چهره اول
عالم علم فضل‌الله
علی ابوالحسنی منذر همه زندگی‌اش را صرف پژوهش در تاریخ معاصر کرد
سیدمحمدحسین محمدی
میان سال وفاتش1390 تا سال وفات شیخ فضل‌الله نوری حدود 102 سال فاصله است، نامش ولی با شیخ فضل‌الله گره خورده است. علی ابوالحسنی معروف به منذر، یکی از معدود روحانیونی بود که تمام عمر علمیاش را صرف تحقیق و پژوهش در حوزه تاریخ معاصر و بهویژه شیخ فضل‌الله نوری کرد. ابوالحسنی تلاش میکرد تا با بازخوانی کارنامه شیخ فضل‌الله نوری، به نقدها و اتهاماتی که به شیخ فضل‌الله وارد شده بود پاسخ بدهد. ثمره این تلاشها کتابهای متعددی بود که او در این باب به رشته تحریر درآورد؛ کتابهایی همچون «پایداری تا پای دار»، «کارنامه شیخ فضل‌الله نوری»، «آخرین آواز قو»، «خانه در دامنه آتشفشان» تنها نام برخی از کتابهای او در باب مشروطه و شیخ فضل‌الله نوری است.
پژوهشها و فعالیتهای ابوالحسنی اما محدود به این موضوع نبود. یکی از پر سر و صداترین کارهای ابوالحسنی چاپ کتاب «شهید مطهری افشاگر توطئه؛ تأویل «ظاهر» دیانت به «باطن» الحاد و مادیت» بود.
منذر در این کتاب که به مناسبت چهارمین سالگرد شهادت استاد مطهری منتشر شده بود، بخشهایی از حاشیهنویسیهای شهید مطهری را بر برخی از آثار شریعتی برای نخستین بار منتشر کرد.
انتشار این کتاب بازتابهای بسیار زیادی داشت و حتی تا همین امروز هر از چندگاهی محل نزاع و درگیری میان روشنفکران و مورخان است. عدهای از روشنفکران انتشار این کتاب را بهدلیل آنکه یادداشتهای خصوصی شهید مطهری بوده ناروا شمردهاند، در مقابل برخی دیگر این حرکت منذر را اقدامی بزرگ در جهت نقد آثار شریعتی میدانستند.
از دیگر آثار پر آوازه ابوالحسنی کتاب «بوسه بر خاک پی حیدر(ع)» است. منذر در این کتاب سعی کرده است تا براساس شواهد تاریخی و متنی، شیعه بودن حکیم ابوالقاسم فردوسی را اثبات کند.
در مجموع میتوان منذر را بهعنوان مهمترین نماینده حوزه علمیه در تاریخ‌پژوهی تاریخ معاصر دانست. پژوهشگری که ایدهها و نگاهش تا حدود زیادی مطابق با خوانش و گرایش بدنه رسمی حوزههای علمیه بود و سعی داشت تا این نگاه رسمی را براساس منابع تاریخ مستند کرده و عرضه کند. بهطور طبیعی دیدگاهها و پژوهشهای او مخالفانی هم داشت که در کتابها و مقالات مختلفی به ارزیابی انتقادی آثار او پرداختهاند و باب مطالعه و ارزیابی تمام این آثار برای اهل پژوهش همچنان باز است.
