طرح خیابان کامل از میدان تجریش تا میدان قدس اجرا می‌شود
قدم بزن دوچرخه‌سواری کن
راحله عبدالحسینی
اجرای طرح خیابان کامل در مناطق 22گانه از مدتی پیش مطرح شد. هفته گذشته باخبر شدیم که این طرح در آستانه مراحل اجرایی قرار گرفته‌است. خیابان شهرداری حدفاصل میدان تجریش تا میدان قدس در منطقه یک به‌عنوان خیابان کامل نامگذاری شده‌است. اگر مفهوم خیابان کامل برایتان سؤال شده، بدانید خیابانی است که با خیال راحت می‌توانید مسیر پیاده‌راه یا دوچرخه‌سواری را انتخاب کنید بدون اینکه نگران ورود خودرو باشید. ضمن اینکه در خیابان کامل فضای سبز و مبلمان شهری هم فراهم است. در مجموع در خیابان کامل، شهروندان اولویت هستند نه خودروها. در این گزارش بیشتر با جزئیات خیابان کامل آشنا می‌شویم.
تردد در معابر شهری برای عابرپیاده باید با حفظ ایمنی و آسایش و ایجاد فضایی برای تردد وسایل حمل‌ونقل عمومی همراه باشد. زمانی که فضایی ایمن و راحت برای عابران پیاده، دوچرخه‌سواران، محلی برای توقف و استراحت، گذراندن اوقات فراغت، ارتقای معاشرت و ارتباطات اجتماعی در محله‌ها به وجود آید کیفیت زندگی شهری نیز به دنبال آن برای شهروندان بهتر می‌شود. افزایش خودروها باعث شده تا دغدغه انسان محور بودن شهر یکی از دغدغه‌های مدیریت شهری شود. آلودگی‌های محیطی، کاهش ایمنی عابران پیاده، افزایش تلفات ناشی از تصادف و پایین بودن میزان مطلوبیت محیطی عواملی هستند که نشان می‌دهد چقدر از شهر با رویکرد انسان محوری فاصله داریم. خیابان‌ها همگی خودرو محور شده‌اند و حالا قرار است با اجرای طرح خیابان کامل، شهروندان و عابران پیاده در این خیابان‌ها حرف اول را بزنند نه خودروها.
مسیر پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری
«محمد خردمند» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه درباره طرح خیابان کامل در منطقه یک می‌گوید: «خیابان شهرداری از میدان تجریش تا میدان قدس در طرح خیابان کامل قرار دارد. در این طرح قرار است ضلع جنوب خیابان شهرداری، پیاده‌راه باشد. در این خیابان مسیر دوچرخه و مسیر اتوبوسرانی به‌عنوان حمل‌ونقل عمومی نیز قرار دارد. اما تردد خودرو از ضلع جنوب خیابان شهرداری ممنوع است.» او در توضیح بیشتر می‌افزاید: «بعد از جلسه و بررسی با مشاوران حوزه ترافیک و پلیس راهور برای اجرای طرح خیابان کامل در خیابان شهرداری قرار شده‌است که تردد خودرو در ضلع شمال خیابان شهرداری از غرب به شرق باشد؛ یعنی از میدان تجریش به سمت میدان قدس. زیرا ضلع جنوب خیابان شهرداری به تردد عابرپیاده و مسیر دوچرخه اختصاص داده شده. به همین دلیل در مسیر شرق به غرب یعنی از میدان قدس به میدان تجریش مسیر جایگزین در نظر گرفته شده است.» مسیر جایگزین تردد خودروها از میدان قدس به میدان تجریش از کوچه حمید انجام می‌شود. کوچه‌ای که از ابتدای خیابان دربند آغاز می‌شود و با گذر از ضلع شمالی بیمارستان شهدای تجریش به کوچه طباطبایی‌پور می‌رسد و وارد میدان تجریش می‌شود.
تعریض کوچه حمید
برای اجرای طرح خیابان کامل نخست لازم است که مسیرهای جایگزین برای هدایت خودروها ایجاد شود و این در منطقه ما به معنای تعریض کوچه حمید برای مسیر شرق به غرب خودروها از میدان قدس به میدان تجریش است. خردمند می‌گوید: «برای تعریض کوچه حمید، 2پلاک در معبر شمالی این کوچه تملک و عقب‌نشینی انجام شد. اما در معبر جنوبی که با بیمارستان شهدای تجریش روبه‌رو هستیم، عقب‌نشینی به تعویق افتاد. علت هم شرایط سخت و ویژه بیماری کروناست که مسئولان بیمارستان و وزارت بهداشت را به شدت درگیر کرده و فرصتی برای همکاری برای این طرح ندارند.»
