ستاد کرونا با مدیریت شهری هماهنگ نیست

خدیجه نوروزی ـ روزنامه‌نگار

کرونا دوباره در بی‌خبری همه ما را غافلگیر کرد و همان زمانی که می‌رفت تا همه‌‌چیز بهبود یابد با موج چهارم چنان انگشت حیرت بر دهان‌ها گذاشت که تمام خوش‌خیالی‌ها در مورد ریشه‌کن‌شدن این بیماری منحوس نقش بر آب شود. اما اینکه چه شد تا عید نوروز و شروع سال همه ما تمام ضربه‌های سنگینی که از کرونا خوردیم را از یاد ببریم و فراموش کنیم حضور منحوس کرونا را به کنار، این سؤال پیش می‌آید که چرا در ایام بعد از نوروز و با وجود تعطیلی 10روزه و سه‌رقمی‌شدن آمار فوتی‌ها همچنان کرونا برایمان جدی نیست و این همه ازدحام و شلوغی در شهر دیده می‌شود. هنوز هم بسیاری از خانواده‌ها در پارک‌ها و بوستان‌ها به بهانه کمی تفریح و عوض‌کردن آب و هوا دور هم جمع می‌شوند تا اوقات فراغت‌شان را اینگونه سپری کنند، فارغ از اینکه چرا چنین تعطیلی و قرنطینه‌ای در تهران ابلاغ شده است. گویی کرونا با ماندگاری طولانی‌مدتش موجب‌شده تا زیاد هم جدی‌اش نگیریم. باید دید مجموعه مدیریت شهری چه اقداماتی انجام داده یا در حال انجام هستند تا از این موج بتوانیم به سلامت عبور کنیم و کمی از شیوع بیشتر کاسته شود.

تعطیلی، نخستین اقدام بود
آمار چه در بحث فوتی‌های کرونا و چه مراجعه به بیمارستان سیر صعودی نگران‌کننده‌ای پیدا کرده است، درحالی‌که آمار فوتی‌ها در روزهای آخر اسفند یک‌رقمی هم شد و به 9نفر رسید. قبل از عید در بازه زمانی کمتر از دو‌ماه آمار فوتی‌ها از 200نفر در روز به تک‌رقمی در روزهای پایانی اسفند رسید اما متأسفانه آمار کنونی نشان‌دهنده هشت‌برابرشدن فوتی‌ها در زمان 20روز است که نشان‌دهنده وضعیت بحرانی است. در مورد موضوع بیمارستان‌ها هم گفته می‌شود که آمار مراجعه از ترخیص پیشی گرفته است. 

علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران، با این مقدمه در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «مجموع این شرایط موجب شد تا نخستین مطالبه شورای شهر تعطیلی دوهفته‌ای باشد که تقریبا از پایان تعطیلات نوروزی، از ابتدای هفته قبل من این مطلب را به نمایندگی از شورا به‌عنوان یک مطالبه مطرح کردم که باید اتفاق بیفتد چراکه اگر اتفاق نیفتد ما شاهد قرارگرفتن در وضعیت بغرنج‌تری خواهیم بود که آمارها هم این موضوع را تأیید می‌کند. این ابلاغیه تعطیلی در ارتباط با مشاغل گروه‌های دو، سه و چهار، یعنی غیر از مشاغل ضروری بود، اما به‌نظر می‌رسد آن‌طور که باید جدی گرفته نشده و به آن عمل نشده یا شاید اساسا قرار نبوده جدی گرفته شود و این هنوز برای ما روشن نیست. چون با وجود دوهفته تعطیلی ابلاغ‌شده وضعیت تردد و ترافیک بسیار بالاست. سؤال اینجاست اگر بنا نیست تعطیلی به آن صورتی که دائم هشدار داده می‌شود صورت گیرد چرا چنین ابلاغیه‌ای صادر می‌شود».
اعطا درخصوص نقش مدیریت شهری درباره اجرای پروتکل‌های بهداشتی عنوان می‌کند: «بخش قابل‌توجهی از فعالیت‌های مدیریت شهری در دوره دوهفته تعطیلی قابل توقف نیست مانند بحث نظافت، پسماند و حمل‌ونقل شهری. شهرداری با پروتکل‌های ویژه‌ای بحث ارائه خدمات شهری را در محلات انجام می‌دهد که متناسب با شرایط کرونا باشد. درخصوص حمل‌ونقل هم طبق روال از ابتدای دوره شروع کرونا تا به امروز ضد‌عفونی وسایل نقلیه و ناوگان به‌صورت مستمر در حال انجام است؛ یعنی تقریبا نگرانی‌ای بابت اینکه آلودگی در سطوح‌ وسایل نقلیه خیلی قابل توجه باشد نیست اما از حیث تردد، هرچه افراد رفت‌وآمد کنند طبیعتا واگن‌ها محلی برای انتقال آلودگی خواهد بود. حتما در فضای بسته‌ای مانند واگن‌های قطار هرقدر افراد بیشتری حضور داشته باشند متناسب با فعالیت روزانه آلودگی بیشتری منتقل می‌شود. در این بخش، کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که قواعد مشخصی در رابطه با همان مینیمم فاصله‌گذاری اجتماعی در ناوگان حمل‌ونقلی ریلی و اتوبوسرانی اعمال کنیم که در حال انجام است و تاکنون هم تقریبا پاسخگو بوده و مردم هم رعایت کرده‌اند».
خدمات شهری مجموعه مدیریت شهری جزو مشاغل گروه‌های دو، سه و چهار نیست اما ارائه خدمات حمل‌ونقلی و نظافت در جهت بهداشت عمومی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در حال انجام است. البته رعایت پروتکل‌ها در بخش حمل‌ونقل عمومی بستگی به میزان مسافر دارد؛ یعنی تا زمانی که جدیت در تعطیلی مشاغل غیرضروری وجود نداشته باشد و متقاضیان استفاده از حمل‌ونقل عمومی هم زیاد باشند، وضعیت همینی است که هست و خیلی نمی‌توان انتظار ویژه از این بخش داشت. اما در همین شرایط هم مردم واقعا پروتکل‌های بهداشتی، ازجمله رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در مترو و زدن ماسک را رعایت کردند. سخنگوی شورای شهر تهران می‌افزاید: «اگر ما تعطیلی مشاغل گروه‌های دو، سه و چهار را جدی بگیریم حمل‌ونقل عمومی بسیار امن خواهد بود چون رعایت فاصله‌گذاری در آن به‌خوبی قابل انجام خواهد بود و می‌تواند کم‌خطر باشد اما میزان شلوغی، ازدحام و تراکم کنونی خیلی نشان نمی‌دهد که به بحران کرونا مانند گذشته جدی نگریسته می‌شود».

مخالفتی با لغو طرح ترافیک نداریم
در مورد طرح ترافیک معمولا این مطالبه از شورا صورت می‌گیرد که در این شرایط شما چرا طرح ترافیک را لغو نمی‌کنید. درصورتی که برقراری و لغو طرح ترافیک در حدود اختیارات شورا نیست و شورای ترافیک تهران که حتی شورای شهر در آن عضویت هم ندارد و تصمیم قطعی و نهایی با آنهاست، در این بحث باید ورود کند. اعطا با بیان این موضوع می‌افزاید: «ما اطمینان نداریم که الزاما برداشتن طرح ترافیک کمکی به مسئله سلامت عمومی خواهد کرد. دلیلش هم این است که تجربه پیشین نشان داد با برداشتن طرح ترافیک، رفت‌وآمدهای ضروری بسیار زیاد شد و ترافیک و ازدحام در معابر بسیار بیشتر شد و مجددا مردم به سمت حمل‌ونقل عمومی بازگشتند و عملا یک سیکل باطل تکرار شد. بنابراین تجربه خوبی در این زمینه نداشتیم و با اطمینان نمی‌توان گفت که لغو طرح ترافیک می‌تواند به جلوگیری از شیوع کرونا کمک کند. با این حال اگر مرجع مربوطه در این رابطه براساس دلایل کارشناسی برای یک دوره کوتاه تصمیم بگیرند که طرح ترافیک لغو شود ما مخالفتی نداریم. البته هم‌اکنون هم طرح ترافیک متناسب با کروناست. از نظر ساعاتی که پیش‌بینی شده و طرح فعلی اینطور نیست که به مسئله کرونا هیچ نگاهی نشده باشد و کاملا جوابگو بوده است».

