تناقض آماری در سفرهای نوروزی به شمال

اشکان جهان‌آرای ـ خبرنگار

حضور پرتعداد و میلیونی گردشگران و مسافران در استان‌های شمالی طی تعطیلات نوروز و سفرهای نوروزی در کشور به‌گفته مسئولان ستاد ملی مقابله با کرونا و به‌ویژه مدیران وزارت بهداشت، یکی از عوامل اصلی شیوع کرونا و ایجاد موج چهارم است. اما اینکه سفرها به چه شکلی انجام شده و آیا از نگاه متولیان گردشگری سفر محسوب می‌شود یا نه، مسئله‌ای است که پاسخ آن را می‌توان در اظهارنظرها متولیان گردشگری یافت. اخیرا سیف‌الله فرزانه، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران اعلام کرد میزان سفرهای نوروزی به این استان در نوروز1400نسبت به نوروز98حدود 96درصد کاهش داشته است. با این تفسیر تقریبا می‌توان گفت مازندران در سفرهای نوروزی به استناد آمار اعلام شده عملا هیچ مسافر و گردشگری نداشته است، اما ترددهای نوروزی به مازندران وضعیت متفاوتی از این آمار را نشان می‌دهد. در گیلان هم شرایط به همین ترتیب است.

کاهش 96درصدی سفر
سیف‌الله فرزانه، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران در گفت‌وگو با همشهری از کاهش 96درصدی سفرها نسبت به نوروز 98خبر می‌دهد. اظهارات فرزانه درباره کاهش سفرها به مازندران نادرست نیست. اما درستی این موضوع وقتی در مقابل حجم بالای سفرها به مازندران در نوروز 1400و انتقادهای مردم و اظهارات ویلاداران قرار می‌گیرد علامت سؤال و ابهام مقابل آمار کاهش 96درصدی سفرهای نوروزی به مازندران را بیشتر می‌کند. در حقیقت سفرها به مازندران کاهش نیافت. حتی مسئولان استان نیز از افزایش چند برابری سفرها به مازندران در نوروز امسال نسبت به نوروز پارسال خبر می‌دهند، اما میزان اقامت در زیرساخت‌های گردشگری مازندران همانطور که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی این استان اعلام کرد به همان میزان اعلام شده کاهش یافته است. ریشه این تناقض را باید در کاهش میل به استفاده از اقامتگاه‌های رسمی و همچنین تعطیلی کامل اقامتگاه‌های دستگاه‌های دولتی در مازندران یافت.

ریشه‌یابی تناقض
18اسفند پارسال رقیه صفری، معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی استانداری مازندران اعلام کرد در نوروز1400پذیرش مسافر در تمام مهمانسراهای بخش دولتی مازندران ممنوع است. تصمیمی که عملا هزاران تخت رسمی پذیرش مسافر در استان را از آمار خارج کرد و سهم مهمی در کاهش آمار اعلام شده از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران داشت. در مازندران حدود 60مجموعه اقامتی دولتی با ظرفیت بیش از 12هزار تخت وجود دارد که همگی از فهرست آمارهای رسمی خارج شدند. بخش دیگر این کاهش آماری را باید در تعیین ظرفیت 50درصدی فعالیت اقامتگاه‌های رسمی گردشگری مانند هتل‌ها، متل‌ها و مسافرپذیرها در استان جست‌وجو کرد. یعنی به‌صورت پیش‌فرض و در خوش‌بینانه‌ترین حالت 50درصد از ظرفیت پذیرش مسافر در اقامتگاه‌های رسمی مازندران کاهش یافت، اما از همان 50درصد باقی‌مانده نیز استقبال نشد.
 مهدی-ر، از کارکنان یک مجموعه اقامتی رسمی در غرب مازندران به همشهری می‌گوید:«استقبال از حضور در هتل‌ها طی تعطیلات نوروز بسیار کم بود. دلیلش هم مشخص است، زیرا مسافران ترجیح می‌دهند به جای اقامت در محلی که افراد دیگری هم در آن حضور می‌یابند و احتمال شیوع کرونا وجود دارد، ویلاهای شخصی را اجاره کنند و مدیریت فضا و رفت‌وآمدها در اختیار خودشان باشد.»

گرایش به خانه‌های استیجاری
تأیید این وضعیت را می‌توان در جست‌وجویی ساده از برخی ویلاداران در مازندران دریافت کرد. علی‌اکبر-س، یکی از فعالان حوزه املاک در محمودآباد به همشهری می‌گوید: «امسال نسبت به پارسال درخواست ویلای اجاره‌ای بسیار بیشتر بود. پارسال هم با وجود ممنوعیت‌ها این درخواست‌ها وجود داشت، اما امسال با توجه به باز بودن راه‌ها و عادت کردن مردم به کرونا این تقاضاها تقریبا به حالت عادی بازگشت. حتی در برخی موارد قیمت اجاره‌ها نیز به‌دلیل افزایش تقاضای اقامت در ویلاهای شخصی افزایش یافت.» این موضوع را تعداد دیگری از ویلاداران و فعالان املاک در غرب مازندران نیز تأیید و حتی به افزایش تقاضای اقامت در مناطق روستایی و دور از شهر نیز اشاره می‌کنند. اما یک نکته و عامل بسیار مهم دیگر در این تناقض بین وضعیت موجود و آمارهای اعلام شده نیز وجود دارد؛ ویلاهای شخصی و خوش‌نشین‌ها.
قابل انکار نیست که بخش بسیار مهمی از مسافرانی که در تعطیلاتی مانند نوروز به مازندران سفر می‌‌کنند، مالکان ویلاها هستند و تعدادشان نیز بسیار زیاد است.

شرایط مشابه گیلان 
در گیلان هم شرایط مشابهی وجود داشت و در این استان بسیاری از مسافران به سراغ اجاره ویلاهای غیررسمی رفتند یا در ویلاهای خود ساکن شدند. مسعود حلاج‌پور، مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گیلان با بیان اینکه ۵میلیون و ۱۲۰هزار و ۵۷۷ مسافر در نوروز امسال وارد گیلان شده‌اند، به همشهری می‌گوید که فقط ۳۲۶ هزار و ۴۵۶ نفر مسافر در اقامتگاه‌ها و تفرجگاه‌های استان اقامت کرده‌اند. حجم زیاد مبتلایان به کرونا در روزهای اخیر و مثبت شدن روزانه حدود هزار تست موجب گلایه شهروندان از باز بودن راه‌های ارتباطی گیلان شده است.

  
در چنین شرایطی از یک سو می‌توان آمار اعلام شده از سوی متولیان گردشگری را به‌دلیل کاهش استفاده از اقامتگاه‌های رسمی درست دانست و از سوی دیگر با توجه به افزایش گرایش به حضور در خانه‌های استیجاری و خانه ویلاها این آمار را به‌طور کامل رد کرد، زیرا فقط جزئی از ماجرای سفر به شمال محسوب می‌شود، نه تمام آن.