جاذبه گردشگری
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه اساس و پایه خیابان کامل را شهروندمحور می‌داند و می‌گوید: «با اجرای طرح خیابان کامل، شهروندان در کمال ایمنی و آسایش می‌توانند قدم بزنند، خرید کنند، دوچرخه‌سواری کنند یا بنشینند و از محیط شهری لذت ببرند. محدوده میدان تجریش تا میدان قدس به دلیل جاذبه گردشگری‌اش برای گردشگران نیز مناسب خواهد بود. همچنین افراد دارای معلولیت نیز به راحتی و اطمینان خاطر می‌توانند در این خیابان تردد کنند.» طرح ایجاد قدمگاه صالحیه در جوار آستان امامزاده صالح(ع) در ضلع جنوبی میدان تجریش طرح دیگری است که می‌تواند کنار خیابان کامل برای گردشگران جذاب باشد. خردمند می‌گوید: «در اجرای طرح قدمگاه صالحیه با انجام مطالعات ترافیکی، خطوط پایانه تجریش جابه‌جا می‌شود.»
حفظ هویت شمیران در طرح‌های جدید
«علیرضا حمیدی» شورایار محله تجریش از طولانی شدن طرح خیابان کامل منطقه یک این‌طور می‌گوید: «سال‌ها قرار است طرح خیابان کامل برای خیابان شهرداری در محله تجریش اجرایی شود. اما هنوز خبری از عملیات اجرایی نیست. برای اجرای این طرح نخست باید زیرساخت‌ها و پیش‌نیازها را فراهم کرد.
در جلسات پیشین طرح خیابان کامل قرار بود در محدوده میدان تجریش تا میدان قدس، زیرگذر یا روگذر اجرا شود. در طرح جدید قرار است دسترسی از خیابان دربند باشد که این موضوع نیازمند تعریض کوچه حمید است.» او درباره حفظ هویت شمیران با اجرای طرح‌های جدید می‌گوید: «به هر حال هویت شمیران با ساخت‌وسازهای بی‌شمار دستخوش تغییر شده. باغ‌های شمیران جای خود را به برج‌ها داده‌است. در اجرای طرح‌های جدید لازم است‌کاری کنیم که همین هویت باقیمانده را از دست ندهیم. هر منطقه‌ای با توجه به بافت خاص خودش نیازمند توسعه شهری است.
مثلاً در محله بازار تهران که با پدیده شب‌مردگی روبه‌رو هستیم، اجرای طرح‌هایی که حیات شبانه در محله را زنده کند، دستاورد خوبی دارد. در محله تجریش که در واقع محله‌ای زیارتی و سیاحتی است، شب‌مردگی نداریم. بنابراین باید طرحی در این خیابان اجرا شود که متناسب بافت این محله باشد.» او معضل اصلی خیابان شهرداری را پدیده دستفروشان می‌داند و ادامه می‌دهد: «خیابان شهرداری یکی از مسیرهای اصلی منطقه است. گردشگرانی که به این محدوده می‌آیند یا راهی امامزاده‌صالح(ع) می‌شوند یا به طرف کوه‌های شمیران می‌روند و برخی هم راه کاخ‌موزه‌ها را پیش می‌گیرند. به همین دلیل این محدوده با جمعیت زیادی از گردشگران روبه‌روست. دستفروشان چهره خیابان را نازیبا کرده‌اند که مناسب یک محله با محوریت گردشگری نیست. ساماندهی دستفروشان قبل از اجرای طرح خیابان کامل می‌تواند به آرامش این محدوده کمک کند.»
کوتاه و مختصر درباره خیابان کامل
خیابان‌های پایتخت به سمت ایده جهانی خیابان کامل (Complete streets) می‌روند. در این ایده قرار است یک خیابان شهری کامل شود و به خطوط دوچرخه و پیاده هم‌اندازه خطوط سواره‌رو مجهز شود. ایده خیابان کامل در علم مهندسی ترافیک و برنامه‌ریزی شهری برای معابر شهری طراحی شده تا موجب بهبود امنیت، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، ارائه راه‌حل‌های جایگزین برای خودروهای شخصی، تشویق مردم به حفظ سلامت از طریق پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، ایجاد حس ایمنی در تردد، بهبود کارکردهای اجتماعی و بالابردن ارزش املاک مجاور می‌شود. عناصر یک خیابان کامل شامل این موارد است: زیرساخت پیاده مثل پیاده‌رو، خط عابرپیاده، جزیره‌های میانی و خطوط برجسته عابرپیاده، آرام‌سازی ترافیک یا روش‌هایی برای کاهش سرعت خودروهای عبوری، مسیر دوچرخه یعنی پیش‌بینی مسیر مخصوص دوچرخه یا شانه‌های عریض و امکانات حمل‌ونقل عمومی مثل مسیر مخصوص عبور اتوبوس.