ناهماهنگی و نتیجه‌بخش نبودن عملیات‌ها

محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای شهر تهران، در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «مهم‌ترین مسئله‌ای که درخصوص کرونا در شهر با آن‌ روبه‌رو هستیم این است که سیاست‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا متأسفانه خیلی با کارکردهای مدیریت شهری هماهنگی ندارد.
انتظار ما این است که متناسب با وظایف، جایگاه‌ها و گستردگی مدیریت شهری در حوزه‌های ارتباط با مردم در تصمیم‌سازی‌‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و اعمال سیاست‌ها جایگاه شورای شهر و شهرداری را دقیق‌تر تعریف کنند. اگر فرصت مناسبی را در اختیار مدیریت شهری قرار می‌دادند این سیاست‌ها و عملیاتی‌شدن آنها و ملاحظاتی که مدیریت شهری به‌خاطر اشراف و تسلطش که بر شهر دارد بهتر می‌توانست نتیجه‌بخش باشد. اما این نقیصه در این حوزه کاملا مشهود است و به چشم می‌خورد. دادن خدمات به مردم در فضای حمل‌ونقل عمومی و فضای‌های عمومی مانند بوستان‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، میادین میوه و تره‌بار، حوزه‌های تخصصی‌تری است که به‌طور کامل در اختیار مدیریت شهری است. البته مدیریت شهری در این بخش‌ها حداکثر تلاش خود را برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی انجام داده و همچنان در حال انجام وظایف خود است».
او درخصوص اجرای طرح ترافیک یا لغو آن در شرایط کنونی موج چهارم کرونا اظهار می‌کند: «برخی معتقدند طرح ترافیک تأثیر حداقلی در رابطه با انتشار ویروس دارد اما مطالعه جدی‌ای در این زمینه وجود ندارد که با اجرای طرح ترافیک یا با اجرا نشدنش چه اثراتی روی کنترل این اپیدمی خواهد گذاشت. لذا تا زمانی که نظر و دیدگاه اصلاح‌شده‌ای وجود نداشته باشد اظهارات در این زمینه فقط برپایه حدس و گمان خواهد بود».
حق‌شناس درخصوص رعایت پروتکل‌های بهداشتی در حوزه حمل‌ونقل عمومی هم می‌گوید: «فارغ از بحث کرونا ما باید تلاش کنیم تا در حوزه حمل‌ونقل عمومی خدمات با کیفیت‌تری به شهروندان ارائه دهیم. دادن خدمات یعنی رفتن به سمت کاهش سرفاصله قطارهای مترو و در بخش اتوبوسرانی و نوسازی و افزایش تعداد اتوبوس‌ها. این کار به‌نوبه‌ خود موجب رعایت پروتکل‌های بهداشتی مانند رعایت فاصله اجتماعی در این فضاها خواهد شد. این کار موجب می‌شود تا مسافران مدت زمان کمتری را در مکان‌های سربسته‌ای مانند مترو باشند و کاهش زمان سفر قطعا درصد شیوع را تا حد زیادی کاهش پیدا خواهد داد. درخصوص مترو شرایط به نسبت بخش اتوبوسرانی بهتر است اما با توجه به تأکیدهای فراوان شورای شهر، به‌ویژه در دوره کرونا در بخش اتوبوسرانی کوچک‌ترین توجهی به تقویت ناوگان، نوسازی و حمایت از این ظرفیت مهم حمل‌ونقلی نشده است. در تمام این مدت هم شاهد حمایت‌نکردن دولت از مدیریت شهری بودیم و هستیم».
وی درخصوص اقدامات اخیر عنوان می‌کند: «با تعطیلی‌های اخیر و کاهش ترددها، قطعا ترددها کمتر خواهد شد و امکان رعایت فاصله اجتماعی پیش خواهد آمد. درخصوص تهویه واگن‌های مترو تصمیم گرفته شده تا هوای داخل واگن گردش پیدا نکند و بیشتر با هوای بیرون جابه‌جا شود.»