قطار ملی روی ریل تهران1400

 محمد سرابی- خبر‌نگار

 یک رام قطار ملی کارخانه واگن‌سازی تهران آماده ورود به شبکه متروی تهران است. مدیران شهری و دولتی از قطاری در فضای باز بازدید کردند که 85درصد قطعات و تجهیزات آن تولید داخلی است و روی بدنه سفید‌‌رنگ آن عبارت «تهران1400» نوشته شده‌است. 
در چند مراسم پیاپی که در صبح سرد 23اسفند‌ماه از کارخانه واگن‌سازی‌ شروع شد؛ تفاهمنامه «بازسازی کامل ۳۱رام قطار متروی تهران»، «طرح نوسازی ۱۰هزار دستگاه تاکسی فرسوده شهر تهران» و انعقاد «قرارداد خرید ۱۰۵دستگاه واگن قطار مترو» بین شهرداری، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور به امضا رسید و 2ایستگاه جدید هم به شبکه متروی تهران افزوده شد. قطار ملی در سال آینده به‌صورت رسمی مورد بهره‌برداری در متروی تهران قرار می‌گیرد. ساخت قطار داخلی به جای خرید قطار خارجی به‌دلیل مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها شروع شد اما با رسیدن نخستین نمونه آن به مراحل نهایی، مسئولان شهری، صنعتی و دولتی قرارداد‌هایی برای تولید انبوه قطار ملی مترو امضا کردند.

50درصد سفرهای درون‌شهری باید با مترو انجام شود 

شهردار تهران در این مــراســم گفــت: تهران۱۴۰۰ فرصتی است تا به ۱۰۰سال گذشته نگاه شود و برای ۱۰۰سال آینده شهر تهران برنامه‌ریزی شود. پیروز حناچی با نقل قولی از شهید حاج‌قاسم سلیمانی، افزود: این شهید بزرگ جمله معروفی داشتند با این مضمون که «در هر بحرانی فرصتی نهفته است.» فرصتی که در این بحران‌ها نهفته، بیشتر از تهدیدها‌ست به شرط اینکه نترسیم و نترسانیم. او با اشاره به اینکه پروژه قطار شهری ملی و به موازات آن قطار بین‌شهری در حال انجام است، تأکید کرد: بسیاری از کشورهایی که از آنان کمک می‌گرفتیم، با پروژه قطار ما، سازنده شده‌اند. او گفت: از نگاه شهروندان و تجربیات جهانی، آلودگی هوا مشکل اصلی همه کلانشهرها‌ست. کلانشهرها اغلب برای حل این مشکل اقدامات کوتاه‌مدت و بلندمدت بسیاری را انجام می‌دهند اما توسعه حمل‌ونقل عمومی یک برنامه عمومی در سراسر جهان است. حداقل‌های توسعه حمل‌ونقل عمومی در شبکه مترو دنبال می‌شود که این برنامه در ایران هم وجود دارد. حناچی با شرح اینکه‌ اکنون 2ایستگاه مترو، در خاتمه سال 2ایستگاه دیگر و در سال۱۴۰۰، 4ایستگاه مترو افتتاح خواهد شد، گفت: هدف مدیریت شهری این است که ۵۰درصد سفرهای درون‌شهری با مترو انجام شود و فاصله زمانی قطارها به 2.5دقیقه برسد. اکنون در 50درصد توسعه ایستگاه‌ها و طول مسیر هستیم. نقطه بحرانی ما واگن‌هایی هستند که باید تامین شوند. 
شهردار با اشاره به اینکه ۴۰درصد از بودجه۱۴۰۰ شهرداری تهران به حمل‌ونقل عمومی اختصاص پیدا کرده است، افزود: اصلی‌ترین راه تأمین منابع مالی شهرداری، اوراق مشارکت است. نگران اوراق مشارکت ۱۳۹۹ هستیم؛ چرا‌که بعد از پیدا‌کردن بانک عامل، مشکلات مدیریت شهری آغاز می‌شود. در شرایط جاری که ویروس کرونا همه شهرهای جهان را تحت‌تأثیر خود قرارداده است. شهرداری لندن حدود 2میلیارد پوند از دولت کمک گرفته است. 1100مرکز ورزشی در شهر تهران وجود دارد که به‌علت شرایط کرونایی تعطیل شده و این درحالی‌است که می‌بایست حقوق و مزایای کارمندان آن پرداخت شود. شهردار با بیان اینکه با بهره‌برداری هر ایستگاه حدود ۳۰هزار نفر به مسافران مترو افزوده می‌شود، گفت: اگر ایستگاه تبادلی باشد، این عدد به ۵۰هزار نفر می‌رسد.
حناچی با اشاره به فضای کارگاهی شرکت واگن‌سازی تهران، افزود: خطوط مترو باید پایانه‌ای مانند اینجا داشته باشند تا کار تعمیرات شبانه در آن انجام شود، اما اکنون برخی قطار‌ها را در تونل‌ها پارک می‌‌کنیم. خطوط ۴، ۶ و ۷ جزو همین خطوط هستند پایانه خط۴ به‌زودی به بهره‌برداری خواهد رسید و مشکل خطوط ۶ و ۷ حل خواهد شد. حناچی ضمن تأکید بر استفاده از سیستم‌های برقی و توسعه مترو به‌منظور کاهش آلودگی هوا در پایان گفت: منابع آلاینده ثابت بیشتر در حوزه کار دولت و محیط‌زیست قرار می‌گیرد اما در بخش آلاینده‌های متحرک راهی جز حمل‌ونقل عمومی نداریم. ان‌شاءالله همین مسیر در حوزه اتوبوس‌های برقی، تاکسی‌ها و موتور برقی تعقیب خواهد شد. این هدف دست‌یافتنی است. پکن به‌عنوان یک تجربه جهانی مطرح می‌شود که در 12- 10سال به هدف رفع آلودگی هوا و توسعه سیستم‌های برقی رسیده است.

