابط شخصی خوبی با رهبران اروپا و مدیران شرکتهای دارویی داشته باشد. به همین دلیل از آنجا که شناخت زیادی از فون درلاین ندارد، سعی دارد به او نزدیک شود تا رئیس کمیسیون اروپا احساس انزوا نکند. نخستین قدم را چند هفته پیش برداشت و با وجود بالا گرفتن بحران کمبود واکسن در اروپا اجازه داد250هزار دوز از واکسنهای توقیف شده به استرالیا ارسال شود. حرکتی که مورد استقبال بروکسل قرار گرفت و باعث شد فشارها از دوش فون درلاین برداشته شود و در عین حال وجههاش بهعنوان رئیس کمیسیون اروپا حفظ شود. مدتی پیش وقتی خبر احتکار 29میلیون دوز واکسن آسترازنکا در رم منتشر شد، فون درلاین از دراگی درخواست کمک کرد. نخستوزیر ایتالیا گفت که به سرعت موضوع را بررسی میکند و فورا پلیس را به محل اعزام کرد. در خبرها آمده بود که شرکت آسترازنکا ۲۹ میلیون دوز واکسن در ایتالیا احتکار کرده بود تا آنها را به انگلیس ارسال کند. این موضوع باعث شد تا کشورهای بیشتری ازجمله فرانسه موافقت خود را با سختگیریهای بیشتر اروپا در قبال صادرات واکسن اعلام کنند. هلند و آلمان از مخالفان این رویکرد هستند.
وقتی رهبران اروپا دوباره 25مارس (5فروردین 1400) با یکدیگر دیدار کردند، این بار وضعیت فرق میکرد، فون درلاین با اعتماد به نفس بیشتری درباره برنامههای واکسیناسیون و محدودیت صادرات صحبت میکرد. دراگی نیز در این جلسه دیگر انتقادی نداشت و از روند کارها راضی بود. او بعد از این جلسه در گفتوگو با رسانهها سعی کرد این موفقیت را به نام ایتالیا - و تا حد زیادی خودش- ثبت کند و گفت: «اولین قدم را ما برداشتیم».