بازی تخت‌وتاج قدیمی

در دنیای عصر باستان، جنگ‌های بسیاری به وقوع پیوست. قدرت‌های جهان باستان، ایران، روم، یونان، مقدونیه، چین و... بودند. غالبا نیز بین ایرانیان و اروپاییان که شامل یونانی‌ها، مقدونی‌ها و رومی‌ها بودند و غالبا رومی‌ها، چنین نبردهایی در جریان بود اما در چین و مصرف و شمال‌آفریقا و آسیای‌میانه و غرب‌اروپا و... هم البته نبردهایی در جریان بود. بعضی از این نبردها، بسیار سرنوشت‌ساز بودند؛ طوری که مهر پایانی بودند بر یک امپراتوری و یک کشور و حتی یک تمدن. بعضی‌ها هم که با وجود شکست‌های سنگینی که به یکی از طرفین وارد کرده بودند، باعث نابودی یک تمدن و کشور نشد. با هم، چند‌تایی از این نبردهای سرنوشت‌ساز و بزرگ را مرور می‌کنیم.

نبرد سالامیس 
این نبرد 480سال پیش از میلاد به وقوع پیوست، بین هخامنشیان و یونانیان. طبق کتاب‌های تاریخ به جا مانده، یونانیان در گذرگاه سالامیس، مقاومت جانانه‌ای کردند و ارتش دریایی ایران شکست سنگینی خورد. این در حالی بود که ایرانی‌ها توانسته‌بودند بیشتر شهرهای یونان را تصرف کنند. در نهایت این نبرد، که نبرد سوم از دوره جنگ‌های ایران و یونان بود، با پیروزی یونان پایان یافت. این نبرد، بعد از جنگ ترموپیل بین ایران و یونان اتفاق افتاد که در آن نبرد ارتش ایران به سرزمین‌های داخلی عقب‌نشینی کرد. این نبرد، نخستین نبرد دریایی درست و حسابی عصر باستان بود که البته با از دست رفتن 300کشتی ایرانی روبه‌رو شد.

نبرد حران 
این نبرد 53 سال قبل از میلاد به وقوع پیوست، بین اشکانیان و رومیان. این همان جنگی است که سردار معروف ایرانی به نام سورنا، موفق شد هم رومی‌ها را شکست بدهد و هم یکی از سه حاکم سرزمین‌های روم را از میان بردارد. رومیان ابتدا تصور کردند که ایرانیان ترسیده‌اند و در حال فرارند. در نتیجه به تعقیب آنها پرداختند اما در نهایت متوجه شدند که این حربه، یکی از فریب‌های جنگی ایرانیان بوده و محاصره شدند. کراسوس، یکی از 3حاکم سرزمین‌های روم، به‌دست سربازانش در این نبرد کشته شد و سردار ایرانی با عزت و احترام با پیکر او برخورد کرد.

نبرد کانای
یکی از نبردهای بزرگ اروپا در عصر باستان، حمله کارتاژها به رهبری هانیبال به امپراتوری روم بود. هانیبال بر سرزمین‌هایی شامل شمال آفریقا، اسپانیا و... حکم می‌راند و به آرزوی پدرش که تصرف روم بود، جامه‌عمل پوشاند. البته بین کارتاژها و رومی‌ها جنگ‌های زیادی به وقوع پیوست و حتی خود هانیبال هم چند باری با رومی‌ها جنگید و سرانجام نیز شکست‌ خورد اما در این نبرد عجیب، او توانست از کوه‌های آلپ طی چند‌ماه عبور و ارتش خودش را پشت سر رومی‌ها مستقر کرده و عملا آنها را غافلگیر کند. این نبرد را نیز نمونه بزرگی از اصل غافلگیری در جنگ می‌دانند.

نبرد گایکسیا 
این نبرد در چین باستان به وقوع پیوست و منجر به تشکیل امپراتوری هان شد. اگر سریال «جومونگ» یادتان مانده باشد، آنجا از امپراتوری هان زیاد صحبت می‌شد. این نبرد 202 سال قبل از میلاد به وقوع پیوست؛ بین هان و وست‌چو. رهبر هان‌ها، لیو بنگ و رهبر وست‌چو هم شیانگ یو بود. لیو بنگ پیروز شده و خود را امپراتور خواند و سلسله هان را تشکیل داد. شیانگ یو هم بعد از جنگ خودکشی کرد. نکته جنگ اینجا بود که در طول جنگ، نیروهای هان توانستند همسر شیانگ یو را اسیر کنند. بیشتر نیروهای یو برای آزادی او به پایتخت رفتند. هان‌ها هم از این ضعف استفاده کردند و توانستند پیروز شوند.

