هشدار ظریف درباره تهدیدات امنیتی جدید در منطقه

«سوار یک کشتی هستیم»؛ این بخشی از سخنان وزیر خارجه ایران در اجلاس اکو در دوشنبه پایتخت تاجیکستان، خطاب به همتایانش از کشورهای منطقه است؛ اجلاسی که ریاست آن به‌مدت 3 سال به ایران داده شد.

محمدجواد ظریف، وزیرامورخارجه کشورمان در سخنرانی خود در اجلاس وزیران امور خارجه عضو اکو گفت: سرنوشت‌های ما به‌عنوان اعضای یک منطقه در هم تنیده شده است، شکست و موفقیت در یک بخش از منطقه روی همه ما تأثیرگذار خواهد بود. همکاری ما نه فقط به‌دلیل همجواری جغرافیایی بلکه به‌دلیل قرابت‌های زیاد در بسیاری از زمینه‌هایی است که در آن اشتراکات داریم؛ ازجمله تمدن، فرهنگ، مذهب و تاریخ. ما همگی در این کشتی سوار شده‌ایم و با فرصت و چالش‌های مشابه مواجهیم. ظریف با بیان اینکه ژئوپلیتیک منطقه به‌دلیل مشکلات و چالش‌های مداوم پیچیده‌تر شده است، افزود: نزدیک به دو دهه است که مداخلات خارجی، تروریسم و افراطگرایی، بخش‌های زیادی از منطقه گسترده ما را بی‌ثبات کرده است. افراطگرایی خشونت‌آمیز تهدیدی علیه منطقه اکو است. با وجود شکست داعش و دیگر گروه‌های تروریستی در میدان نبرد و نابودی خلافت خودخوانده آنها، شبکه بزرگ گروه‌های افراط‌گرا، به‌ویژه داعش در غرب، جنوب و آسیای مرکزی کماکان جدی‌ترین تهدید برای منطقه اکو به شمار می‌آید. ما نیازمند ایجاد و همکاری روی یک راهبرد منطقه‌ای مشترک برای توقف گسترش ایدئولوژی نفرت آنها و قطع منابع مالی‌شان هستیم.

وزیر خارجه کشورمان در ادامه سخنان خود که متن آن را وزارت خارجه منتشر کرد، گفت: دولت ایران همواره برای تعیین یک راهبرد جامع مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی که مناسب وضعیت منطقه‌مان باشد، آمادگی دارد. در همین زمینه فعالیت مشترک برای مقابله با قاچاق موادمخدر می‌تواند یکی از مهم‌ترین منابع گروه‌های تروریستی و افراط‌گرا را از دستان‌شان بیرون آورد.

ظریف همچنین در بیست و سومین اجلاس شورای وزیران عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو) شرکت کرد. در این اجلاس، وزرای شرکت‌کننده تصمیمات لازم  را جهت اجرایی شدن مصوبات موافقتنامه‌های اکو اتخاذ کردند تا توسعه منطقه‌ای و به تبع آن سطح زندگی مردم منطقه ارتقا یافته و مردم منطقه اکو نتایج ملموس همکاری‌های اقتصادی را در زندگی خود احساس کنند. از دیگر مصوبات اجلاس موضوع انتصاب دبیرکل سازمان بود که دبیر کلی اکو به‌مدت سه سال از 2018تا 2020به ایران واگذار شد. جالب اینکه در بیانیه اجلاس، کشورهای عضو از پیوستن ایران به سازمان جهانی تجارت (WTO) حمایت و مانع تراشی‌های بعضی کشورهای خارج از منطقه را محکوم کردند. این بند در حالی به تصویب رسید که شاید گنجانده شدن چنین بندی در بیانیه اجلاس دوشنبه نشانه‌ای از پایان مخالفت مقامات تاجیکستان با عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای باشد.

محکوم کردن تحریم‌های یکجانبه اقتصادی علیه کشورها که مانع توسعه اقتصادی و تجارت آزاد میان ملت‌هاست از دیگر بندهای بیانیه وزیران بود.
وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو اکو با وزیر امور خارجه ترکمنستان دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر خارجه ترکمنستان آمادگی کشورش را برای زمینه‌سازی‌ هر چه بیشتر گسترش همکاری‌ها و روابط دو کشور همسایه، اعلام کرد. سفر وزیر خارجه ایران به دوشنبه اگرچه برای شرکت در یک اجلاس منطقه‌ای بود اما تصاویری از تاجیکستان مخابره شد که نشست را تحت الشعاع روابط ایران و تاجیکستان قرار داد.

محمد جواد ظریف دوشنبه برای شرکت در اجلاس اکو به دوشنبه پایتخت تاجیکستان رفت و در این شهر با امامعلی رحمان دیدار کرد. تصاویر این دیدار اینگونه القا می‌کرد که رئیس‌جمهور تاجیکستان با چهره‌ای اخمو و عبوس در دیدار با وزیر خارجه ایران حاضر شده است. گمانه زنی ادامه یافت تا وزارت خارجه مجبور شد تصاویر دیگری از این دیدار را منتشر کند که در آنها امامعلی رحمان لبخند می‌زند و در حال خوش و بش با وزیر خارجه ایران است. در دیدار ظریف و رحمان، طرفین ضمن گفت‌وگو و تبادل نظر درخصوص موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی و با اشاره به مشترکات فراوان دو کشور بر گسترش روابط و همکاری‌های دو کشور در بخش‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، انرژی و فناوری تأکید کردند.

اخم و لبخند در دیدارهای دیپلماتیک هرچند به کاراکتر‌های شخصیتی افراد بستگی دارد اما آنچه باعث شد چهره امامعلی رحمان در دیدار با ظریف مورد توجه قرار گیرد روابط سرد و کدر تهران و دوشنبه در یکی دو سال اخیر است، روابطی که از دی‌ماه 94و حضور محیی الدین کبیری یکی از مخالفان دولت تاجیکستان در اجلاس وحدت اسلامی در تهران شکر آب شد.

پرونده بابک زنجانی به‌دلیل اینکه عمده فعالیت هایش در کشور تاجیکستان بود هم باعث شد که سعودی‌ها از فضای بسته شده بین ایران و تاجیکستان بهره ببرند و در این کشور حضور مؤثر مالی و اقتصادی پیدا کنند، در ادامه تاجیک‌ها دفاتر وابسته به ایران ازجمله دفاتر کمیته امداد را هم بستند تا روابط بدتر از قبل شود؛ تا جایی که مقامات دوشنبه کینه خود را از ایران در مناسبات بین‌المللی نشان دادند و هرجا دستشان رسید علیه ایران رأی دادند. حتی در پرونده عضویت ایران در سازمان شانگهای یک تنه ایستادند و مانع تراشی کردند؛ به‌گونه‌ای که با وجود موافقت اکثر اعضای شانگهای ازجمله چین و روسیه، تاجیکستان به تنها عامل تعویق تبدیل عضویت ایران بدل شده است. گره روابط ایران و تاجیکستان زمانی کور‌تر شد که مدتی مقامات بلند پایه ایران به دوشنبه نرفتند درحالی‌که براساس یک رویه هرزمان وزیر خارجه یا رئیس‌جمهور سفر دوره‌ای به آسیای میانه داشت سری هم به دوشنبه می‌زد و تاجیکستانی‌ها نرفتن مقامات ایران را به‌حساب سردی روابط گذاشتند تا اینکه محمد جواد ظریف وزیر خارجه دست به‌کار شد و آبان سال 96به دوشنبه رفت و روبان ساختمان جدید سفارت ایران را برید.