تعیین میزان افزایش قیمت سیمان؛ تا فردا

رشد هزینه تمام‌شده تولید و فشار ناشی از قیمت‌گذاری دستوری سیمان به افزایش نارضایتی تولید‌کنندگان منجر و موجب شده آنها برای واقعی‌سازی‌ و افزایش قیمت این محصول دست به‌کار شوند. طبق توافق اخیر مدیران عامل صنعت سیمان که موافقت ضمنی وزارت صنعت را هم به همراه دارد، مقرر شده قیمت این محصول بر مبنای سبد میلگرد در بورس‌کالا با نسبت یک به ۳۰ تعیین شود که درصورت تصویب، این نرخ در نشست اخیر تولید‌کنندگان و وزارت صنعت، میزان افزایش نرخ سیمان خاکستری قطعا بیش از ۳۵ درصد خواهد بود. با عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در این‌باره گفت‌وگو کرده‌ایم.

علت درخواست‌های اخیر برای افزایش قیمت سیمان چیست ؟
سیمان ازجمله محصولاتی است که به‌دلیل قرار گرفتن در گروه 3کالایی مشمول قیمت‌گذاری دولتی نبوده و نرخ فروش آن در بازار بر مبنای نظام عرضه و تقاضا و براساس ضوابط سازمان حمایت تعیین می‌شود. با وجود این سال‌هاست که بحث اصلاح قیمت همچنان معطل مانده و نرخ‌گذاری دستوری این محصول موجب زیان تولید‌کنندگان شده است. با این شرایط در زمستان پارسال جلساتی با وزیر صنعت و معاونت معدنی این وزارتخانه برای شناورکردن قیمت سیمان برگزار کردیم، که در نهایت اصلاح نرخ با موافقت ضمنی مسئولان وزارت صنعت مواجه شد.
مبنای توافق چه بود؟
مقرر شد نرخ این محصول به نسبت یک‌سی‌ام میانگین قیمت معامله سبد میلگرد در بورس‌کالا تعیین و نرخ مذکور هر 4‌ماه بازنگری و درصورت کاهش یا افزایش تغییر کند.
این مبنای نرخ چگونه تعیین شد؟
 نسبت قیمت سیمان به فولاد در دنیا یک به هفت، یعنی قیمت سیمان تقریبا معادل یک هفتم قیمت فولاد در دنیاست اما در شرایط کنونی اگر با نسبت قیمت یک سی‌ام سیمان به فولاد نیز موافقت شود، می‌تواند مشکلات تولید‌کنندگان را مرتفع کند، این موضوع مورد موافقت ضمنی وزارت صنعت قرار گرفته اما هنوز نهایی نشده است.
اما مدیران کارخانه‌های سیمان درخواست افزایش بیشتر قیمت سیمان را دارند، علت چیست؟
مدیران عامل کارخانه‌های سیمان به‌صورت خودجوش در نامه‌ای که در جراید منتشر شد، خواستار افزایش قیمت هر تن سیمان فله تیپ 2از 220هزار تومان کنونی به  360 هزار تومان شده‌اند اما این قیمت هنوز نهایی نشده و در حال رایزنی با وزارت صنعت در این زمینه هستیم. اما موضوع این نامه فعلا مسکوت مانده تا با وزارت صنعت به توافق برسیم.
هدف از این اقدام چیست؟
هدف از شناور شدن قیمت سیمان آن است که شکاف قیمت و رانت قیمت مصوب کارخانه و بازار آزاد این محصول حذف شود و با اصلاح نرخ سیمان بخشی از این مابه‌التفاوت قیمت که اکنون نصیب واسطه‌ها می‌شود به بخش تولید و بخشی دیگر به مصرف‌کننده نهایی منتقل شود.
نظام قیمت‌‌گذاری فعلی چه آسیبی به صنعت سیمان وارد آورده است؟
 این صنعت در چند سال گذشته به‌دلیل دستوری بودن قیمت‌ها بازسازی و نوسازی نشده با وجود این در 10سال گذشته به‌رغم همه مشکلات تولید سیمان 13درصد و توزیع سیمان داخلی 17درصد افزایش یافته است. با این شرایط اکنون کارخانه‌های سیمان هیچ قطعه یدکی را که از قبل خریداری و در انبارها موجود باشد در اختیار ندارند و با تداوم شرایط کنونی تولید کارخانجات متوقف خواهد شد.
 آیا امکان جبران زیان کارخانه‌ها از طریق صادرات سیمان وجود ندارد؟
اگرچه صادرات سیمان آزاد است اما در سال گذشته صادرات این محصول 4.6درصد کاهش داشته است. با توجه به اینکه سیمان کالایی حجیم و با هزینه حمل بسیار بالاست اغلب بازار هدف صادراتی این کالا، کشورهای همجوار است و اکنون صادرات کلینکر به افغانستان و عراق و صادرات سیمان به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و آسیای میانه صورت می‌گیرد.
