فاصله‌گذاری در اتوبوس، ناوگان تازه‌ نفس‌می‌خواهد

  مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی: راهکار کاهش مسافران در پیک‌های شلوغ، شناورسازی ساعت کاری است

زهرا کریمی ـ خبر‌نگار

 سر ظهر است پایانه اتوبوسرانی افشار هنوز آنقدرها هم شلوغ نشده و مسافران یکی یکی به پایانه می‌آیند. ایستگاه خطوط پایانه لاله و هفت تیر به شلوغی ایستگاه اتوبوس‌های تندرو خط راه‌آهن نمی‌رسد اما هرچه عقربه‌ها به ساعت تعطیلی ادارات نزدیک می‌شود، تعداد اتوبوس‌های موجود در پایانه دیگر کفاف تعداد مسافران را نمی‌دهد. برخی هنوز برای سوار شدن این پا و آن پا می‌کنند. از ترس کرونا یک‌گوشه نگاه‌شان به تعداد مسافران درون اتوبوس است و گوشه دیگر نگاه‌شان به برخی از آنها که ماسک ندارند. این به هم فشردگی و نبود ناوگان به اندازه جمعیت تهران تنها به‌عهده شهرداری نیست؛ حمایت‌هایی که باید سال‌ها پیش‌تر صورت می‌گرفته، انجام نشده و طی یک سال اخیر نیز دست مدیریت شهری همواره از منابع مالی ستاد مقابله با کرونا دور مانده است. به همین‌خاطر در برخی از ساعات صبحگاهی و عصرگاهی یعنی پیک جابه‌جایی مسافر، فاصله‌گذاری‌ها در میان انبوهی از جمعیت سوار بر اتوبوس گم می‌شود؛ فاصله‌ای که اگر کرونا هم نبود، حق شهروندان شهر نیست. با وجود این، اغلب شهرداری مورد سؤال قرار گرفته است که چرا ناوگان حمل‌ونقل همگانی با نیازها همخوانی ندارد؟ ولی پاسخ سؤال در جای دیگری است. اگر وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به درستی گلایه می‌کند که مردم بدون فاصله سوار اتوبوس هستند و نیمی از آنها هم ماسک ندارند، در ادامه باید علت اینکه چرا اینقدر مسافران فشرده هستند، مشخص شود. در مورد ماسک نزدن هم غفلت عده‌ای از شهروندان را نمی‌شود کتمان کرد؛ با این حال باید قبول کرد که توصیه‌های بهداشتی و اقدامات فرهنگی و عملیاتی برای استفاده از ماسک نیز مانند سال گذشته انجام نمی‌شود.

در اتوبوس جای سوزن انداختن نیست
مژگان بخشی، حدود 50سال دارد و کارمند وزارت کشاورزی است و با داشتن وسیله شخصی برای آمدن به محل کارش اما از اتوبوس خطوط تندروی پایانه افشار به میدان راه‌آهن استفاده می‌کند. او درباره نظارت‌ها  در دوران کرونا به رفتار مسافران گفت: «چهارراه ولیعصر مبدا حرکتم است. طی این یک سالی که از اتوبوس استفاده می‌کنم، گاهی پیش آمده که اتوبوس از بس که شلوغ بوده جای سوزن انداختن هم نبوده و متأسفانه برخی از افراد بنا به دلایل مختلف از ماسک استفاده نمی‌کنند و در فاصله‌های کوتاه با هم صحبت می‌کنند. همین‌ها موجب می‌شود به جای رفتار پیشگیرانه ناقل این ویروس باشیم.»

ماسک هدیه می‌دهم 
محرم اسماعیل‌زاده، حدود 5‌سال است که مسئول دریافت بلیت اتوبوس‌های تندرو از پایانه افشار به میدان راه‌آهن است. او درباره جدی گرفتن پروتکل‌های بهداشتی از سوی مسافران گفت: «یکی از وظایف اصلی‌ام نظارت بر بلیت مسافران است اما با شیوع ویروس کرونا روزانه تعدادی ماسک برای فروش می‌آورم. در این میان چنانچه‌کسی ماسک به‌صورت نداشته باشد به آنها گوشزد می‌کنم که بدون ماسک وارد اتوبوس نشوند و معتقدم برای سلامتی باید هزینه پرداخت شود اما همه ما دلمان می‌خواهد برای سلامتی جانمان هزینه آن را بپردازیم مگر آنکه پول نداشته باشیم و واقعا برخی بوده‌اند که هزینه پرداخت خرید ماسک هم نداشتند و به آنها ماسک هدیه داده‌ام. این را هم بگویم که بدون هیچ نوع نگاه درآمدزایی ماسک‌ها را به قیمت دولتی می‌فروشم.»
او اما دیروز ماسکی برای فروش نداشت و می‌گفت که ماسکی برای عرضه نداشته است. برای همین تعدادی از مسافران با وجود تذکرهای او بدون ماسک سوار بر اتوبوس می‌شدند.

