کمی امن‌تر؛ کمی آرام‌تر

نورا عباسی ـ روزنامه‌نگار

ممکن است، برای شما هم پیش آمده باشد که یک روز صبح از مسیر همیشگی خود در تهران راهی محل کار یا خانه یک دوست شده باشید و در میانه راه متوجه شوید که یک ایستگاه جدید تاکسی در نزدیکی خانه‌تان سبز شده است یا پیاده‌رویی که چاله‌های قدیمی شهر را در خود جای داده بودند، حالا با سنگفرش‌ها یکدست پوشانده شده‌اند؛ شاید به‌نظر برسد که این تغییرات یک شبه در محله شما رخ‌ داده‌اند اما برای هر تغییر در چهره این شهر بزرگ، برنامه‌های بسیاری مانند تکه‌های پازل کنار هم چیده می‌شوند. طرح‌هایی مانند بهسازی خیابان لاله‌زار، توسعه مترو و حمل‌ونقل عمومی، ایجاد خیابان کامل و... بخشی از برنامه‌هایی هستند که از جانب اعضای شورای شهرپنجم پیگیری شدند و ما می‌خواهیم بدانیم که این طرح‌ها چه تأثیری بر چهره تهران در دهه اول 1400خواهند داشت؟ برای پاسخ به این سؤال با زهرا نژادبهرام، نایب‌رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران و همچنین حسن خلیل‌آبادی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی گفت‌وگو کردیم تا آنها چهره تهران در 1400را برای ما ترسیم کنند.


زهرا نژاد‌بهرام، عضو شورای شهر تهران، توسعه حمل‌ونقل عمومی، پیاده‌روهای مناسب برای تردد شهروندان، توسعه فضاهای عمومی در سطح شهر، کیفی ساختن فضاهای عمومی شهر و همچنین ایجاد ظرفیت‌های کافی برای گذران زمان بیشتر شهروندان در سطح شهر را ازجمله برنامه‌هایی برای بهبود شرایط شهر تهران در سال‌های آینده معرفی کرد.
براساس گفته او طرح‌هایی که در این دوره شورا در دستور کار قرار گرفت، این انتظار را ایجاد کرده است تا در دهه اول 1400تهران را با چهره‌ای متفاوت ببینیم:«امیدواریم با اقداماتی که شورا و مدیریت شهری آینده انجام خواهد داد، برنامه پنج ساله سوم اجرایی شود. در این برنامه براساس دیدگاه‌های شورای شهر تدوین و مشخص شده است که قطار توسعه شهر تهران روی چه ریلی باید حرکت کند. براساس این برنامه و طرح‌هایی که اعضای شورای شهر در این مدت پیگیری کرده‌اند، چشم‌انداز ما این است که تهران تبدیل به شهری شود که انسان‌ها از آن بیشتر استفاده کنند نه خودروها».

بهسازی پیاده‌روها
موضوع مناسب‌سازی پیاده‌روها به‌عنوان یکی از اهداف ایجاد تهران به شهری انسان‌محور همواره مورد توجه مدیران شهری بوده است و در همین راستا این عضو شورای شهر امیدوار است که در دهه اول 1400شاهد این باشیم که 10هزار کیلومتر معبر موجود در سطح شهر تهران، ظرفیت خاصی را برای شهروندان تهرانی ایجاد کند تا شهروندان فارغ از جنسیت، مشکلات جسمی، سن از این پیاده‌روها استفاده کنند:«در همین راستا باید به رفع فضاهای بی‌دفاع شهری اشاره کرد؛ موضوعی که بدون شک در دهه اول 1400نیز مورد توجه شهروندان تهرانی قرار خواهد گرفت».

