شروع ناامید‌کننده بایدن برای ایران

لیلا شریف ـ روزنامه‌نگار

در روزهایی که کارزار انتخاباتی ترامپ و بایدن داغ بود، نگاه مثبت بایدن به برجام، خیال بسیاری از ایرانی‌ها را راحت کرد، به‌خصوص زمانی که او در قامت نامزد حزب دمکرات اعلام کرد که درصورت رسیدن به مقام ریاست‌جمهوری به تعامل با ایران خواهد‌پرداخت اما باید دانست که چنین کاری پس از ۴ سال تشدید دشمنی و جنگ اقتصادی آسان نخواهد بود.اکنون که چند هفته از مراسم تحلیف جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا می‌گذرد، نگاه‌های مثبت در رابطه با سیاست‌های دولت فعلی آمریکا برای گره‌گشایی برجام با اما و اگرهای بسیاری همراه شده است و گفت‌وگوی او با شبکه سی‌بی‌اس‌نیوز بر شدت و حدت این نگرانی‌ها افزود. او در پاسخ به سؤال مجری برنامه‌ سی‌بی‌اس‌نیوز که پرسیده بود:« آیا ایالات‌متحده اول تحریم‌ها را برخواهد داشت تا ایران به پای میز مذاکره بازگردد؟» گفت: نه.این اتفاقات موجب شد تا به‌منظور پاسخ به این سؤال که «شروع به‌کار دولت بایدن برای ایران امیدوار‌کننده بوده است یا خیر؟» با چند کارشناس روابط بین‌الملل صحبت کنیم و نظر آنها را جویا شویم.

نصرت‌الله تاجیک؛ سفیر سابق ایران در اردن و کارشناس مسائل بین‌الملل

اگر ما نیم‌نگاهی به دوران قبل از حضور بایدن در کاخ سفید داشته باشیم، با این واقعیت روبه‌رو می‌شویم که در صورت ادامه ریاست‌جمهوری ترامپ، گزینه جنگ دور از ذهن نبود، در چنین شرایطی ایران به دولت بایدن رسید؛ دولتی که سیاست اصلی‌اش برگشت به برجام و حفظ میراث اوباماست و از سوی دیگر بایدن مانند ترامپ به‌دنبال تقویت رقبای منطقه‌ای ایران نیست. اما نمی‌توان از این واقعیت به‌راحتی عبور کرد که انتظار ایران از دولت بایدن بیش از این بود، در واقع باید گفت هر چند که اقدامات بایدن تا‌کنون امیدوارکننده نبوده است اما در نهایت باید قبول کرد که بایدن برای اتخاذ یک تصمیم اثرگذار نیاز به زمان دارد تا از این طریق بتواند یک رویکرد و استراتژی منسجم را طراحی و اجرا کند.

رحمان قهرمان‌پور؛ کارشناس ارشد مسائل آمریکا

روی کار آمدن دولت بایدن تا به امروز برای ایران دستاورد مثبتی نداشته است و این تغییر برای ایران امیدوارکننده نبوده است. ایران نتوانسته است، پاسخ روشن و شفافی را از دولت بایدن دریافت کند.
 با وجود آنکه آقای بایدن در کمپین انتخاباتی خودش وعده بازگشت به برجام را داده بود و تیم سیاست خارجی و امنیت ملی بایدن، در دسته طرفداران بازگشت بدون پیش‌شرط به برجام بودند، هم‌اکنون شاهد هستیم که دولت بایدن، پیام‌های غیرشفاف و گاهی متناقض در رابطه با برجام و مذاکره با ایران را مطرح می‌کند. بنابراین تا به امروز آن امیدواری که بسیاری انتظارش را داشتند، شکل نگرفته‌است. اخبار حاکی از این واقعیت است که دولت بایدن قصد لغو تحریم‌ها و بازگشت به برجام را ندارد، حتی در سطح رسمی افرادی مانند مکرون اعلام کرده‌اند که کشورهای منطقه‌ای مانند عربستان که به‌عنوان رقبای ایران شناخته می‌شوند، باید در مذاکرات نقش داشته‌‌باشند. این اخبار، اتفاقات خوبی را برای ایران رقم نمی‌زند.

هادی اعلمی فریمان؛ کارشناس آمریکای لاتین و کارشناس سیاست خارجی 

در رابطه با دولت بایدن و تصمیماتش باید گفت که مباحث حقوق بشری و دمکراسی‌ساز همواره مورد‌توجه حزب دمکرات بوده‌است. تاریخ به ما می‌گوید که بسیاری از مداخلات آمریکا به بهانه مبارزه با دولت‌های اقتدارگرا در دوران حزب دمکرات به وقوع پیوسته است، بنابراین دیدگاه من این است که اگر بخواهیم از این منظر به تحلیل موضوع بپردازیم باید گفت که شاید همچنان دولت بایدن با تکیه به مباحثی ادعایی این دسته از سیاستمداران آمریکایی، نگاه درستی به برخی از کشورها نداشته باشد.
ناگفته نماند که دولت بایدن که برآمده از حزب دمکرات است، در مسیر ائتلاف همراه با دیپلماسی وارد می‌شود و سیاستمداران این حزب در تلاش هستند تا دیپلماسی را بر گزینه جنگ برتری بدهند و بر این اساس می‌توان امیدوار بود که گشایش‌های خوبی برای ایران ایجاد شود. البته نباید فراموش کرد که این تحولات در شرایطی عملی خواهند شد که در داخل نگاه مثبتی به این موضوع باشد.
اما به‌طور کلی باید دانست که فضای ایجاد شده پس از روی کارآمدن بایدن امیدوار‌کننده بود اما نه برای جمهوری اسلامی ایران. در واقع باید گفت که اگر بازی دیپلماسی ایران و آمریکا بر سر برجام طولانی شود، دستاوردی برای ایران به بار نخواهد آورد.