هزینه برای دریافت خدمات 
رضا.م، یکی از مسافرانی است که هر روز از اتوبوس‌های تندروی خط تهرانپارس - آزادی استفاده می‌کند. او درباره نظارت مأموران و رانندگان اتوبوس درباره مسافران بدون ماسک گفت:‌ «متأسفانه برخی از شهروندان برای حضور در جاهای عمومی از ماسک استفاده نمی‌کنند و این بارها تکرار شده است و نگران‌کننده‌تر از آن اینکه برخی از مأموران پایانه‌ها هم این موضوع را جدی نمی‌گیرند و‌ای کاش نظارت‌ها جدی‌تر از این باشد. قرار است که از اول اردیبهشت بلیت‌ها قیمتش افزایش یابد  راضی هستم برای بلیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی هزینه کنم اما خدمات بهتری دریافت کنم.»  بهراد جبلی، مهندس یک ‌شرکت در زمینه برنامه‌های رایانه‌ای است. او هر روز از محدوده بزرگراه ارتش با مترو و اتوبوس خود را به مرکز شهر و حوالی خیابان خیام می‌رساند. او با اشاره به اینکه سال گذشته همیشه در ایستگاه فیاض‌بخش در مرکز شهر، ماسک با قیمت دولتی عرضه می‌شد اما امسال این اقدام را زیاد مشاهده نکرده، گفت: «در مترو ضدعفونی و زدن ماسک جدی گرفته می‌شود. انگار مردم هم عادت کرده‌اند. اما نمی‌دانم چرا برخی به اتوبوس که می‌رسند ماسک را کنار می‌گذارند.» 
همه اینها در حالی است که مدیران شهری و کارشناسان درمانی و بهداشتی توصیه می‌کنند اصلی‌ترین راه مقابله با ویروس‌ها رعایت اصول بهداشتی مثل زدن ماسک و شستن مرتب دست‌هاست. به‌طور نمونه ناهید خداکرمی، رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران گفت: «ماسک زدن واجب‌ترین کار در استفاده از ناوگان حمل‌ونقل همگانی به شمار می‌رود. اگرچه مترو و اتوبوسرانی در رتبه سیزدهم محل‌های احتمال بالای آلودگی به کرونا شناخته شده‌اند اما مسافران باید در وهله نخست ماسک بزنند و مسیرهای خود را به درستی انتخاب کنند تا کمتر در ناوگان عمومی بمانند و در وهله بعدی با هم حرف نزنند و حتی نخندند.» در این رابطه محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران نیز توصیه کرده مسافران در اتوبوس‌ها با تلفن همراه خود نیز صحبت نکنند تا احتمال‌ ابتلا به کرونایشان کمتر شود.

منتظر واکسن هستیم و بدون ماسک سوار نمی‌‌کنم
یکی از رانندگان خطوط اتوبوسرانی در گفت‌وگو با همشهری ابتدا به درخواستش اشاره کرد و گفت: «ما راننده‌ها روزانه با هزاران نفر ارتباط داریم. اگر ما کرونا بگیریم و نفهمیم می‌توانیم ناقلان خاموش باشیم. یعنی ممکن است چندین نفر هنگام خدمت‌رسانی ما مبتلا شوند. پس نخستین درخواست‌مان تزریق واکسن است؛ چراکه با واکسینه شدن نیروهای خط مقدم مقابله با کرونا و خدمت‌رسانی، باعث می‌شود خیلی‌های دیگر نیز از این بیماری در امان بمانند.» او در پاسخ به این سؤال که چگونه از ورود افراد بدون ماسک به اتوبوس جلوگیری می‌شود؟ گفت: «نمی‌شود که به زور متوسل شد. متأسفانه برخی با ماسک سوار می‌شوند و سپس ماسک‌‌شان ‌را برمی‌دارند. وقتی می‌گوییم چرا می‌گویند نفس‌شان گرفته. اما شرکت اتوبوسرانی تا جایی که امکان داشته با همه کمبودها و تحریم اتوبوس‌ها را تعمیر کرده تا تهویه و کولرشان خراب نباشد. من هم در یک‌سال گذشته تا جایی که امکان داشته خودم از ورود افراد بدون ماسک به اتوبوس ممانعت کرده‌ام.»

