هدایت ترافیک شهر به بزرگراه‌های مجازی

محمد سرابی- خبرنگار

  مجموعه سامانه‌های هوشمند شهرداری را می‌توان بزرگراه‌های مجازی شهر به شمار آورد؛ زیرا می‌توانند به اندازه بزرگراه‌ها از رفت‌وآمد در شهر کم کنند. تا چند سال پیش امور مختلف با مراجعه حضوری انجام می‌گرفت، اما با رشد استفاده از اینترنت، امور اداری شهر هوشمند شده و به فضای الکترونیکی و مجازی منتقل شده است. از اسفند سال پیش که شهروندان در خانه ماندند تا انتشار بیماری کرونا کاهش پیدا کند، استفاده از نرم‌افزار‌ها و سامانه‌های الکترونیکی و اینترنتی ضرورت بیشتری پیدا کرد؛ به‌طور نمونه اکنون تنها سامانه «تهران‌من» که خدمات شهری را ارائه می‌کند، 3میلیون نفر کاربر دارد.
شهردار تهران هم در مراسم رونمایی از پروژه‌های هوشمندسازی پایتخت به ضرورت حرکت به سمت هوشمندی و شهرالکترونیک اشاره کرد و گفت: «در تجربیات گذشته زمانی که بحث شبکه‌های تصفیه فاضلاب محلی بود، وزیر نیرو از اصطلاح سد مجازی استفاده کرد؛ به این معنا که ساخت تصفیه‌خانه شبیه ساختن یک سد است؛ زیرا استفاده از آب‌های زیرزمینی را کاهش می‌دهد. ما امروز چند سد مجازی در شهرداری داریم و با رونمایی از پروژه‌های هوشمند، تعداد زیادی شریان اصلی و بزرگراه برای مقابله با این سدها ساخته‌ایم.»
پیروز حناچی گفت: «همزمان با افزایش کارایی این نرم‌افزار‌ها از سفرهای غیرضروری مردم کاسته شده و اصطکاک آنها با بدنه اداری کم می‌شود. به میزانی که این بخش‌ها فعال شود، نیاز به مسیرهای جدید و سرمایه‌گذاری‌های سنگین‌تر نخواهیم داشت. توانایی شهر و توانمندی شهر به‌واسطه توسعه این زیرساخت‌ها افزایش می‌یابد و بهره‌وری شهرداری از امکانات موجود بالاتر می‌رود.»
او با تأکید بر اینکه رضایت شهروندان، ضمانت تداوم هوشمندسازی شهر است، ادامه داد: «امروزه هوشمندسازی شهرها یک الزام و تهران هوشمند مگاپروژه‌ ماست و همانطور که به مردم تهران و اعضای شورا قول داده بودیم این مهم را با جدیت دنبال خواهیم کرد. توجه به یکپارچگی خدمات و سهولت استفاده به‌ویژه از طریق درگاه تهران من، نقشه راه شهرداری است و در این زمینه دولت هم همراهی خوبی دارد و بسیاری از سامانه‌ها را پشتیبانی می‌کند. بسیاری از سامانه‌های دولتی مثل ثبت یا دارایی همان سامانه‌هایی است که ما هم در پاسخگویی به شهروندان از آن استفاده می‌کنیم.»
حناچی تأکید کرد: «شاخص‌های این برنامه و اهداف شهرداری، داده‌محور کردن مدیریت شهری و ایجاد تحول دیجیتال در شهر تهران، به‌کارگیری فناوری‌های نوین و تحول دیجیتال مانند هوش مصنوعی، پردازش تصاویر و اینترنت اشیا و تحلیل کلان داده‌ها برای ارائه خدمات بهتر است. شهرداری توجه ویژه به زیست‌بوم نوآوری شهری دارد و همکاری با استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های فناوری را دنبال می‌کند. نقش‌آفرینی در عرصه بین‌المللی و کسب جوایز مختلف باعث شد که در همین مدت کوتاه رنکینگ جهانی شهر تهران در این زمینه افزایش پیدا کند.»
شهردار گفت: «رویکرد شهروندمحوری و انسان‌محوری مانند سامانه ناشنوایان برای اعلام آتش‌سوزی از موضوعاتی است که شهرداری پیگیری می‌کند. اگر بخواهیم به شرایط قبل برنگردیم باید شهروندان ببینند که با استفاده از این سامانه‌ها می‌توانند کار خود را سالم‌تر، سریع‌تر و با کیفیت بهتر انجام دهند.»

