شهر باید برای حضور همه زنان امن شود

زهرا بهروزآذر‌‌‌-مدیرکل امور بانوان شهرداری

شهر پایدار نه برای انسان‌ها که با انسان‌ها ساخته می‌شود. انسان‌ها در این نگاه ابزار و سوژه نیستند بلکه متن و محور هستند. با مشارکت واقعی و غیرشعاری شهروندان در تصمیم‌گیری‌ها، تمامی مراحل مشارکت به‌معنای علمی و عملی محقق می‌شود. در فرایند تعمیق و گسترش مشارکت، شهرداری باید به‌عنوان نهادی «تسهیلگر» و «زمینه‌ساز » و نه «تصدی‌گر‌» عهده دار اجرای این مأموریت باشد. مردم به فضا و محیط زندگی خود شناخت دارند و مسائل و مشکلات آن را به خوبی می‌شناسند وعموماً راه‌های برطرف کردن مشکلات را هم می‌دانند و چنانچه در عمل به مشارکت گرفته شوند با تمام وجود از آن استقبال می‌کنند.
تهران زمانی به‌خوبی «شهری برای همه» می‌شود که از همه افراد و از همه ظرفیت‌ها استفاده کند؛در مدیریت شهری همه با هم و در کنار هم حضور داشته باشند و امکانات و خدمات عادلانه برای همه درنظر گرفته و اختصاص داده شود. در هنگامه پایان و آغاز سده، و در آستانه مکانی-زمانی تهران 1400فرصتی مناسب برای نیل به شعار «تهران شهری برای همه» فراهم آمده است و در همین مسیرباید فرصت را برای افزایش حضورپذیری زنان و مادران در شهر غنیمت دانست. زنان و مادرانی که نه‌تنها نیمی از جمعیت شهر را تشکیل می‌دهند بلکه در پرورش فرزندان این سرزمین، و افزایش حس امید در خانه، خانواده و شهر نقش ویژه‌ای دارند و«جان زندگی» هستند.
مدیریت جدید شهری، بهبود وضعیت زنان شهروند تهرانی را ازجمله رسالت‌های خود قرار داده و برای ارتقای عدالت جنسیتی و کیفیت زندگی زنان شهروند، در برنامه توسعه 5‌ساله سوم، محورهای متعددی درنظر گرفته است. ماده 68با تأکید بر شاخص‌های سلامت شهری و نیازهای زنان، ماده‌69 درخصوص بهسازی فضاهای بی‌دفاع شهری و ارتقای امنیت زنان، ماده‌73 در مورد اعتلای بنیان خانواده و خانواده پایدار، ماده‌74 در راستای ارتقای مشارکت اجتماعی زنان و حضور آنها در پست‌های مدیریتی، ماده‌76 درباره ارتقای عدالت جنسیتی برای بهره‌مندی عادلانه از فضاهای شهری و ماده‌80 درخصوص افزایش سرانه ورزش زنان در محله‌ها مؤید توجه خاص مدیریت شهری در این دوره به زنان و خانواده است.
زنان یک گروه هدف یکدست و یکنواخت نیستند و در برنامه‌ریزی جنسیتی شهرداری به 4‌گروه کلی تقسیم می‌شوند:-زنان با محوریت خانواده، -دختران نوجوان و جوان، -زنان سرپرست خانوارو -زنان شاغل، و این از وظایف مدیریت شهری است که علاوه بر آنکه شهر را برای حضور زنان در همه این 4گروه و در هر بازه سنی، امن و ایمن سازد، بلکه ظرفیت مشارکت اجتماعی آنها را در همه سطوح بالا برد و بستر توانمندسازی ایشان و خانواده آنها را فراهم کند. شهر امن برای زنان شهری است که زنان به هنگام خروج از خانه و برای دستیابی به خدمات مورد نیاز خود در سطح شهر با موانعی که موجبات آزارشان را فراهم سازد و سبب ایجاد احساس ناامنی در آنها شود، مواجه نشوند. شهر امن، آرامش را برای زنان به هنگام حضور در شهر به ارمغان خواهد آورد. عمده-ترین موضوع در شهرهای امن برای همه زنان فارغ از پایگاه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادیشان، به احساس امنیت برای حضور در جامعه بازمی‌گردد. البته با توجه به نقش و جایگاه زنان نظیر نقش مادری و نیاز زنان به حضور در اجتماع به همراه کودکانشان اهمیت مباحث مربوط به امنیت پررنگ‌تر می‌شود.
 شهر امن شهری است که به این نوع نیازها پاسخ می‌گوید. به‌عنوان مثال یک مادر در دوران شیردهی باید بتواند در یک فضای امن و آرام نیازهای فیزیولوژیکی فرزند خودش را پاسخ دهد یا برای استفاده از فضاهای تفریحی موجود به همراه کودکش- به‌عنوان مثال برای استفاده از کالسکه- در شهر باید معابر موجود مناسب‌سازی‌ شده باشد. مجموع این عوامل موجب افزایش احساس امنیت زنان برای حضور در شهر می‌گردد.
افزایش حضورپذیری زنان در شهر، می‌تواند منجر به مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف شود. مشارکت زنان در خلق آثار هنری در محیط‌های شهری یکی از فرصت‌هایی است که از این مسیر محقق می‌شود و به‌عنوان ابزاری قدرتمند می‌تواند منجر به‌معنا بخشی به فضا و ایجاد روابط قوی میان شهر، شهروند و محیط اجتماعی شود و ترویج هنر درکالبد شهر، ضمن ایجاد و توسعه زیبایی بصری برای شهروندان، ارتقای تعلق محله‌ای، تقویت هویت مکانی و دلبستگی به مکان را برای شهروندان به ارمغان آورد و چنانچه این هنر، برگرفته از ذهن خلاق زنان هنرمند باشد، تأثیر خود را در جهت تحقق عدالت اجتماعی و شعار تهران شهری برای همه، دوچندان خواهد داشت.
امید که با توانمندسازی زنان و خانواده‌ها شاهد پیامدهای مثبت در سطوح مختلف فردی، خانوادگی، محلی و اجتماعی باشیم که منجر به بهبود کیفیت و رضایت افراد از زندگی و توسعه و حل مسائل اجتماعی با کمک آنها شود.