فرصت‌ها و تهدید‌ها

حافظ روحانی 

جشنواره تجسمی فجر از همان ابتدا بیشتر هدف انتقاد بود تا مورد حمایت شاکله جوامع صنفی هنرهای تجسمی؛ احتمالاً مهم‌ترین دلیل موضع‌گیری انجمن‌های هنری نسبت به این رخداد عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مقابل دوسالانه‌ها بود. انجمن‌ها در تلاش بودند تا شخصاً برگزاری دوسالانه‌های تخصصی را بر عهده بگیرند. معاونت هنری وزارتخانه را متهم می‌کردند که نه فقط از آنها حمایت نمی‌کند که مانع برگزاری دوسالانه‌ها توسط آنها می‌شود و آن را تهدیدی برای استقلال خود می‌دانستند. وقایع سال 1388هم منجر به صدور بیانیه‌ای با امضای بیش از 100تن از هنرمندان شد که اعلام می‌کردند رخدادهای دولتی ازجمله جشنواره تجسمی فجر را تحریم می‌کنند. در سال 1392و با روی کار آمدن حسن روحانی و زمزمه تعطیلی جشنواره تجسمی فجر به گوش رسید، اما فراخوان سیزدهمین دوره این جشنواره در زمستان سال 1399 هم منتشر شد. این جشنواره در 6شاخه هنری (نقاشی، گرافیک که فقط شامل پوستر می‌شد، کاریکاتور، عکاسی، مجسمه‌سازی و خوش‌نویسی) از 12بهمن‌ماه تا 12اسفند‌ماه سال 1387 در سه مرکز (موزه هنرهای معاصر تهران، فرهنگسرای نیاوران و مجموعه فرهنگی آزادی) برپا می‌شود. هنرهای جدید کلاً در این جشنواره نادیده گرفته می‌شوند و از این نظر شکل برگزاری این رخداد شبیه به رخدادهای دهه 1370 است و همین موضوع هم باعث انتقاداتی از این جشنواره می‌شود. در سال‌های بعدی البته تلاش می‌شود تا مرز میان هنرها کم‌رنگ‌تر شود و از رسانه‌های جدید و هنرهای نو هم در جشنواره استفاده شود. با وجود برگزاری دوسالانه‌های ملی و تخصصی در سال‌های بعد و حتی نمایشگاه‌هایی که انجمن‌های هنری برپا می‌کنند، جشنواره تجسمی فجر همچنان به‌عنوان یک امکان به‌خصوص برای هنرمندان غیرتهرانی در حال برگزاری است.