به‌طور مشخص هزینه تمام‌شده تولید سیمان چه میزان افزایش یافته است؟
محاسبه قیمت تمام‌شده تولید سیمان براساس صورت‌های مالی حسابرسی شده در 6‌ماه اول سال 99صورت گرفته زیرا هنوز حسابرسی‌ها کامل نشده و باید تغییراتی که در 6‌ماه دوم سال 99در هزینه تولید اتفاق افتاده نیز در محاسبه اصلاح قیمت سیمان لحاظ شود. از ابتدای امسال نیز افزایش دستمزد، نرخ سوخت، مواد نسوز، تامین قطعات، پیمانکاری معادن و... نیز افزایش یافته است. همچنین هزینه استخراج، بارگیری، حمل و... معادن در سال‌جاری حداقل به میزان 50تا 60درصد افزایش یافته که دررشد قیمت تمام‌شده سیمان مؤثر خواهد بود. علاوه بر آن هزینه حمل هر پاکت سیمان برای رسیدن به‌دست عاملان فروش و مصرف‌کننده در سال گذشته 60درصد و امسال نیز 30درصد و در مجموع 90درصد نسبت به ابتدای سال گذشته افزایش یافته است.
آیا افزایش قیمت سیمان منجر به رشد هزینه تمام‌شده تولید و گرانی مسکن نمی‌شود؟
برای هر مترمربع ساختمان‌سازی‌ نیاز به 4تا 5کیسه 50کیلوگرمی یعنی 200کیلوگرم سیمان است که با احتساب نرخ 400تومانی هر کیلوگرم از این محصول هیچ محصول صنعتی در ساختمان‌سازی‌ نداریم که نرخ هر کیلوگرم آن 400تومان باشد. ضمن اینکه تأثیر‌گذاری سیمان در قیمت تمام‌شده یک مترمربع ساختمان با متوسط نرخ 5میلیون تومان حدود 1.6درصد و در متوسط قیمت فروش هر مترمربع ساختمان با نرخ 15میلیون تومان حدود 4دهم درصد بوده و تأثیرگذاری چندانی در گرانی ساختمان ندارد. ضمن اینکه ظرفیت موجود کنونی تولید سیمان نسبت به نیاز کشور بیشتر است و می‌توانیم ظرفیت تولید کنونی سالانه 88تا 90میلیون تنی سیمان را با تامین قطعات و آجر نسوز تا سالانه 100میلیون تن نیز افزایش دهیم.
آیا به‌دنبال آزادسازی قیمت این محصول هستید؟
فعلا امکان آزاد‌سازی‌ قیمت سیمان وجود ندارد زیرا برای آزادسازی قیمت باید همه شرکت‌های سیمان محصولات خود را در بورس‌کالا عرضه کنند که جا افتادن این شیوه عرضه مدت زمانی طول می‌کشد چون کارگزاری‌ها باید این موضوع را در بورس‌کالا رجیستر کنند. بر این اساس انجمن سیمان پیشنهاد کرده امسال برمبنای قیمت تمام‌شده و نظام عرضه و تقاضا و در تعامل با سازمان حمایت به سازوکاری برای افزایش نرخ مصوب سیمان برسیم.
چه میزان افزایش قیمت را برای سیمان پیشنهاد کرده‌اید؟
چیزی که مدیران عامل کارخانه‌های سیمان به‌دنبال تحقق آن هستند، افزایش حدود 60درصدی قیمت سیمان است اما این موضوع تصویب و نهایی نخواهد شد. اما انجمن سیمان ادله لازم را با مقایسه قیمت کنونی عرضه فولاد و مقایسه آن با سیمان به سازمان حمایت ارائه کرده تا به توافق منطقی برای اصلاح قیمت سیمان برسیم. فولاد نیز جزو کالاهای ساختمانی است و قیمت کنونی هر تن سبد فولاد تقریبا 11.5میلیون تومان است که تعیین نرخ قیمت هر تن سیمان بر مبنای یک سی‌ام این قیمت 300هزار تومان می‌شود. تولید‌کنندگان خواستار آن نیستند تا اصلاح قیمت‌ها موجب وارد آمدن شوک به بازار سیمان شود بلکه هدف حفظ این صنعت و اشتغال ناشی از آن برای تامین نیاز کشور به این محصول و نه سودآوری بیشتر تولید‌کنندگان است.
با این حساب فکر می‌کنید آیا با افزایش 60درصدی نرخ موافقت خواهد شد؟
 اگرچه تولید‌کنندگان درخواست افزایش قیمت این محصول تا 60درصد را دارند اما به‌نظر نمی‌رسد با این میزان افزایش قیمت موافقت شود و تولید‌کنندگان و انجمن سیمان در حال رایزنی با وزارت صنعت برای تعیین و اصلاح قیمت سیمان در نشست مشترک هستند که احتمالا نتایج آن تا فردا مشخص می‌شود.
با این روند، تغییر نرخ سیمان چه میزان خواهد بود؟
اکنون قیمت مصوب هر پاکت سیمان 50کیلوگرمی تیپ 2 بدون احتساب ارزش افزوده درب کارخانه حدود 15هزار و 500تومان است که از این میزان 4هزار و 500تومان فروش سیمان فله است. قیمت سیمان در بازار آزاد به‌مراتب بیش از این نرخ است و میانگین قیمت هر پاکت سیمان 50کیلوگرمی تیپ 2 در بازار 37تا 38هزار تومان است که بخشی از این مابه‌التفاوت قیمت به بخش حمل و بخش عمده آن نصیب واسطه‌ها و دلال‌ها می‌شود. پیشنهاد مدیران عامل برای میانگین قیمت هر پاکت سیمان 50کیلویی تیپ 2 در کارخانه 25هزار تومان است که از این میزان 5هزار تومان پول کیسه سیمان و20هزار تومان باقیمانده تقسیم بر 50تومان نیز بیانگر نرخ هر کیلوگرم 400تومانی سیمان است که در مقایسه با نرخ کود وخاک هم بسیار کمتر است.