دانش
ماجرای واکسن‌های استفاده نشده در کشورهای ثروتمند
درحالی‌که بسیاری از کشورهای جهان در جست‌وجوی هر نوع واکسنی برای مقابله با تلفات بیماری کووید-۱۹ هستند در برخی کشورها واکسن‌های مصرف نشده باقی مانده است
بحران واکسیناسیون در برخی کشورهای در حال توسعه روزبه‌روز بیشتر می‌شود و در این شرایط برخی کشورهای ثروتمند به‌دنبال نگرانی در مورد ایمنی برخی از واکسن‌ها، باوجود خرید انبوه، استفاده از آنها را متوقف کرده‌اند. به گزارش بی‌بی‌سی، برخی کشورهای اروپایی استفاده از واکسن‌های آسترازنکا و جانسون‌اندجانسون را به‌دلیل خطر بسیار کم لخته شدن خون برای جوانان محدود کرده‌اند. در این میان دانمارک، تجویز و تزریق این واکسن را به‌طور کامل متوقف کرده است و همین امر باعث ایجاد موجی از درخواست‌ها برای دوزهای استفاده نشده، شده است. جمهوری چک در اقدامی جسورانه، پیشنهاد خرید همه واکسن‌های آسترازنکا را به دانمارکی‌ها داده است. کشورهایی نظیر استونی، لتونی و لیتوانی نیز برای دریافت دوزهای استفاده نشده از این واکسن ابراز علاقه‌مندی کرده‌اند.
چرا این اتفاق افتاد؟
مدتی پس از صدور مجوز استفاده از واکسن آسترازنکا، در برخی از کشورها موارد کمی از لخته شدن خون در افراد به‌ویژه جوان دیده شد، اما رگلاتورهای بهداشتی در سراسر جهان بارها تأکید کرده‌اند که خطر ابتلا به کووید-19چندین برابر بیشتر از احتمال آمبولی بر اثر تزریق واکسن است. براساس آمار تنظیم‌کننده دارو در انگلیس، اگر به 10میلیون نفر واکسن آسترازنکا تزریق شود، ممکن است از این میان 40مورد دچار لختگی خون شوند که احتمال مرگ حدود 10نفر وجود دارد؛ یعنی یک در میلیون؛ این میزان احتمال خطر در یک تصادف جاده‌ای نیز وجود دارد.
امکان استفاده از واکسن در جایی دیگر
کشورهایی که سهمیه واکسن خود را استفاده نکرده‌اند، به دنبال فروش یا اهدای آن به کشورهای نیازمند هستند. هانس کلوگه، مدیر اروپایی سازمان بهداشت جهانی، اعلام کرد که دانمارک در حال انجام چنین کاری است. کلوگه در جلسه توجیهی گفت: من متوجه شدم که وزارت امور خارجه دانمارک در حال بررسی گزینه‌هایی برای اشتراک واکسن آسترازنکا با کشورهای فقیرتر است و برخی از همسایگان دانمارک نیز پیشنهاد دریافت این واکسن‌ها را داده‌اند. اینگریدا سیمونیت، نخست‌وزیر لیتوانی گفت: میزان واکسنی که داریم به نسبت افرادی که مایل به واکسیناسیون هستند، کمتر است؛ بنابراین، لیتوانی آمادگی خود را برای استفاده از دوز آسترازنکا ابراز کرده است.
برنامه‌ای برای به اشتراک‌گذاری واکسن‌های اضافی وجود دارد؟
برنامه Covax برای چنین کاری ساخته شده است. کوواکس یک طرح بین‌المللی است که هدف آن اطمینان از تقسیم عادلانه واکسن در بین همه کشورهای کم‌درآمد است. کوواکس امیدوار است تا پایان سال 2021بیش از 2میلیارد دوز واکسن به مردم 190کشور جهان تحویل دهد. بخشی از این طرح شامل توزیع مجدد واکسن‌های اضافی از کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر است. به‌عنوان مثال، انگلیس که حدود 450میلیون دوز سفارش داده، متعهد شده است که مازاد عرضه خود را به کشورهای فقیرتر اهدا کند. کشورهای ثروتمند دیگر نیز همبستگی خود را در این زمینه با کم‌درآمدها نشان داده‌اند. با این حال، انتقاداتی نیز وجود دارد؛ چراکه تاکنون هیچ‌کس به‌طور دقیق توضیح نداده است چه زمانی و چه مقدار دوز اضافی خود را اهدا خواهد کرد. هم‌اکنون کشورهای ثروتمند درحالی‌که بودجه برنامه کوواکس را تامین می‌کنند بر واکسیناسیون جمعیت خود تمرکز دارند.
بنابراین توافقنامه‌هایی برای به اشتراک گذاشتن واکسن‌های اضافی در دست تولید است، اما هنوز اطلاعات مشخصی در مورد اینکه چه کشورهایی چه واکسنی دریافت می‌کنند، وجود ندارد.
چه تعداد واکسن بدون استفاده مانده است؟
هنوز هیچ آماری در این زمینه ثبت جهانی نشده است، اما داده‌های منطقه‌ای می‌تواند ارقام حدودی را نشان دهد. به‌عنوان مثال، دانمارک از 15آوریل 202هزارو920دوز واکسن آسترازنکا دریافت کرده است. از این تعداد، 150671دوز تزریق شده و 52249دوز بدون استفاده باقی مانده است. در سراسر اروپا که تعدادی از کشورها واکسن آسترازنکا و جانسون‌اندجانسون را به افراد مسن محدود کرده‌اند، ارقام مشابه است.داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های ایالات‌متحده آمریکا نیز نشان می‌دهد که بسیاری از ایالت‌ها واکسن مازاد دارند. بیش از 20درصد واکسن‌های تحویلی هنوز در ایالت‌هایی ازجمله آلاباما (37درصد)، آلاسکا (35درصد)، ورمونت (27درصد) و کارولینای‌شمالی (24درصد) تزریق نشده است. کارشناسان بهداشت می‌گویند که ظرفیت استفاده نشده نشان می‌دهد در برخی مناطق، ساکنان مایل به انجام واکسیناسیون نیستند.
