آماده باش برای سال کم‌باران

آمارها از نصف شدن میزان بارندگی‌های کشور در مقایسه با دوره مشابه در سال قبل حکایت دارد. نکته اینجاست که بارندگی‌های سال آبی جاری، در مقایسه با میانگین 52سال اخیر نیز 32درصد کمتر است و همین مسئله احتمال کم‌آبی در سال 1400و حاکمیت خشکسالی شدید به‌ویژه در بهار و تابستان را تقویت می‌کند.
به گزارش همشهری، آمارهای وزارت نیرو از وضعیت بارندگی در 6حوضه آبریز اصلی نشان می‌دهد میانگین ارتفاع ریزش‌های جوی از ابتدای سال آبی 1400-1399تاکنون (اول مهر 1399تا شامگاه 13فروردین 1400) به 124میلی‌متر رسیده است که در مقایسه با بارش 238میلی‌متری در سال آبی گذشته 48درصد و در مقایسه با میانگین بارش 182میلی‌متری در دوره‌های مشابه 52سال اخیر 32درصد کمتر است. از سوی دیگر بارش‌های دو هفته ابتدایی فروردین امسال فقط ۱۷ میلی‌متر بوده که این میزان حدود ۸۵ درصد کمتر از میانگین 52سال اخیر است. احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی با اشاره به خشکسالی شدید در بیشتر نقاط کشور می‌گوید: آثار کم‌بارشی به‌زودی روی سدها مشاهده خواهد شد.

عقبگرد بارندگی
از ابتدای سال آبی 1400-1399 تاکنون، همواره میزان بارندگی کمتر از مدت مشابه در سال آبی قبل بود؛ اما این مسئله در مورد همه 6حوضه آبریز اصلی کشور مصداق نداشت. به‌عنوان نمونه، تراز بارندگی‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه تا همین چند روز پیش در مقایسه با مدت مشابه سال قبل مثبت بود و حوضه آبریز دریای خزر نیز افت اندک بارندگی را تجربه می‌کرد؛ اما حالا، آنگونه که از آمارها برمی‌آید، نه‌تنها وضعیت بارندگی در همه حوضه‌ها نسبت به سال قبل منفی شده، بلکه شدت افت بارش نیز افزایش پیدا کرده است به‌طوری‌که ارتفاع بارش‌های حوضه آبریز دریای خزر در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 22درصد و در مقایسه با میانگین دوره‌های مشابه در 52سال اخیر نیز 10درصد کاهش یافته است. همچنین حوضه آبریز خلیج‌فارس و دریای عمان کاهش 51درصدی بارندگی در مقایسه با سال قبل و افت 36درصدی نسبت به میانگین 52ساله را تجربه می‌کند. در این میان حوضه آبریز دریاچه ارومیه که در 6‌ماه گذشته وضعیت نسبتاً مساعدی را تجربه می‌کرد نیز وارد دوره کم‌بارانی شده و شاهد افت یک درصدی بارندگی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل است. البته در این حوضه آبریز همچنان میزان بارندگی‌ها 7درصد بیش از میانگین 52ساله ثبت شده که می‌تواند نکته امیدوارکننده‌ای برای این حوضه آبریز باشد؛ آن‌هم در شرایطی که مابقی نواحی کشور وضعیت به‌مراتب سخت‌تری را ازنظر بارندگی تجربه می‌کنند.

احیای حاکمیت خشکسالی
براساس آمارهای وزارت نیرو، حجم بارش‌های سال آبی جاری (از اول مهر 1399تا شامگاه 13فروردین 1400) به 204میلیارد و 355میلیون مترمکعب رسیده که البته بخش عمده آن، آب غیرقابل دسترس محسوب می‌شود و در مخازن سدها ذخیره نشده است. در این شرایط، کاهش ورودی آب به مخازن سدها، نخستین پیامدی است که دامنگیر حوزه آب خواهد شد و این مسئله در نواحی شرقی، مرکزی و حتی جنوبی کشور که باران‌خیزی کمتری دارند به‌مراتب شدیدتر خواهد بود.
به گزارش همشهری، آمارها نشان می‌دهد حوضه آبریز فلات مرکزی که یکی از مهم‌ترین سدهای آن یعنی سد زاینده‌رود با کسری شدید ذخیره آب مواجه است، در سال آبی جاری (از ابتدای مهر 1399تا 13فروردین 1400) نیز شرایط نامساعدی را تجربه کرده و با کاهش 55درصدی بارندگی نسبت به سال قبل و افت 37درصدی بارندگی در مقایسه با دوره‌های مشابه 52ساله مواجه شده است. از سوی دیگر حوضه آبریز مرزی شرق به‌عنوان کم‌باران‌ترین حوضه آبریز کشور سال سختی را پشت سر گذاشته و تا اینجای کار شاهد کاهش 83درصدی بارندگی در مقایسه با سال قبل و ریزش 76درصدی در مقایسه با میانگین 52سال بوده است. حوضه آبریز قره‌قوم نیز به عنوان حوضه‌ای کم‌باران در سال آبی جاری کاهش 48درصدی بارش نسبت به سال قبل و 32درصدی نسبت به دوره 52ساله را تجربه می‌کند.

نوروز کم‌باران
عقبگرد 48درصدی بارندگی در سال آبی جاری در مقایسه با سال قبل و افت 32درصدی میزان بارش‌ها نسبت به میانگین 52سال اخیر در حالی است که رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، آمارهای ناگوارتری از بارش‌های جوی کوتاه‌مدت ارائه می‌دهد. احد وظیفه با اشاره به خشکسالی شدید در بیشتر نقاط کشور به ایسنا می‌گوید: در دو هفته ابتدایی فروردین 1400، در کل کشور فقط ۱۷ میلی‌متر بارش داشتیم که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت (52ساله) حدود ۸۵ درصد کمتر است. او با بیان اینکه در دو استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان بارش‌ها بیش از ۹۰ درصد کمتر از میانگین بلندمدت کشور گزارش شده، می‌افزاید: در نوروز امسال تعدادی از استان‌های کشور ازجمله یزد، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمان، فارس، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، بوشهر و اصفهان هیچ بارشی دریافت نکرده‌اند و در تعدادی از استان‌ها ازجمله چهارمحال و بختیاری، خوزستان، سمنان، قم و لرستان نیز بارش‌های نوروز ۱۴۰۰ در حد یک میلی‌متر و حتی کمتر از آن بوده، این در حالی است که در دو سال گذشته بسیاری از این استان‌ها با بارش‌های شدید و حتی سیل مواجه بودند. وظیفه، این موضوع را ناشی از اثرات بسیار متغیر تغییر اقلیم می‌داند.