نقد و نظر/ علت مرگ پرندگان میانکاله بوتولیسم نیست
اسمعیل کهرم- استاد دانشگاه و فعال محیط‌زیست
1-در ماجرای تلف شدن پرندگان میانکاله تلاش برخی مقامات محیط‌زیست و سازمان دامپزشکی، پوشاندن حقایقی از سال گذشته تا به حال بوده است؛ سال گذشته نیز این اتفاق تلخ برای پرندگان میانکاله رخ داد و سازمان دامپزشکی اعلام کرد که نمونه‌هایی را به آلمان فرستاده‌اند و من عرض کردم که هیچ‌گاه نتیجه این آزمایش‌ها به‌نظر ما نخواهد رسید و چنین هم شد و تا به امروز نتایج را اعلام نفرموده‌اند. حقیقت این است که میانکاله با 67هکتار مساحت یک سفره است که در این سفره، صیادها ماهی می‌گیرند، شکارچی‌ها پرنده شکار می‌کنند و کشاورزان زمین را شخم می‌زنند، درحالی‌که سازمان محیط‌زیست قبل از انقلاب زمین‌ها را از کشاورزان خرید و در طول انقلاب دوباره زمین‌ها توسط عده‌ای غصب و مشغول کشاورزی شدند.
2- گاهی اختلافاتی بین مسئولان رخ می‌دهد؛ مثلا محیط‌زیست صیاد و تور او را می‌گیرد، به جرم اینکه نباید صید انجام شود و... که اینها باعث خصومت می‌شود؛ به‌طوری که مثلا صیاد مدیرکل محیط‌زیست مازندران را تهدید می‌کند و می‌گوید اگر روزی در استخر‌های شما سم ریختم تعجب نکنید. از این‌رو باید درنظر داشت که ریشه، بنیاد و علت مسموم شدن پرنده‌ها چیزی به نام بوتولیسم نیست. بوتولیسم از عاملی به نام «کلستریدیوم بوچلینیوم» است که به این بوچلینیوم در زبان فارسی بوتولیسم می‌گوییم. در واقع بوتولیسم یک میکروب بی‌هوازی است، یعنی در محیط هایی رشد می‌کند که هوا نباشد؛ مثلا یک قوطی کنسرو بعد از چند سال باد می‌کند و در آن سم بوتولیسم ایجاد می‌شود. حالا این میکروب چطور در محیط‌های میانکاله ایجاد شده است؟ چطور یک سم بی‌هوازی داخل یک تالاب می‌رود و پرنده‌ها را به تعداد زیاد می‌کشد؟ درحالی‌که بین پرنده‌ها چَنگر داریم که غواص است و ته آب می‌رود، فلامینگو که از روی آب تغذیه می‌کند و انواع مرغابی‌ها به نام اردک تاج دار، اردک کله سبز و... که همه‌شان رژیم‌های غذایی مختلف دارند و از طرفی در اعماق مختلف غذایشان را صید می‌کنند و می‌خورند. چطور می‌شود که همه دچار بوتولیسم می شوند!؟
3-در ایران 252تالاب از انواع تالاب‌های جهانی وجود دارد؛ تالاب محصور در خشکی، تالاب باز در دریا مانند انزلی، تالاب شور و شیرین، تالاب فصلی و.... از انواع این تالاب‌ها محسوب می‌شوند. حال این سؤال مطرح می‌شود که چگونه فقط در میانکاله بوتولیسم وجود دارد و سبب تلف شدن پرندگان می‌شود؟ شاید اگر مسئولان بگویند عده‌ای در این مکان سم می‌ریزند، دوباره مورد سؤال قرار بگیرند که چرا محافظت نمی‌کنید و پاسخ آنها این است که محیط‌بان و بودجه و قایق نداریم. یا می‌گویند محیط‌بانان لباس، پوتین مناسب و بادگیر ندارند. بنابراین تلف شدن پرندگان میانکاله به گردن طبیعت انداخته می‌شود و می‌گویند بوتولیسم باعث آن بوده است و ظاهرا مشکل حل می‌شود. در حالی که دلیل مرگ پرندگان، سمی است که در این مناطق برای تلف شدن آنها ریخته شده است. این در حالی است که مسیر رودخانه‌ها را هم لایروبی کرده‌اند و از جنگل‌ها و نقاط مرتفع معلوم نیست چه چیزی به تالاب ریخته می‌شود. انواع و اقسام سمومی که برای کشاورزی استفاده شده به تالاب‌ها ورود پیدا می‌کند و این سموم پرنده‌ها را می‌کشد. حالا این سم دستی و عمدی ریخته شده یا به‌خاطر لایروبی به داخل تالاب سرازیر شده، در نهایت موجب کشته شدن پرندگان شده است.
