دیدار با یک گروه دانشجویی که دغدغه کتاب و کتابخوانی دارند
«کتابیسم» ترویج فرهنگ مطالعه
سعیده مرادی- خبرنگار
همه‌‌چیز از خردادماه ۱۳۹۷ شروع شد. اسم گروه آنها «کتابیسم» است و فعالیت آنها به محله، منطقه و حتی شهر خاصی محدود نمی‌شود و به وسعت تمام ایران اجرا می‌شود. در این طرح و ابتکار جالب، کتاب‌ها به افرادی که هویت آنها مشخص نیست، اهدا می‌شود. در واقع کتاب‌ها به کسی تعلق می‌گیرد که علاقه و عطش خواندن دارد. در «کتابیسم» این کتاب است که صاحبش را انتخاب می‌کند! لابد حالا با خودتان می‌گویید اصلا این «کتابیسم» چیست؟
اهدای کتاب به خواننده ناشناس
ملیکا مصلحی، به‌عنوان طراح اصلی «کتابیسم» از ایده‌ای می‌گوید که جرقه‌اش با دیدن یک فیلم شروع شد. طرحی که در ابتدا هیچ‌کس موفقیت آن را باور نداشت و کاری بیهوده به‌نظر می‌رسید: «3سال پیش یک برنامه ویدئویی دیدم که در آن خانمی داخل ایستگاه‌های مترو انگلستان در حال توزیع کتاب بین مردم بود. دیدن این صحنه خیلی برایم جذابیت داشت و روی من اثرگذار بود. درباره این فیلم تحقیقات بسیاری انجام دادم و متوجه شدم که این خانم، کتاب‌های مورد علاقه‌اش را به مردم هدیه می‌دهد. چنین کاری برایم جالب بود و این فکر به ذهنم رسید که چرا در ایران نباید چنین فعالیت‌هایی انجام شود؟ در اینجا بود که ایده «کتابیسم»در ذهن من شکل گرفت. در ابتدا این ایده بسیار خام بود و اغلب آن را کاری بیهوده می‌دانستند. اما من به موفقیت و تأثیرگذاری این کار ایمان داشتم و با اعتقاد کامل وارد این مسیر شدم.»
تیم کاملا دانشجویی
آنها وقتی کارشان را شروع کردند، فقط ۲ نفر بودند و امروز گروه «کتابیسم»۱۱ عضو ثابت و فعال دارد. مصلحی درباره این گروه می‌گوید:«تمام اعضای «کتابیسم» دانشجو هستند و ترویج مطالعه کتاب و کتابخوانی دغدغه مشترک همه ماست. از طریق کانال تلگرامی با علاقه‌مندانی که می‌خواهند عضو گروه شوند و با ما همکاری کنند، در ارتباط هستیم و عضوگیری می‌کنیم. هدف ما ترویج فرهنگ کتابخوانی است تا افرادی که علاقه‌مندند اما نمی‌توانند برای تهیه کتاب هزینه کنند، امکان مطالعه برایشان فراهم شود. روش کار ما اینگونه است که کتاب‌هایی را تهیه می‌کنیم و پس از زدن مهر اهدایی و لوگوی خودمان آن را در نقاط و محله‌های مختلف شهر قرار می‌دهیم تا فردی که کتاب را پیدا می‌کند و به مطالعه علاقه دارد، آن را بردارد و بخواند.» ملیکا مصلحی خاطره جالبی هم از این فعالیت فرهنگی دارد: «ما یک صفحه اینستاگرامی داریم که در آنجا نوشته‌ایم هرکسی کتاب‌ها را برداشت برای ما پیغامی بگذارد. یک روز یک مرد آلمانی که توریست بود برای ما پیغامی ارسال کرد. اوکتاب‌ها را پیدا کرده بود و از اینکه کاری فرهنگی به این شکل در کشور ما انجام می‌شود هیجان زده و خوشحال بود و از ما تشکر کرد.»