راهکار کاهش مسافران در پیک‌های شلوغ، شناورسازی ساعت کاری است

    محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه: این روزها شهر به‌دلیل همه‌گیری ویروس کرونا دچار التهاب شده است و به سهم خود برای به حداقل رساندن این التهاب راهکارهای مختلفی را به‌کار گرفته‌ایم. هرچند که تعداد ناوگان بر حسب جمعیت موجود کافی نیست اما سعی ما بر این است تا با حداقل ناوگان بتوانیم بهترین خدمات رسانی را به شهروندان گرامی داشته باشیم. کاربردی‌ترین راهکار با بهترین جوابدهی این بود که سرفاصله اعزام ناوگان را با هدف تجمع کمتر افراد آن  کاهش بدهیم. متأسفانه آنچه مانع از اعمال این راهکار می‌شود نبود ناوگان به تعداد کافی در شهر است و هم‌اکنون از ظرفیت موجود در حال بهترین بهره‌برداری هستیم. خوشبختانه سال1399 حدود 250دستگاه ناوگان جدید به خطوط تزریق شد و امسال هم قرار است حدود 500دستگاه ناوگان اضافه کنیم. مسئله اینجاست که تقاضای سفر بالاست و دیروز (شنبه 21فروردین) که روز اول محدودیت‌ها در تهران بود با جمعیت بالای مسافر مواجه شدیم و این برای شرایط کنونی چندان مناسب نیست. سال گذشته در بیشتر پایانه‌ها غرفه‌هایی به‌طور موقت برای عرضه ماسک به شهروندان برپا شد و در این غرفه‌ها نذر ماسک برای ترویج فرهنگ آن نیز انجام شد و هنوز هم این وضعیت در پایانه آزادی برقرار است اما راهکارهای دیگری هم برای این موضوع می‌توان ارائه داد که این راهکارها به تصمیم‌گیران کلان مربوط می‌شود. بسیاری از مسافران، کارمندان اداره‌ها، بانک‌ها و بیمارستان‌ها هستند و لازم است ساعت کارها شناور شود. اگر اینطور نباشد اول صبح همه مردم برای رسیدن به محل کار به سمت ایستگاه‌ها و پایانه‌های اتوبوسرانی می‌آیند و فاصله‌گذاری از بین می‌رود. این نکته را هم باید درنظر گرفت که بخشی از ناوگان عمومی فرسوده است و باید این ناوگان نوسازی شود. هم‌اکنون تعداد اتوبوس‌های شهری زیاد است اما متوسط سن بسیاری از این اتوبوس‌ها به بالای 10سال رسیده و چون به‌طور مرتب فعال بوده‌اند و معمولا درصدی از  آنها برای تعمیرات متوقف می‌شوند پس دولت باید کمک کند. تا سال1389 اتوبوسرانی‌های سراسر کشور از دولت سهمیه اتوبوس داشتند از آن سال دیگر این اتفاق نیفتاد و بیشتر اتوبوس‌های کشور فرسوده هستند. به‌خاطر همین انتظار ما از دولت در این شرایط حاد کرونایی کمک و توجه است و متأسفانه به‌دلیل قیمت‌های بالای اتوبوس این دیگر از دست بخش خصوصی خارج است و دیگر سرمایه‌ای از سوی بخش خصوصی برای این موضوع هزینه نمی‌شود.

به دنبال 3قرارداد برای تامین 350دستگاه اتوبوس
سیدمناف هاشمی ـ  معاون  حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران

از محل اوراق مشارکت، سال گذشته توانستیم یک قرارداد برای تأمین 250دستگاه اتوبوس تنظیم کنیم و این اتوبوس‌ها هم وارد ناوگان حمل‌ونقل عمومی شدند.
 اینکه گاهی دوستان می‌گویند  هیچ اتوبوسی اضافه نشده، این قرارداد نشان می‌دهد که 250دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس اضافه شده است. در سال1400 و در 6‌ماه نخست برای تهیه اتوبوس دو قرارداد را پیگیر هستیم، یک قرارداد 200دستگاهی و یک قرارداد حدود 100دستگاهی را داریم. به اضافه اینها، تامین50دستگاه اتوبوس برقی برای امسال را خواهیم داشت که از محل تبصره19  تحقق آن را دنبال می‌کنیم.
 این برنامه بسیار خوبی است که بتوانیم ورود اتوبوس برقی را از طریق بخش خصوصی در شهر تهران داشته باشیم. طبق برنامه‌‌ریزی‌های صورت‌گرفته اتوبوس‌های برقی در 6‌ماه نخست سال وارد ناوگان حمل‌ونقل عمومی می‌شوند.
 این موضوع برای ما بسیار جدی است. البته تا پایان سال 500دستگاه اتوبوس به چرخه حمل‌ونقل شهری اضافه می‌شود، ولی هم‌اکنون یک فراخوان 200دستگاهی، یک فراخوان حدود 100دستگاه و همچنین 50اتوبوس برقی را ارائه دادیم. احتمالا قراردادهای آن در 6‌ماه نخست سال تنظیم خواهد شد. ما فراخوان‌ را آماده کردیم ولی گاهی می‌بینیم که مناقصه ما 10روز عقب می‌افتد یا پیش‌پرداخت یا یک‌ماه تأخیر روبه‌رو می شود. گاهی هم  در فرایند مناقصه یک دستگاه نظارتی سؤالی برایش پیش می‌آید و یک‌ماه با تأخیر ابلاغ می‌شود. 
بوروکراسی اداری مسائلی نیست که من پیش‌بینی کنم که چه اتفاقی می‌افتد ولی در تلاش هستیم که 3قرارداد را در 6ماهه اول منعقد کنیم تا قسمت زیادی از اتوبوس‌های این 3 قرارداد هم وارد چرخه حمل‌ونقل شهری شوند.