عشق و شوربختی، پول و خوشبختی

سامان رضایی

  از دیدگاه انگیزشی، تمامی‌ انسان‌ها بی‌هیچ استثنایی مدام در حال تلاش برای حرکت از وضعیت فعلی به‌سوی وضعیت مطلوب هستند؛ کاری به این واقعیت نداریم که انتخاب‌های اشتباه موجب می‌شود این حرکت در جهت‌های نه چندان صحیح باشد و برخی از آنها هر سال بگویند دریغ از پارسال. حال این پرسش به‌وجود می‌آید که تعریف وضعیت مطلوب چیست؟ روانشناس‌ها تمام حرکت‌های انگیزشی بشر را به سمت وسایل و پدیده‌هایی می‌دانند که قرار است حس خوشایند خوشبختی را در آنها ایجاد کند. باز هم کاری نداریم که برخلاف تعالیم اپیکور (فیلسوف یونانی)، بسیاری از انسان‌ها در پی «خوشبختی مدام» نیستند و بیشتر «خوشبختی‌های زودگذر»ی را تجربه می‌کنند که در پی آن رنجی مدام یا طولانی نهفته است. حال که به اهمیت خوشبختی به‌عنوان غایت تمامی تلاش‌های بشر اشاره شد، بد نیست گریزی به نتایج پژوهشی 80ساله بزنیم که توسط پژوهشگران دانشگاه هاروارد درباره خوشبختی انجام شده است. نتایج این تحقیق با وجود ارزشمندی آن مثنوی هفتاد من کاغذ است و بنابراین به چند نتیجه عبرت آموز از این تحقیق بلند بالا بسنده می‌کنیم. دانشمندان دانشگاه هاروارد به این نتیجه رسیده‌اند که عشق تا زمانی که رنج هجران آن از راه نرسد یگانه راه «احساس خوشبختی» است. باقی وسایل همچون آنچه در هرم آبراهام‌مزلو(پدر روانشناسی انسان‌گرایانه) شامل معنویت، عزت‌نفس، خوراک، پوشاک و مسکن به‌عنوان نیاز‌های اساسی بشر آمده می‌تواند تضمین‌کننده این احساس خوشبختی باشد. نتایج این تحقیق به‌طور ضمنی تأیید می‌کند که پول هم صرفا خوشبختی نمی‌آورد اما بی‌پولی از آن نوع که محتویات هرم مزلو شامل عزت‌نفس، خوراک، پوشاک و مسکن را تهدید کند به‌احتمال قوی عاملی تعیین‌کننده برای شوربختی است؛ اما در تحقیق یاد‌شده بی‌پولی به‌عنوان مهم‌ترین عامل شوربختی بررسی نشده است. این تنهایی یا به‌عبارت دقیق‌تر احساس تنهایی است که مهم‌ترین عامل ایجاد احساس شوربختی در انسان‌ها است؛ بنابراین در این سال‌های کرونا حواسمان به تنهایی عزیزانمان باشد.