ماهی قرمز کوچولو از کجا می آید؟

زهرا بلندی

هرسال در آستانه نوروز و شروع فعالیت فروشنده‌های ماهی قرمز، سالن شماره ۱۴ میدان مرکزی میوه و تره‌بار منطقه ۱۹ هم رنگ و بوی عید می‌گیرد. سال گذشته با شیوع کرونا کسب و کار فروشنده‌های این بازار کساد شد، اما امسال برای میزبانی از مشتریان تهرانی و شهرستانی دوباره بساط فروش تنگ و ماهی به راه افتاده است. اینجا تنها بازار فروش عمده ماهی قرمز در شهر تهران است که علاوه بر ماهی، اقلام دیگری همچون سبزه، شمع و لوازم هفت‌سین و... هم در آن به فروش می‌رسد. در روزهای پایانی سال به اینجا آمده‌ایم تا با حال و هوای آن بیشتر آشنا شویم.

با عبور از میان غرفه‌های فروش میوه و سبزی به سالن ۱۴ که بزرگ‌ترین مرکز عرضه ماهی قرمز و ملزومات سفره هفت‌سین در شهر تهران است، می‌رسیم. قابلمه‌ها و دیگ‌های بزرگی از جنس روی در کف راهرو سالن قرار گرفته و تنها راهی باریک برای رد شدن از میان آنها وجود دارد. بخش قابل توجهی از غرفه‌های به هم پیوسته به فروش ماهی قرمز اختصاص دارد و تعدادی از آنها دیگر ملزومات سفره هفت‌سین مانند تنگ‌های شیشه‌ای، شمع، آکواریوم و... را عرضه می‌کنند. «مهدی اربابی» ماهی‌فروش ۴۰ ساله این بازار با اشاره به اینکه از ۳۲ سال قبل به تبعیت از پدر اشتغال در بازار مرکزی میوه و تره‌بار را آغاز کرده است، می‌گوید: «شغل اصلی ما فروش هندوانه و طالبی است، اما یک ماه آخر سال مشغول فروش ماهی قرمز می‌شویم.» اربابی با بیان اینکه محل اصلی تولید و پرورش این ماهی‌ها رشت و کاشان است، می‌گوید: «مانند بار میوه در فروش ماهی قرمز هم ۱۰ درصد حق‌العمل دریافت می‌کنیم و آن را به خریداران می‌فروشیم. فروش ما به‌صورت عمده است و تعداد زیر ۵۰ قطعه ماهی به کسی فروخته نمی‌شود.» وی در ادامه درباره ضرر و زیانی که سال گذشته به کسب و کار ماهی‌فروشان وارد شده، می‌گوید: «با تجربه‌ای که سال قبل داشتیم بار ماهی امسال خیلی کمتر است و براساس نوع و جنس ماهی به قیمت ۲ تا ۵ هزار تومان به فروش می‌رسند.»
«اکبر قربانی» یکی دیگر از فروشندگان ماهی قرمز این بازار است. او با بیان اینکه از ۴۰ سال قبل در کار تولید و خرید و فروش ماهی قرمز است، می‌گوید: «تولیدکنندگان این نوع ماهی‌های تزیینی در شمال کشور و کاشان هستند. بعد از یک سال تلاش در پرورش ماهی قرمز، آنها را برای فروش به دست ماهی‌فروشان بازار مرکزی میوه و تره‌بار می‌رسانند.» قربانی که جزو تولیدکنندگان ماهی قرمز در شمال کشور است و روزهای دیگر سال هم در این میدان، باربری و خرید و فروش میوه انجام می‌دهد، می‌گوید: «قبل از کرونا قیمت ماهی‌های عمده ۴۰۰ تا ۸۰۰ تومان بود، اما کسادی بازار در سال گذشته باعث ضرر و زیان ما شد و امسال کمی قیمت آن بالاتر رفته است.»

