پایان صبر استراتژیک در صحرای نگب

 سیاوش فلاح‌پور- روزنامه‌نگار

انفجار یک موشک در 30کیلومتری تاسیسات هسته‌ای دیمونا موجی از واکنش‌ها در منطقه و جهان را به‌دنبال داشته است. اگرچه منابع رژیم صهیونیستی در ساعات اولیه بامداد پنجشنبه اصرار داشتند انفجار این موشک را به خللی فنی در سامانه‌های پدافندی نسبت دهند اما با گذشت زمان روشن شد مبداء شلیک موشک، داخل خاک سوریه بوده است. به روایت روزنامه جروزالم پست، موشک SA-5 (ساخت روسیه) ساعت 2بامداد روز پنجشنبه از جنوب سوریه، با عبور از چندین میدان پدافندی گنبد آهنین در فاصله‌ای نزدیک به تاسیسات دیمونا فرود آمده است. خبرنگار شبکه الجزیره در نخستین گزارش خود با اشاره به این حادثه می‌گوید: به‌نظر می‌رسد سیستم پدافندی اسرائیل همزمان با مردم عادی از ورود یک موشک به حریم هوایی خود مطلع شده و پس از شنیدن صدای مهیب انفجار، فقط توانسته آژیر خطر را به صدا درآورد. با وجود آنکه نتانیاهو تا‌کنون درباره این حادثه سکوت کرده اما بنی‌گانتز، وزیر دفاع رژیم صهیونیستی روزگذشته ضمن تأیید شلیک موشک گفت: تحقیقات درباره علت عدم‌رهگیری این موشک توسط سامانه‌های پدافندی ادامه دارد.
در سایه سکوت و انفعال مقامات رسمی اسرائیل، رسانه‌ها و تحلیلگران قرائت‌های مختلفی نسبت به این حادثه غافلگیر‌کننده داشته‌اند؛ قرائت‌هایی که ابتدا از داخل سرزمین‌های اشغالی و مشخصا محافل منتقد بنیامین نتانیاهو آغاز شد. روزنامه هاآرتص در این‌باره می‌نویسد: حادثه دیمونا بار دیگر پیامدهای نگران‌کننده سیاست‌های منطقه‌ای نتانیاهو برای تمام اسرائیل را یادآوری کرد. او با هدف پیروزی در انتخابات و باقی‌ماندن در قدرت، امنیت اسرائیل را هم در معرض تهدید قرار داده است. از سوی دیگر، عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی‌الیوم و تحلیلگر مشهور فلسطینی در صفحه توییتر خود نوشت: «موشک دیمونا، تغییر قاعده نبرد در منطقه و فروپاشی تمام معادلات پیشین را بشارت می‌دهد. به‌نظر می‌رسد صبر استراتژیک به پایان رسیده و گنبد آهنینی که بسیاری از کشورهای عربی روی آن حساب باز کرده بودند دروغ از آب درآمده است!» همچنین روزنامه العربی‌الجدید در گزارش ویژه خود که روز گذشته منتشر شد نوشت: فارغ از آنکه کدام روایت درباره حادثه موشک دیمونا صحیح باشد، نزدیکی 30کیلومتری محل انفجار به تاسیسات هسته‌ای نشان می‌دهد حساس‌ترین نقاط در عمق استراتژیک برای دشمنان اسرائیل قابل دسترس است. علاوه بر اینها باید توجه داشت که حادثه دیمونا، اجماع احزاب اسرائیلی برای مخالفت با نخست‌وزیری نتانیاهو را تقویت می‌کند؛ آن هم درحالی‌که براساس گزارش‌های موجود، تلاش‌های وی برای تشکیل دولت ائتلافی جدید شکست خورده است.

سایه تهدید بر سر مهم‌ترین نیروگاه اسرائیل
تاسیسات هسته‌ای دیمونا که در دهه1960 میلادی با کمک مهندسین فرانسوی در صحرای نگب(جنوب سرزمین‌های اشغالی) ساخته شده، مهم‌ترین نیروگاه رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود. هدف اولیه از ساخت این نیروگاه، تامین برق برای مناطق صحرایی در سرزمین‌های اشغالی عنوان شده بود اما طی سال‌های گذشته رسانه‌های مختلفی از نقش دیمونا در توسعه تسلیحات اتمی اسرائیل پرده برداشته‌اند. به نوشته روزنامه یدیعوت آحارونوت، نیروی موجود در تاسیسات هسته‌ای دیمونا برای تولید 10بمب اتمی در سال کفایت می‌کند. با وجود آنکه تا‌کنون بیش از 15کشور جهان، تقاضای بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌ای دیمونا را در سازمان ملل و شورای امنیت مطرح کرده‌اند اما اسرائیل حاضر به صدور مجوز ورود بازرسان به دیمونا نیست.
به‌گزارش شبکه12 تلویزیون اسرائیل، این نیروگاه در پوشش یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های امنیت هوایی و سایبری جهان قرار دارد؛ سیستمی که به‌دلیل وجود تهدیدهای نظامی از سوی غزه و لبنان، در حال به روزرسانی دائمی است. با وجود این، برخی از رسانه‌های اسرائیل طی سال‌های اخیر فرضیاتی را درباره سناریوهای احتمالی حمله به این نیروگاه و بمباران موشکی آن مورد بررسی قرار داده‌اند. روزنامه هاآرتص سال2018 در گزارشی به نقل از یک کارشناس امنیت هسته‌ای می‌نویسد: درصورتی که موشک‌های مهاجم از سیستم پدافندی عبور کرده و به تاسیسات دیمونا برخورد کنند، آب سنگین در محیط تاسیسات منتشر شده و با آتش‌سوزی‌های اولیه، انفجارهای بزرگی ظرف چند دقیقه آغاز خواهد شد. براساس این گزارش، دایره تأثیر انفجارهای احتمالی در دیمونا از صحرای نگب تا تل‌آویو را در برمی‌گیرد؛ شهری که 5میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند. علاوه بر این تمام کرانه غربی، مناطق شرقی اردن و حتی قبرس نیز از دامنه تشعشعات ویرانگر هسته‌ای چنین انفجاری در امان نخواهند بود.

خطر زیستی دیمونا
طی سال‌های اخیر نهادهای بین‌المللی و حتی برخی کشورها نسبت به مخاطرات محیط‌زیستی نیروگاه دیمونا هشدار داده‌اند. برای مثال دولت اردن به صراحت از خطر تشعشعات این نیروگاه برای نظام طبیعی صحرای اردن و برخی شهرهای مرزی این کشور ابراز نگرانی کرده است.
از سوی دیگر تنش‌های دائمی اسرائیل با کشورهای منطقه، خطر انفجار این نیروگاه را به تهدیدی بالقوه اما دائمی برای ساکنان منطقه تبدیل کرده است. تمام اینها در حالی است که پایگاه علمی اینتلیجنس ریویو در سال2011 با انتشار گزارشی شامل تصاویر ماهواره‌ای مدعی شد بخش‌هایی از تاسیسات دیمونا به‌دلیل فرسودگی و استهلاک دچار آسیب‌های جدی و نگران‌کننده‌ای برای امنیت مناطق اطراف شده است.