 افزایش امنیت
براساس پژوهشی که در سال ۱۳۹۵ از سوی معاونت اجتماعی شهرداری تهران در مورد «ارزیابی کیفیت زندگی در کلانشهر تهران» انجام شد باید که میانگین نمره احساس امنیت در سطح محلات، ۵۳ از ۱۰۰ است. در بین مناطق ۲۲ گانه، مناطق ۱، ۲۲ و ۵ بالاترین نمره را در این شاخص به‌دست آورده‌اند و پایین‌ترین امتیاز به مناطق ۱۳، ۱۲ و ۱۷ تعلق داشت. شاخص احساس امنیت نشان می‌دهد تا چه اندازه شهروندان نگران قربانی شدن خود یا اعضای خانواده‌شان در فضاهای عمومی هستند. براساس گفته نژادبهرام به‌طور کلی در مجموع مناطق ۲۲‌گانه، بیش از 2هزار نقطه بی‌دفاع شناسایی و از این تعداد نزدیک به 2800نقطه بی‌دفاع رفع خطر شده است، بنابراین ایجاد امنیت شهری در دستور کار شهرداری تهران است و بر همین اساس باید انتظار داشت که در دهه اول 1400شهر تهران کمتر از گذشته درگیر با بحث فضاهای بی‌دفاع شهری باشد، چرا که « بین شهرهای کشور، تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین کلانشهر ایران به‌علت شرایط خاص کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم برآن، با تعدد فضاهای جرم‌خیز، بی‌دفاع و سطح پایین حس امنیت اجتماعی در بین شهروندان مواجه است».

توسعه سیستم حمل‌ونقل عمومی
ایجاد امکانات زیرساختی مانند تردد با حمل‌ونقل عمومی، موضوع دیگری است که همواره مورد توجه اعضای شورای شهر قرار گرفته است تا از این طریق، امکان تردد با وسایل حمل ونقل عمومی مانند مترو و اتوبوس گسترش پیدا کند؛«توسعه مترو و کاهش سر فاصله‌ قطارهای مترو یکی از دغدغه‌های جدی شورای شهر است. پیش از کرونا حدود 2و نیم میلیون سفر داشتیم و برهمین اساس باید گفت در شهری که نزدیک به 12میلیون نفر در روز جمعیت دارد، نیاز به خطوط مترو بیشتر است. به همین دلیل توسعه خطوط مترو و همچنین ایمنی‌بخشی به خطوط مترو در رده برنامه‌های اصلی شورای شهر پنجم قرار گرفت و با تکیه بر پیگیری‌هایی که انجام دادیم، امیدواریم که سال‌های ابتدایی 1400، شهر تهران خطوط مترو بیشتری داشته و منطقه 22به مرکز شهر متصل شده باشد. از سوی دیگر محدودیت موجود در رابطه با خطوط حمل‌ونقل عمومی تا آن زمان رفع شود».

کاهش آلودگی 
این عضو شورای شهر معتقد است:«شهروندان تهرانی در دهه اول 1400می‌توانند شاهد این باشند که اتوبوس‌های جدید وارد مدار خودروهای عمومی برای حمل‌ونقل شده‌اند، از این طریق از امکان تردد بیشتر با استفاده از این وسایل بهره ببرند و از سوی دیگر خیال‌شان راحت باشد که این خودروهای نو، آلودگی کمتری را به شهر تهران تحمیل می‌کنند».

ایمنی مسیل‌ها
ریل‌گذاری‌ای که شورای شهر برای آیندگان انجام داده است، مربوط به ایجادایمنی برای شهر است، 3 مشکل جدی شهر را تهدید می‌کند؛ سیلاب، زلزله و فرو نشست زمین.«شهرداری تهران توانسته است در بحث سیلاب برنامه‌های خوبی را اجرا کند. هم‌اکنون تهران 7مسیل دارد و امیدواریم در 1400شاهد باشیم که دغدغه ایمنی شهر به حداقل برسد».

