گروسی برای یافتن راه‌حل خلاقانه به ایران می‌آید
کورش احمدی_تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل
طی 3-2 روز گذشته شاهد اقداماتی هماهنگ و آشکار در ارتباط با احیای برجام بوده‌ایم. این اقدامات را اگر چه نمی‌توان اقداماتی عمده و مهم به‌شمار آورد، اما از جهت اینکه می‌توانند گویای محتوای طرح تیم بایدن برای بازگشت به برجام باشند، حائز اهمیت‌اند. به این ترتیب برخی از این اقدامات مانند پس گرفتن ادعای دولت ترامپ مبنی بر فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران و کاهش محدودیت علیه نمایندگی ایران در نیویورک را باید علائمی مثبت تلقی کرد، اما از لحاظ احیای برجام بی‌اهمیت‌اند. اما 2 تحول دیگر، یکی بیانیه منتشرشده بعد از نشست مجازی وزرای خارجه فرانسه، آلمان، انگلیس و آمریکا و دوم پیشنهاد مشخص برای مذاکره حائز اهمیت هستند و می‌توانند مسیر پیش‌رو را تا حدودی مشخص کنند. بیانیه 4وزیر در مسائل اصلی فاقد سخنی تازه است. در بیانیه همان مواضع قبلی دولت بایدن مبنی بر اینکه اگر ایران به تعهدات خود ذیل برجام برگردد، آمریکا همچنین خواهد کرد و آماده مذاکره با ایران در این مورد است، تکرار شده و اضافه شده که 4 کشور «سپس اقدام خواهند کرد» برای «تقویت برجام» و «با هم و به‌همراه متحدان منطقه‌ای و جامعه بین‌الملل به نگرانی‌های امنیتی عام‌تر در ارتباط با برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران خواهند پرداخت.» در این بیانیه همچنین ضمن ابراز نگرانی در مورد غنی‌سازی 20درصدی و تولید فلز اورانیوم، از ایران خواسته شده که از برداشتن گام جدیدی ازجمله تعلیق پروتکل الحاقی خودداری کند. متأسفانه در این بیانیه به این واقعیت مسلم که آمریکا از برجام خارج شده و باید گام اول را برای احیای برجام بردارد، توجه نشده است. ظاهرا در چارچوب همین بیانیه، انریکه مورا، مدیر سیاسی در دفتر سیاست خارجی اروپا، طی توییتی اعلام کرده که آماده دعوت از همه شرکت کننده‌ها در برجام برای شرکت در یک نشست غیررسمی است. از این توییت اینطور برمی‌آید از آنجا که آمریکا عضو برجام نیست، نشست پیشنهادی غیررسمی خواهد بود و آمریکا به‌عنوان میهمان دعوت خواهد شد. پس از این توییت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا سریعا اعلام کرد که دعوت اتحادیه اروپا برای مذاکره با ایران را می‌پذیرد و رابرت مالی، نماینده امور ایران در آن شرکت خواهد کرد. یک دیپلمات آمریکایی نیز بدون ذکر نام گفته است که بدون مذاکره، شرایط فقط بدتر خواهد شد. وزیر و سخنگوی وزارت خارجه ایران بدون اینکه پاسخ مستقیمی به این دعوت بدهند بر اقداماتی که آمریکا باید انجام دهد تأکید و اعلام کردند ایران انتظار دارد آمریکا به‌عنوان ناقض برجام گام اول برای جبران را بردارد. ممکن است طرف غربی اقدام اتحادیه اروپا را در واکنش به دعوت آقای ظریف برای مداخله مطرح کند. اما نباید فراموش کنند که او اقداماتی را که آمریکا باید انجام دهد برشمرد و خواستار شد که اتحادیه اروپا گام‌های لازم را هماهنگ کند. در چنین شرایطی سفر رافائل گروسی، مدیر آژانس به تهران، به‌ویژه با توجه به در پیش بودن تعلیق اجرای پروتکل الحاقی در 5اسفند حائز اهمیت است. صرف‌نظر از اینکه درنهایت نظر ایران در مورد مسیر پیشنهادی غرب برای احیای برجام چه باشد، تعلیق پروتکل الحاقی می‌تواند پیچیدگی جدیدی بر پیچیدگی‌های قبلی بیفزاید. اگر چه مصوبه مجلس قابل درک است، اما این نگارنده همیشه بر این اعتقاد بوده که وقتی ما 3-2سال فشار حداکثری ظالمانه ترامپ را تحمل کردیم، حتما می‌توانستیم 3-2ماه هم منتظر استقرار تیم جدید بایدن و مشاهده عملکرد و میزان حسن‌نیت آن بمانیم. تیم بایدن ممکن است به‌خاطر نگرانی از اعتراض کنگره احساس کند که نمی‌تواند به ضرب‌الاجل ایران گردن نهد. به‌هرحال، امید این است که در جریان سفر گروسی یک راه‌حل خلاقانه برای این مسئله یافته شود. به‌ویژه در شرایطی که پیام تماس صدراعظم آلمان و رئیس شورای اروپا با آقای روحانی حداقل در ظاهر، رها نکردن جانب ایران و مصربودن در حل مشکلات از سوی اروپایی‌ها بوده است.
در همینه زمینه :