جنگ صخره سرخ
یکی از جنگ‌های بزرگ جهان باستان در همین چین به وقوع پیوست. همان امپراتوری هان که گفتیم، نزدیک به 4قرن حکومت کرد. این امپراتوری عملا چین را به بخش غربی و شرقی تقسیم کرد. یکی از نبردها در 208قبل از میلاد، بین دو جنگ‌سالار جنوبی، لیو بی‌و سون کوان و کائو کائو رخ داد. احتمالا این اسم‌ها را در انیمیشن‌های مربوط به چین و «افسانه سه برادر» و... شنیده باشید. ارتش 800هزار نفره کائو کائو به رقبای خودش حمله کرد تا بتواند چین را متحد کند. سربازان جنوبی 50هزار نفر بودند که البته توانستند با وجود تعداد کمتر، پیروز نبرد شوند.

نبرد شالونز 
این نبرد هم 451قبل از میلاد اتفاق افتاد؛ نبردی بین امپراتوری روم و امپراتوری گالیک. اگر خاطرتان مانده باشد، در آن قسمتی که درباره سورنا صحبت کردیم، اشاره کردیم که سرزمین‌های روم به 3قسمت تقسیم شده و هر قسمت را به کسی داده بودند، از جمله بخش غربی را به ژولیوس سزار. او در آن دوره حمله‌هایی به سرزمین گل، که بخش‌هایی از فرانسه امروزی باشد، انجام داد. در این نبرد، رومی‌ها پیروز شده و کشور گل پس از 13سال جدایی، دوباره توانست با امپراتوری روم متحد شود. این جنگ هم در اروپای باستان، از اهمیت خاصی برخوردار است و از آن بسیار صحبت می‌شود.

نبرد کادش
این نبرد بین پادشاهی جدید مصر و امپراتوری هیتی به وقوع پیوست، در سوریه امروزی. هیتی‌ها امپراتوری‌ای در سوریه و ترکیه امروزی تشکیل داده‌بودند، در 1300سال پیش از میلاد. جنگ کادش از جنگ‌های بسیار قدیمی ثبت شده‌است. این نبرد، بین رامسس دوم از مصر و موتاتالی دوم از سرزمین هیتی‌‌ها به وقوع پیوست. رامسس با محافظ آمد تا به لشکر آمون اضافه شود. در بین راه 2جاسوس هیتی را گرفتند و شکنجه دادند. اطلاعات خوبی به‌دست آوردند و در نتیجه موفق شدند شکست سختی به هیتی‌ها وارد کنند. این نبرد، یکی از نمونه‌های ارزش اطلاعات مفید در نبردهای نظامی است.

نبرد ادسا
در 260سال پیش از میلاد امپراتور ساسانی، به جنگ با رومی‌ها شتافت. طی این نبرد، که به نبرد ادسا هم شهرت یافت، سرزمین‌هایی چون ادسا، انطاکیه، کاپادوکیه و آسیای صغیر به تصرف ایران درآمد. این نبرد در ترکیه امروزی به وقوع پیوست و یکی از قاطع‌ترین پیروزی‌های ایرانیان محسوب می‌شود؛ چرا که موفق شدند طی آن، والرین، امپراتور رومی به همان سناتورها و تعداد زیادی از سربازان روم را به اسارت گرفته و به خوزستان برای ساخت‌وساز منتقل کنند که نوعی تحقیر بود. سنگ‌نگاره‌ و سنگ‌نوشته‌های این فتح بزرگ هنوز در ایران وجود دارد و از اسناد مهم تاریخی جهان باستان محسوب می‌شود.

جنگ بزرگ بردگان
لابد در کتاب‌های تاریخی درسی خوانده‌اید که سلسله جنگ‌هایی بین بردگان رومی‌ها و خود رومی‌ها اتفاق افتاد. معروف‌ترین این نبردها سومین جنگ بردگان بود که 73سال قبل از میلاد به وقوع پیوست. این جنگ در واقع بین ارتش جمهوری روم و ارتش بردگان فراری به رهبری اسپارتاکوس معروف اتفاق افتاد. جنگ هم در ایتالیای امروزی به وقوع پیوست و البته رومی‌ها توانستند ارتش اسپارتاکوس را شکست بدهند. بردگان در واقع مجموعه 80،70 برده و گلادیاتور فراری بودند که در نهایت توانستند ارتشی 120هزار نفری را شکل بدهند اما آنها در برابر ارتش 8لژیونی رومی کاری از پیش نبردند و نابود شدند.