شفافیت و کاهش هزینه‌ها؛ نتیجه هوشمندسازی
مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران هم در مراسم رونمایی از پروژه‌های هوشمند‌سازی‌ شهرداری تهران گفت: «برای تهران هوشمند ساختارسازی شده است تا طبق زمانبندی و برنامه‌ریزی حرکت کند. داده‌های شهری را بازنگری کردیم و در حوزه نرم‌افزار هم یکپارچگی و اتصال رعایت شده است.»
محمد فرجود با بیان اینکه بازخورد گرفتن مداوم از شهروندان در بخش‌هایی مانند 137 جدید انجام می‌شود، افزود: «وقتی می‌خواهیم در یک مجموعه دولتی و عمومی با این ابعاد از فناوری‌های جدید استفاده کنیم، چالش‌هایی هم ایجاد می‌شود؛ با این حال توجه به نو‌آوری، استفاده از فناوری‌های جدید، تعامل با بخش خصوصی، قانونگذاری و قانون‌زدایی از خیلی حوزه‌ها در هوشمندسازی اهمیت زیادی داشته است. از هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، تحلیل کلان‌داده و پردازش تصویر‌ها هم در توسعه این فناوری‌ها استفاده خواهیم کرد.»
عضو شورای شهر تهران نیز در این مراسم گفت: «پروژه هوشمند‌سازی‌ در دوره جدید فقط شعار نبوده است؛ زیرا دسترسی شهروندان به خدمات شهرداری را امکانپذیر کرد. در شورای تهران هوشمند، این پروژه‌ها را بر طرح‌هایی که می‌تواند در این دوره به نتیجه برسد، متمرکز کردیم. شاید به‌نظر برسد سامانه شفافیت در حد وب‌سایتی است که مشخصات پروژه‌ها را نشان می‌دهد، اما حذف فرایند‌های دستی و کاغذی نشان داد که این کار خیلی گسترده‌تر است و در حد شعار نیست.»
بهاره آروین با بیان اینکه هوشمندسازی هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، افزود: «در بعضی قسمت‌ها نگرانی‌هایی هم وجود داشت، اما به‌عنوان مثال در زمینه مناقصه‌ها اطمینان داده شده است که بازگشایی پاکت‌ها با حفظ محرمانه بودن انجام می‌شود.»
او با ذکر مثالی عنوان کرد: «سامانه137 که بیش از یک‌دهه قبل شروع به‌کار کرد در این مدت هیچ ارتقایی پیدا نکرده بود و پیام‌های آن همچنان با تلفن ثبت می‌شدند. اکنون تلفن‌های همراه که می‌توانند لوکیشن را ثبت و پیام صوتی بفرستند، نقش بیشتری در این زمینه دارند.»

ارزش هوشمندسازی چندبرابر بزرگراه و پل
ناهید خداکرمی، عضو دیگر شورای شهر در ادامه این مراسم گفت: «وقتی می‌خواستیم در انتخابات شورای شهر شرکت کنیم، مردم از فساد اداری شکایت داشتند. این شرایط به اعتماد لطمه زده و باعث بدبینی‌هایی شده بود که در نتیجه آن شهروندان همیشه نگران فساد مخفیانه باشند. این گام‌هایی که برداشته و سامانه‌هایی که طراحی شده است می‌تواند به خواسته شهروندان درباره شفافیت جامه‌عمل بپوشاند.»  او افزود: «نباید تصور کنیم که در هوشمند‌سازی‌ تنها توضیحاتی را روی صفحه نمایشگر و سایت‌ها می‌بینیم، بلکه باید دانست که این پروژه ارزشی چند برابر بزرگراه و پل دارد به‌دلیل اینکه می‌تواند در عین شفافیت امور، باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه شهروندان شود.» در پایان این مراسم از نرم‌افزار جدید «تهران من» رونمایی شد.

رصد پیمانکاران شهرداری در سامانه اِشراف
مهدی کرمی، مشاور شهردار و رئیس حراست کل شهرداری تهران نیز در این مراسم گفت: «هم‌اکنون بیش از ۸۰درصد فعالیت‌های شهرداری توسط پیمانکاران انجام می‌شود و اگر فعالیت‌های ستادی را از آن کم کنیم، شاید این رقم به حدود ۹۵درصد برسد؛ بنابراین لازم بود که سامانه «اِشراف» برای این کار راه‌اندازی شود. بیش از ۱۰۰میلیون اطلاعات را از سال۱۳۹۰ تاکنون جمع‌آوری کرده‌ایم که فرصتی برای تحلیل اطلاعاتی درمورد پیمانکارها در اختیارمان می‌گذارد.» به گفته او همه قراردادهای قبلی ثبت شده و بر این اساس می‌توانند تمام فعالیت پیمانکاران را رصد کنند. کرمی گفت: « در انعقاد قراردادهای جدید با پیمانکاران، فعالیت قبلی آنها را درنظر خواهیم گرفت. علاوه بر این در بحث منع مداخله می‌توانیم از طریق سامانه‌ای که به ۱۵سامانه و بانک اطلاعاتی در داخل و بیرون شهرداری متصل است، ارتباط نسبی افراد را پیدا کنیم که آیا با پیمانکاران ارتباط نسبی یا سببی دارند یا خیر. از طرف دیگر در معاملات خرد و متوسط با استعلام‌های صوری مواجه هستیم که در این سامانه می‌توانیم واقعی بودن یا نبودن استعلام‌ها را مشخص کنیم. شهرداری تهران تنها امسال 3هزار قرارداد با شرکت‌ها و اشخاص حقوقی و 4500قرارداد نیز با اشخاص حقیقی داشت که طبق این قراردادها با حدود ۲۰۰هزار نفر در ارتباط بود؛ بنابراین این سامانه کمک می‌کند که از تخلفات و سوءاستفاده‌های احتمالی پیشگیری کنیم.»