افزایش فضاهای عمومی شهر
طرحی با عنوان خیابان کامل از سوی اعضای شورای شهر در حال پیگیری است و نژادبهرام در این رابطه با تأثیر این طرح‌ها بر چهره تهران در 1400توضیح داد:« ما با تکیه بر چنین طرح‌هایی به‌دنبال بهبود و توسعه فضاهای عمومی شهر هستیم، در واقع باید گفت که خیابان کامل نیز در همین راستا تعریف می‌شود. ایجاد درنگ‌گاه‌ها و پلازاها همان ظرفیتی است که ما به‌دنبال آن هستیم. این اقدامات در جهت رونق بخشی و نشاط انگیز بودن شهر تهران در سال‌های آینده است. ما امیدوار هستیم که با تکیه بر این طرح‌ها حضور با نشاط شهروندان، تسهیل مسیر پیاده‌ها، ایجاد فضایی امن و... را برای شهروندان تهران در سال‌های پیشرو به یادگار بگذاریم. در مجموع دهه اول 1400با این مصوبات و بااین بودجه دهه بهتری برای شهروندان تهران خواهد بود».

مشارکت شهروندان
نژادبهرام در صحبت‌هایش گریزی به پویش آرزو برای تهران زد و در این رابطه گفت:« این پویش همان تلاشی است که ما می‌خواهیم با تکیه بر آن، مشارکت شهروندان را در مدیریت شهری داشته باشیم. ما امیدوار هستیم که در دهه اول 1400شاهد افزایش مشارکت شهروندان به واسطه فعال شدن نهادهای مردمی در سطح محلات باشیم».

شهر انسان محور

حسن خلیل‌آبادی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی تبدیل تهران به شهری انسان محور را به‌عنــــوان مهم‌ترین پیش‌بینی از تهــــران 1400ذکر کرد. 
براساس گفته او، پارادایمی که اعضای شورای شهر پنجم در مدیریت شهری دنبال می‌کنند، گفتمان شهر انسان‌محور است:«ما به‌دنبال این هستیم که شهر برای زندگی انسان‌ها آماده باشد و بیشتر بر رفاه، آسایش، رفت‌وآمد شهر تأکید شود. رویکرد پروژه‌های بزرگ و پل‌های چند طبقه به قدر ضرورت برای شهر مفید هستند و اگر این طرح‌ها موجب تسلط ماشین‌ها بر شهر شوند، باید دانست که از هدف اصلی‌مان دور شده‌ایم».
خلیل‌آبادی معتقد است:« اجرای طرح‌هایی مانند بهسازی خیابان ولیعصر، توسعه حمل‌ونقل عمومی، ایجاد خیابان‌های کامل و... طرح‌هایی هستند که در راستای تبدیل شهر تهران به‌عنوان شهری انسان‌محور تعریف می‌شوند. نبود فضایی برای پیاده‌روی، آلودگی، ترافیک و... مشکلاتی هستند که شهروندان تهرانی را احاطه کردند و همین موضوع باعث شده است تا ما با پیگیری برنامه‌های مختلف درصدد رفع این مشکلات عمل کنیم. با نگاه خاص به شهروندان به‌عنوان بازیگران اصلی شهر، امیدواریم که در دهه اول 1400آلودگی و ترافیک کمتری به شهر تهران تحمیل شود».
او در توضیح این بحث که «اگر بخواهیم بگوییم که 10سال آینده چه تصویری خواهد داشت؟»، پاسخ داد:« تهران، تبدیل به شهری انسان محور خواهد شد و تمام برنامه‌ها نیز بر حضور انسان‌ها در شهر اهمیت خواهند داد البته تمام این موارد به شرطی است که طرح‌های فعلی به درستی اجرا شوند».

کاهش خشونت
براساس گفته این عضو شورای شهر، بهسازی خیابان‌هایی مانند لاله‌زار و ولیعصر در راستای توسعه حقوق پیاده‌هاست تا از این طریق ارتباط عاطفی و حس تعلق به شهر در مردم تقویت شود، در این صورت مردم در فرایند توسعه شهر مشارکت خواهند کرد و شاهد کاهش رفتارهای خشن خواهیم بود. در این صورت و البته اگر دوره‌های بعدی شورا به برنامه‌های ماشین‌محور باز نگردند، باید گفت که شرایط زندگی در تهران در دهه آینده بهتر خواهد شد و در 10سال آینده نزدیک به 30درصد از فضای فعلی شهر به نفع انسان‌ها تغییر خواهد کرد.