همکاری دولت برای تأمین منابع مالی

رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در این مراسم گفت: در سال قبل که برای افتتاح یک ایستگاه مترو آمده بودیم، آمــادگــی سازمان برنامه‌ریزی برای گسترش دامنه همکاری را اعلام کردیم تا از ظرفیت موجود ماده5 که عمدتا درباره پشتیبانی دولت از ساخت مترو است، فراتر رویم.
محمدباقر نوبخت با اشاره به قرارداد بازسازی اتوبوس‌ها که قبلا با شهرداری امضا شده ‌است، افزود: امروز دامنه پشتیبانی دولت از حمل‌ونقل عمومی گسترده‌تر شده است و می‌توانیم از این همکاری برای بازسازی اتوبوس‌های فرسوده هم در تهران استفاده کنیم. معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری هم در حوزه علم و فناوری و جهاد دانشگاهی مساعد‌ت‌هایی نسبت به این کار دارند. او با شرح کمک‌های مالی دولت به شهرداری یادآور شد: امروز می‌توانیم 2هزارو 103میلیارد تومان منابع را برای سال1399 به‌عنوان بخشی از پشتیبانی مالی دولت نسبت به شهرداری اعلام کنیم. پرداخت مبلغ 1850میلیارد تومان که طبق روال گذشته جزو تعهد دولت بود نیز از سازمان برنامه و بودجه انجام شده است البته مشکلاتی در بانک مرکزی هست که تلاش می‌کنیم، مرتفع شود. همچنین 130میلیارد تومان از مجموعه تعهدات مالی مربوط به سازمان برنامه و بودجه است که به‌ترتیب پرداخت می‌شود و 150میلیارد تومان دیگر هم برای بازسازی 10هزار تاکسی جزو تعهد ما‌ست. نوبخت گفت: درحالی وارد چهارمین سال تحریم سخت می‌شویم که کشور در حال توسعه است. از آغاز ساخت راه‌آهن تا چند سال پیش 10هزار کیلومتر خطوط راه‌آهن احداث شده بود اما قبل از اتمام دولت دوازدهم طول خطوط 14هزار کیلومتر خواهد شد.