مهدی اربابی/  ماهی‌فروش 40ساله بازار


حامد صفری/ خریدار ماهی قرمز


اکبر قربانی فروشنده ماهی قرمز

علی ساروی/ خریدار ماهی قرمز


روح‌الله آذری/ خریدار ماهی قرمز

عرضه مستقیم لوازم هفت‌سین
در اینجا علاوه بر ماهی قرمز دیگر لوازم تزیینی سفره هفت‌سین همچون تنگ ماهی، شمع، وسایل تزیینی و... هم به فروش می‌رسد. «محمود کوشکستانی» غرفه‌دار قدیمی محصولات صیفی در میدان مرکزی میوه و تره‌بار، که سال‌هاست به فروش اقلام سفره هفت‌سین در یک ماه پایانی سال هم مشغول است، می‌گوید: «با توجه به اینکه ماهی‌های این بازار به کل ایران از تهران تا شهرهای مختلف عرضه می‌شود، فروش عمده لوازم دیگری مانند تنگ ماهی، ظروف هفت‌سین، شمع و... هم رایج است. این اقلام را از تولیدی‌های تهران، ورامین و اصفهان تهیه و به خریداران عرضه می‌کنم.» کوشکستانی در ادامه به تأثیر کرونا در فروش امسال این اقلام می‌گوید: «سال گذشته کسب و کارمان کساد بود و خیلی از بارها روی دست‌مان ماند، اما امسال کمی اوضاع بهتر شده است.»
در میان فروشندگان ماهی قرمز و لوازم تزیینی سفره هفت‌سین، جوان ۳۰ ساله‌ای که در فضای خالی مقابل غرفه‌ها به فروش سبزه نارنج مشغول است نظرمان را به خود جلب می‌کند. «علی ساروی» که از اهالی یکی از روستاهای شهر آمل است با اشاره به اینکه از ۵ سال پیش در حوزه گل و گیاه آپارتمانی و گل‌های شاخه بریده فعالیت می‌کند، می‌گوید: «از ۲ سال قبل به واسطه این شغل تصمیم گرفتم یک ماه آخر سال در گلخانه، سبزه نارنج را که گیاه مقاومی است تولید کنم. از آن وقت تاکنون سبزه‌ها را در گلخانه پرورش می‌دهم و در سالن ۱۴ بازار مرکزی میوه و تره‌بار تهران که خریداران زیادی برای خرید ملزومات سفره هفت‌سین به آن مراجعه می‌کنند، به‌صورت عمده و جزئی می‌فروشم.» او به همه‌گیری ویروس کرونا از سال گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: «با شیوع این ویروس نه فقط کسب و کار ما، بلکه همه تولیدکنندگان این صنف کساد شده است، اما امسال اوضاع خیلی بهتر است. مشتریان عمده و تکی دارم و سبزه‌ها را ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان می‌فروشم.»

اصغر شعبانی/ خریدار ماهی قرمز

مشتریانی از سراسر کشور
با وجودی‌که غرفه‌داران اعتقاد دارند بعد از شیوع کرونا تعداد خریداران کمتر شده، اما در هر غرفه دست‌کم یک خریدار دیده می‌شود. «اصغر شعبانی» که از گرگان برای خرید عمده ماهی قرمز به اینجا آمده، با اشاره به اینکه قیمت ماهی‌های این بازار از همه جا ارزان‌تر است، می‌گوید: «شغل اصلی‌ام میوه‌فروشی است و هر سال روزهای پایانی سال به فروش ماهی قرمز و ملزومات سفره هفت‌سین هم می‌پردازم.» در حال محاسبه قیمت 3هزار ماهی، تنگ ماهی و ملزومات هفت‌سین است که می‌گوید: «امسال قیمت ماهی نسبت به سال‌های گذشته خیلی بیشتر شده است. ماهی‌هایی را که سال‌های گذشته هزار تومان می‌خریدیم باید اکنون 2تا 3هزار تومان بخریم.» شعبانی به فروش ماهی‌ها با سود 20درصد در بازار محلی بین فروشندگان خرد اشاره می‌کند و می‌گوید: «در نزدیک محل سکونت خودم هم شنیده‌ام ماهی پرورش داده می‌شود، اما سال‌هاست عادت کرده‌ام برای خرید ماهی به اینجا بیایم.»
 «حامد صفری» خریدار ساکن کرج که از 12سال پیش برای خرید عمده ماهی قرمز و لوازم هفت‌سین به اینجا می‌آید، می‌گوید: «چون مرکز اصلی فروش این اقلام بازار میوه و تره‌بار است هرسال اینجا می‌آیم. قیمت‌های اینجا از دیگر مراکز فروش ماهی قرمز ارزان‌تر است با این حال قیمت‌ها نسبت به سال‌های قبل خیلی بیشتر شده است.»
یکی دیگر از خریداران حاضر در اینجا «روح‌الله آذری» است که برای خرید ماهی قرمز از اسلامشهر به اینجا آمده است. این جوان 30ساله با بیان اینکه کارمند مترو است، اما تصمیم گرفته روزهای پایانی امسال در محله‌اش ماهی قرمز بفروشد، می‌گوید: «از دوستان و آشنایان شنیده بودم که میدان مرکزی میوه و تره‌بار منطقه19 مرکز فروش ماهی قرمز است و برای خرید عمده به اینجا آمدم.»