شروع همه‌‌چیز از «آن رسید لعنتی»
فائزه حبابی، یکی دیگر از اعضای گروه و نویسنده‌ای است که ملیکا مصلحی با کمک او توانست طرح کتابیسم را شکل دهد. او با بیان اینکه کارشان با کتاب «آن رسید لعنتی» اثر «داریوش مهرجویی» و از مقابل دانشگاه «تهران» شروع شد، می‌گوید:«کتاب‌هایی که برای این طرح انتخاب می‌کنیم، بیشتر مربوط به ادبیات ایران و جهان است و البته رمان و کتاب‌های علمی را هم شامل می‌شود. بوستان‌ها، موزه‌ها، مراکز تفریحی و تجاری و میدان‌ها ازجمله «کاخ سعدآباد»، دریاچه «چیتگر»، «پارک دانشجو»، «موزه پست» و میدان «امام خمینی»(ره) ازجمله جاهایی است که تاکنون کتاب‌ها را در آنجا قرار داده‌ایم. ما به عمد این مکان‌ها را انتخاب کرده‌ایم. چون اطمینان داریم که همه قشری در این مکان‌ها تردد دارند. کتابیسم به محله یا منطقه خاصی محدود نیست و همه شهر تهران از جنوب تا شمال و از شرق تا غرب شهر را در بر می‌گیرد. حتی در شهرهایی مانند کرمان، گرگان و مشهد هم این طرح اجرا شده است. نخستین کار ما هم با کتاب « آن رسید لعنتی» داریوش مهرجویی شروع شد که مقابل دانشگاه تهران قرار دادیم و بعد از آن همانطور که توضیح دادم به نقاط دیگر شهر گسترش پیدا کرد.»
حبابی می‌گوید نمی‌دانند کتاب‌ها به‌دست چه کسانی می‌رسد و چه افرادی کتاب‌ها را برای مطالعه برمی‌دارند، اما تنها امیدشان این است که کتاب‌ها بین افراد اهل مطالعه دست به‌دست بچرخد و خوانده شود: «تعداد کتاب‌هایی که در هر نوبت اهدا می‌شود، متفاوت است و به جایی که کتاب‌ها را قرار می‌دهیم بستگی دارد. اگر جای شلوغ و پر رفت‌وآمدی باشد، تعداد کتاب‌ها بیشتر است، اما اگر جایی باشد که رفت‌وآمد در آن کمتر است، تعداد کتاب‌هایی که می‌گذاریم نیز کمتر خواهد بود.»
این نویسنده جوان درباره اینکه تاکنون چند کتاب به این شکل اهدا شده و هزینه‌های این کار و کتاب‌ها چگونه تأمین می‌شود می‌گوید: «تا امروز بیش از هزار جلد کتاب را به این شکل اهدا کرده‌ایم. بودجه کار را هم خود اعضا تأمین می‌کنند. صندوقی هم برای این کار داریم. دوستان و علاقه‌مندانی هم هستند که چه با اهدای کتاب و چه کمک‌های نقدی که از ۵ هزار تومان آغاز می‌شود، ما را در این کار فرهنگی کمک و حمایت می‌کنند. در این طرح کتاب‌های دست دوم سالم را که در حد نو باشد قبول می‌کنیم. برخی از نویسنده‌ها نیز تعدادی از کتاب‌های خودشان را برای این منظور اهدا کرده‌اند. خودم یک‌بار ۳۵ جلد از کتابم را با عنوان «به نام عشق» به «کتابیسم» هدیه کردم. برخی ناشران مانند نشر «آوای مهدیس» چه در قالب اهدای کتاب و چه ارائه کتاب با تخفیف، بسیار به ما کمک می‌کنند.»
در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست
برای کار خیر نباید زمان را از دست داد. حال اگر این کار خیر فعالیت فرهنگی مثل کتابیسم باشد. حمید زینال پور، یکی از مدیران «انتشارات آوای مهدیس» در این‌باره می‌گوید:«خانم حبابی نویسنده ما هستند و ما از طریق ایشان با طرح «کتابیسم» آشنا شدیم. این طرح یک کارخیر فرهنگی است که باید توسعه پیدا کند. بنابراین هرچه این طرح گسترش پیدا کند و کتاب به‌عنوان منشأ علم و آگاهی بیشتر در اختیار مردم قرار بگیرد، از بار مشکلات آنها و به تبع آن جامعه کاسته خواهد شد. در این راه انتشارات ما هم از هیچ کمکی دریغ نکرده و تا آنجا که بتوانیم با ارائه تخفیف یا اهدای کتاب به‌صورت رایگان این گروه جوان و فعال را که دغدغه فرهنگی دارند برای هدف بزرگی که دارند یاری می‌دهیم.»
زینال پور معتقد است که دسترسی آسان به کتاب موجب ترویج فرهنگ کتابخوانی می‌شود: «بسیاری از افراد مطالعه نمی‌کنند چون که کتاب جلو چشم شان نیست یا اوضاع اقتصادی‌شان به‌گونه‌ای است که توان خریداری کتاب را ندارند. وقتی کتاب در دسترس و رایگان باشد، افراد بیشتری به سمت کتاب و کتابخوانی جذب می‌شوند. بنابراین می‌طلبد از چنین طرح‌هایی حمایت شود و افراد بیشتری در این زمینه ورود پیدا کنند.»