نمی‌توان مترو را نیمه‌کاره گذاشت

رئیس شورای شهر تهران نیز در این مراسم گفت: نمی‌شود توسعه مترو را نیمه‌کاره گذاشت، زیرا بازدهی لازم براساس هزینه انجام‌شده را نخواهد داشت. مراحل ساخت 75درصد هزینه مترو را صرف می‌کند اما اگر ظرفیت کامل آن برای جابه‌جایی مسافر استفاده نشود، این هزینه را از دست می‌دهیم.
محسن هاشمی با اعلام اینکه کلنگ ایستگاه میرداماد 50سال قبل به زمین زده شد، ادامه داد: این ایستگاه هنوز به بازدهی اصلی خود نرسیده چرا‌که هر 2دقیقه باید یک قطار از آن بگذرد اما اکنون هر 3.5دقیقه یک قطار عبور می‌کند. خطوط ۶ و ۷ با هزینه‌ای نجومی افتتاح شده اما روزانه فقط ۲۰ تا ۳۰هزار مسافر می‌گیرد درحالی‌که باید بین ۵۰۰هزار تا سقف یک میلیون نفر مسافر داشته باشد. او گفت: سامانه‌های بوژی و رانش ازجمله مواردی بود که در ابتدای کار مترو حتی بنده تصور نمی‌کردم به‌خودکفایی برسد. پس از ساخت یک رام قطار، نکته بعدی تولید انبوه است که اگر همه شرکت‌های مربوط به‌کار گرفته شوند، برای ۲۵هزار نفر شغل ایجاد می‌شود.
رئیس شورای شهر تهران با اشاره به قرارداد ساخت 105واگن نسل چهارم مترو، گفت: متروی تهران باید به ۱۲خط در 450کیلومتر طول و 250ایستگاه برسد. در این مراسم سیدمحمدحسن ابوترابی‌فرد‌ امام‌جمعه موقت تهران، شهربانو امانی عضو شورای شهر و گروهی از مدیران واگن‌سازی‌ و شرکت متروی تهران حضور داشتند.  شهردار تهران به‌همراه دیگر مسئولان حاضر در این مراسم به محل ایستگاه یادگار امام خط6 در منطقه2 رفتند و از آنجا با قطار مترو به سمت ایستگاه شهید ستاری حرکت کردند. در این ایستگاه از سردیس شهید ستاری رونمایی شد. 

نسل جدید قطار‌های مترو
علی امام، مدیرعامل شرکت متروی تهران: در قانون برنامه ششم توسعه برای دولت تکلیفی معین شده ‌که با همکاری وزارت صنایع، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و وزارت راه و شهرسازی تجهیزات ریلی را در بخش طراحی و ساخت به 85درصد تولید داخلی برسانند. در تیرماه98 بین شهرداری تهران و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی قراردادی بسته شد که این داخلی‌سازی‌ انجام شود.  در این قرارداد 18ماهه، نسل‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفتند و مجموعه‌های واگن‌سازی‌ تهران، جهاد دانشگاهی علم و صنعت ایران، مپنا لکوموتیو، صدرا فن و تیوان ترمز نقش داشتند. قطار کنونی نسبت به نسل قبلی به‌نام سری300 که حداکثر 32درصد داخلی‌سازی‌ شده بود، در بخش‌های گوناگون 70، 85 و 88 درصد داخلی‌سازی‌ شده است. با توجه به نیاز شهر تهران به 2400واگن می‌توان برای 5هزار نفر در کارخانه‌های واگن‌سازی‌ اشتغال ایجاد کرد.