جهان‌نما
شروع بایدن - پوتین با توافق بر سر استارت نو
جواد نصرتی- روزنامه‌نگار
روسیه و آمریکا، در پی مکالمه تلفنی جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین، همتای روس او، برای تمدید پیمان هسته‌ای استارت نو، یکی از آخرین توافق‌ها در نوع خودش که همچنان بین دو ابرقدرت هسته‌ای جهان برجا مانده، توافق کردند.
به گزارش الجزیره، کرملین بعد از گفت‌وگوی تلفنی دو رئیس‌جمهور، توافق 5ساله برای تمدید این پیمان را تأیید کرد. این پیمان که قرار بود 5فوریه (17بهمن) منقضی شود، تعداد کلاهک‌های هسته‌ای، موشک‌ها و بمب‌افکن‌هایی را که روسیه و آمریکا می‌توانند در حال آماده باش داشته باشند محدود می‌کند.
مسکو و واشنگتن، در دوران دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا موفق به تمدید این پیمان نشده بودند. دولت ترامپ، می‌خواست شرایطی را به این پیمان اضافه کند و مسکو این درخواست را رد می‌کرد.
کرملین در بیانیه‌اش درباره این تماس تلفنی نوشته است که دو رهبر، از اینکه یادداشت‌های دیپلماتیک بین دو کشور برای تمدید این پیمان قبل از تماس آنها رد و بدل شده ابراز خوشحالی کرده‌اند.
پوتین بلافاصله بعد از این تماس تلفنی با بایدن، پیش‌نویس لایحه مربوطه را برای تصویب به پارلمان فرستاد و نمایندگان دیروز این لایحه را تصویب کردند.
تمدید این پیمان، برخلاف روسیه، در آمریکا نیازی به تصویب پارلمان ندارد. این لایحه بعد از تصویب در پارلمان، برای تبدیل شدن به قانون باید به امضای پوتین برسد. از آنجا که مدت کمی تا انقضای این پیمان باقی مانده بود، هر دو مجلس پارلمان روسیه به سرعت لایحه دولت را تصویب کردند.
به گزارش آسوشیتدپرس، والنتینا ماتوینکو، رئیس مجلس علیای پارلمان روسیه، دیروز بعد از تصویب لایحه تمدید پیمان استارت‌نو گفت که این کار، نشانه این موضوع است که آمریکا و روسیه می‌توانند با وجود تنش‌های زیادی که با هم دارند، در موارد عمده به توافق برسند و با هم همکاری کنند.
استارت‌نو یا همان پیمان استراتژیک کاهش تسلیحات هسته‌ای که در سال 2010میلادی امضا شده، یکی از سنگ بناهای کنترل تسلیحات جهانی شمرده می‌شود. این پیمان، تعداد کلاهک‌های هسته‌ای هر دو کشور را به 1550عدد کاهش می‌دهد. در پیمان‌های قبلی، این تعداد به‌مراتب بیشتر بود.
پیشنهاد تمدید 5ساله این پیمان، هفته گذشته از سوی بایدن مطرح شده است. رابرت وود، سفیر خلع سلاح آمریکا گفته که این کار، نخستین اقدام دولت جدید برای درگیر کردن روسیه در پروژه‌های بعدی است؛ «تمدید این پیمان، آن هم وقتی که روابط بین روسیه در سطح خوبی نیست، بسیار مهم است.»
گنادی گاتیلوف، سفیر روسیه در دفتر سازمان ملل در ژنو هم سه‌شنبه گفت که تمدید این پیمان، به آمریکا و روسیه زمان بیشتری می‌دهد تا به‌صورت مشترک روی مسائل امنیت جهانی همکاری کنند. براساس بیانیه کرملین درباره صحبت تلفنی دو رهبر، پوتین به بایدن گفته است که عادی‌سازی روابط بین مسکو و واشنگتن منافع هر دو کشور را تامین می‌کند. در این بیانیه همچنین آمده که دو رهبر، درباره مسائل دیگری مانند مناقشه اوکراین و توافق هسته‌ای ایران هم صحبت کرده‌اند.
جن پساکی، سخنگوی کاخ سفید به خبرنگاران گفته است که بایدن در این مکالمه، وضعیت الکسی ناوالنی منتقد دولت روسیه را هم پیش کشیده است. ناوالنی که چند‌ماه پیش با گاز اعصاب مسموم شده و در آستانه مرگ بود، هفته گذشته بعد از بهبودی، از آلمان به مسکو برگشت، اما به محض ورود به مسکو بازداشت شد. بعد از دستگیری او، هوادارانش در شهرهای مختلف روسیه به خیابان ریختند و با پلیس درگیر شدند. وزارت خارجه آمریکا دستگیری ناوالنی را محکوم کرده و وزارت خارجه روسیه در مقابل، آمریکا را به دخالت در امور داخلی‌اش متهم کرده است.
پساکی همچنین گفته است که بایدن به حمایت قاطع دولت آمریکا از حاکمیت اوکراین اشاره کرده و مسائل دیگر را پیش کشیده است. مواردی که بایدن پیش کشیده، موضوع هک آژانس‌های دولتی آمریکا، گزارش‌ها درباره تعیین جایزه از سوی روسیه برای سر سربازان آمریکایی در افغانستان و دخالت روسیه در انتخابات 2020بوده است.
بایدن، بلافاصله بعد از آنکه با ژنرال ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو صحبت کرده بود با پوتین صحبت کرد.
به گزارش بی‌بی‌سی، با وجود پیش کشیدن مسائل مختلف در این صحبت تلفنی، به‌نظر نمی‌رسد که بایدن به‌دنبال تقابل با روسیه باشد. بایدن در حالی قاطعانه درباره این مسائل با پوتین صحبت کرده که پیش‌تر دونالد ترامپ متهم بود که موضعی نرم در برابر پوتین دارد و عملا مرعوب اوست. البته با وجود این رویکرد، کرملین چندان از ریاست‌جمهوری او سود نبرد، چون زنجیره‌ای از تحریم‌ها به‌خاطر مواردی مانند اشغال بخشی از اوکراین و ترور مخالفان دولت، به مسکو فشار زیادی وارد کرد.
بایدن علاوه بر مسائلی که قبلا مطرح بود، موضوعاتی مانند حقوق بشر در روسیه را هم پیش خواهد کشید، اما با همه اینها، دولت او اصلا به‌دنبال تقابل با مسکو نیست و در مقابل امیدوار است روابط دو طرف را مدیریت کند و حتی در مواردی که امکانش هست، با روسیه همکاری هم داشته باشد. توافق برای تمدید این پیمان مهم هسته‌ای، یکی از مواردی است که زمینه همکاری بین دو طرف وجود داشته و هر دو کشور از آن برای حل یک مشکل بزرگ بهره برده‌اند.
