دریغ از یک دلار و صدای اعتراض ما!

عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در اجلاس مجازی بهاره صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، نسبت به انفعال این نهاد در بررسی درخواست ایران جهت بهره‌مندی از وام اضطراری مقابله با ویروس کرونا انتقاد و تأکید کرد: صندوق بین‌المللی پول تاکنون بیش از ۱۰۰میلیارد دلار به ۸۵کشور وام ارائه کرده و حتی به کشورهای منطقه نزدیک به ۱۶میلیارد دلار وام داده، اما ایران که از نخستین کشورهایی بود که تقاضای وجوه اضطراری کرده، تاکنون هیچ‌گونه تسهیلاتی را بدون ارائه هرگونه دلیل منطقی دریافت نکرده است. او در اظهارات اعتراضی خود تصریح می‌کند که انتظار داریم، صندوق بین‌المللی پول بدون تبعیض و نفوذ‌های ایجاد شده توسط لابی‌های سیاسی یا فشارهای وارده از سوی آمریکا، هر چه سریع‌تر به درخواست قانونی ایران پاسخ دهد. آنگونه که رئیس‌کل بانک مرکزی ایران می‌گوید:در یادداشت اداری مورخ ۱۵اکتبر۲۰۲۰، به مدیر اجرایی گروه آمریکا دستور داده شد تا با درخواست ایران برای دریافت تسهیلات مخالفت کند.
اسفندماه سال98 بود که بعد از اعلام رسمی آمادگی صندوق بین‌المللی پول برای کمک سریع و بدون قید و شرط به کشورهای درگیر مقابله با ویروس کرونا ایران متقاضی استفاده از این حق شد. البته همان زمان برخی انتقاد داشتند که ایران در ارسال درخواست خود تأخیر کرده، اما عبدالناصر همتی حقیقت ماجرا و مانع اصلی دسترسی به این حق مسلم ایران را در 21فروردین1399 در یادداشتی با عنوان گزارش، به مردم فاش و اعلام کرد؛ سازوکار اروپایی اینستکس و حتی کانال مالی سوئیس که به ادعای خود آمریکا از تحریم‌های یکجانبه آمریکا، مستثنی است، کانال های در دسترس برای انجام برخی از مبادلات کمک‌های انسان دوستانه از جمله منابعی است که صندوق در اختیار ایران قرار خواهد داد. حالا با گذشت بیش از یک سال از درخواست رسمی ایران برای گرفتن کمک 5میلیارد دلاری در قالب تامین مالی سریع صندوق بین‌المللی پول و با وجود اینکه دولت ترامپ رفته و دولت جوبایدن در آمریکا بر سر کار آمده، همچنان درخواست ایران بدون پاسخ مانده است. در تاریخ این صدای اعتراض ایران به‌عنوان یکی از بنیانگذاران صندوق بین‌المللی پول ثبت خواهد شد و یادمان هست در روزی که خانه ما دچار آتش‌سوزی شده بود، آتش‌نشان به کمک‌مان نیامد و ما را در برابر آتش کرونا تنها گذاشت. 31فروردین1399 بود که سکاندار بانک مرکزی امیدوار به موافقت صندوق بین‌المللی پول با درخواست ایران اعلام کرد؛ «صندوق بین‌المللی پول بسیار شبیه آتش‌نشانی در محله است، به‌محض اینکه خانه‌ای آتش بگیرد باید به نجاتش بشتابد و به‌دنبال بزرگ‌ترین صاحب خانه در این محله نگردد که از وی اجازه عمل بخواهد. اکنون زمان عمل است، تاریخ درمورد اعمال همه ما قضاوت می‌کند و آن داوری به آسانی که فکر می‌کنیم نخواهد بود.» اکنون ضرورت دارد تا به این چالش پرداخته شود که واقعا مانع اصلی دسترسی ایرانیان به ارزهای مسدود شده ایران و محروم ماندن از کمک‌های بین‌المللی در جنگ با کرونا چیست؟ دست‌کم تلاش برای گرفتن بهانه‌ها مبنی بر شفاف نبودن مسیر انتقال یا شیوه مصرف کمک‌های صندوق بین‌المللی پول فارغ از نگاه‌های سیاسی داخلی و دعواهای جناحی قابل بررسی حقوقی و فنی است و باید در کنار تلاش و پافشاری بانک مرکزی، سایر ارکان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیرنده درون حاکمیت به این واقعیت توجه کنند که محروم ماندن ایران از حق مسلم خود، به مصلحت کشور و منفعت مردم نیست. تا وقتی که تصمیم‌گیری درباره مهم‌ترین چالش‌ها و موانع در سطوح مختلف تصمیم‌گیری به یک معادله چندمجهولی و غیرقابل حل تبدیل شود، تردید نباید کرد که دیگران بیشترین نفع را از این وضعیت می‌برند و تلاش‌ها، مذاکرات و گفت‌وگوها به نتیجه مطلوب نمی‌رسد. حسن روحانی تابستان امسال پاستور را ترک می‌کند و مستأجر جدیدی در مقام رئیس‌جمهور، سکاندار قوه مجریه خواهد شد، اما گفته او در واپسین روزهای اسفند1399را به یاد داشته باشیم که گفت: دست بانک مرکزی را برای تعامل با دنیا باز بگذارید. روزی هم خواهد رسید که عبدالناصر همتی دیگر رئیس‌کل بانک مرکزی نخواهد بود و او هم ساختمان میرداماد را ترک خواهد کرد، اما واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت که بانک مرکزی کشور ما یک استثنا در جهان است. این بانک تحت فشارهای سنگین‌ترین تحریم‌های خارجی و داخلی، نمی‌تواند معجزه کند و تأخیر در نجات آن یا تلاش برای تخریب احتمالی، تنها به زیان مردم و کشور تمام خواهد شد.