یک خبر هسته‌ای
مروری بر واکنش‌های جهانی به آغاز غنی‌سازی 20درصدی ایران
سمیرا رحیمی_روزنامه نگار
غنی‌سازی 20درصدی اورانیوم در ایران از نیمه دی‌ماه آغاز شد. در راستای اجرای مصوبه جدید مجلس شورای اسلامی کلید غنی‌سازی 20درصدی اورانیوم در ایران از 14دی‌ماه زده شد. این مصوبه با نام «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» دولت را مکلف کرد تا در راستای مقابله با تحریم‌ها، غنی‌سازی 20درصدی اورانیوم را در دستور کار خود قرار دهد. همچنین سازمان انرژی اتمی ایران مکلف شده است تا از سانتریفیوژهای پیشرفته نسل 6 برای غنی‌سازی اورانیوم استفاده کند. گفته می‌شود قرار است از اورانیوم تولید شده در این فرایند برای سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران که تولید رادیوداروها را به‌عهده دارد استفاده شود. این اقدام ایران اما با واکنش‌های جهانی فراوانی مواجه شد و موجی از نگرانی‌ها را در غرب به‌وجود آورد. ساعاتی پس از اعلام آغاز غنی‌سازی 20درصدی توسط ایران، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این خبر را تأیید کرد و اتحادیه اروپا این عمل را انحرافی قابل ملاحظه از تعهدات برجامی ایران توصیف کرد.
روس‌ها و چینی‌ها اما همانطور که انتظار می‌رفت واکنشی متعادل‌تر از خود نشان دادند. هوا چو اینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین در کنفرانسی خبری در واکنش به ازسرگیری غنی‌سازی اورانیوم 20درصد از سوی ایران خواستار خویشتن‌داری و آرامش شد و از تمامی طرف‌های حاضر در برجام درخواست کرد از برداشتن گام‌هایی که باعث تشدید تنش می‌شود، خودداری کنند. به‌گفته اینگ، مؤثرترین اقدام این است که همه طرف‌های درگیر، آمریکا را وادار کنند تا بدون هیچ شرطی به توافق هسته‌ای برگردد و همه تحریم‌ها را بردارد، اقدامی که می‌تواند توافق را به مسیر درست خود بازگرداند.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه هم اعلام کرد غنی‌سازی 20درصدی اورانیوم ایران نقض پیمان عدم‌گسترش سلاح‌های هسته‌ای نیست و این اقدام ایران را نتیجه تحریم‌های آمریکا اعلام کرد. به‌گفته او این اقدام ایران هیچ ارتباطی با رعایت تعهدات در برجام و ان پی تی ندارد و از این نظر هیچ ایرادی به ایرانی‌ها وارد نیست. به‌گفته زاخارووا همه مواد غنی‌شده تا سطح 20درصد تحت کنترل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد و آژانس هیچ شواهدی از تبدیل آن برای به‌کارگیری برای اهداف اعلام نشده ناقض پیمان ان پی تی گزارش نکرده است. همچنین میخاییل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین گفت: این اقدام با عادی‌سازی برجام، برگشت‌پذیر است. روسیه از اقدام ایران ذوق‌زده نیست اما دلیلی برای بزرگ‌نمایی موضوع وجود ندارد زیرا برنامه هسته‌ای ایران همچنان شفاف و قابل راستی‌آزمایی است.
دولت ژاپن اما نسبت به اقدام ایران ابراز نگرانی کرد. کاتسونوبو کاتو، دبیر کابینه و سخنگوی دولت ژاپن در واکنش به اقدام ایران اعلام کرد دولت ژاپن نگرانی‌های شدیدی درباره این اقدام دارد و آن را نقض توافق هسته‌ای می‌داند.
اتحادیه اروپا به‌عنوان هماهنگ‌کننده اصلی برجام که بارها مقامات ایران را از افزایش میزان غنی‌سازی برحذر داشته است هم پیش از تأیید نهایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به آغاز غنی‌سازی ایران ابراز نگرانی کرد. پیتر استانو، سخنگوی دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا گفت آغاز غنی‌سازی 20درصدی اورانیوم توسط ایران نشانه مهمی از خروج ایران از تعهدات برجامی‌اش خواهد بود؛ زیر پا گذاشتن تعهداتی که مفاد تعهدات عدم‌گسترش تسلیحات هسته‌ای را به چالش می‌کشد. او تأکید کرد طرفین امضاکننده باید از برداشتن هرگامی که برجام را به چالش بکشد اجتناب کنند زیرا توافق هسته‌ای تا زمانی که تمام طرف‌ها به تعهداتشان عمل کنند زنده خواهد ماند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از دیگر افرادی بود که بلافاصله به خبر غنی‌سازی واکنش نشان داد و بار دیگر مدعی شد که تهران در پی توسعه برنامه هسته‌ای با اهداف نظامی است و افزود تل‌آویو هرگز این امکان را به ایران نمی‌دهد. واکنش وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا هم مشابه رژیم صهیونیستی تند و تهاجمی بود. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا این اقدام ایران را «تلاشی آشکار برای باج‌گیری هسته‌ای» اعلام و تأکید کرد که آمریکا و جامعه جهانی رفتارهای ایران را مورد ارزیابی قرار خواهند داد. آمریکا در جدیدترین واکنش خود نسبت به غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران و همچنین نسبت به اظهارات احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیأت رئیسه مجلس مبنی بر اخراج بازرسان آژانس انرژی هسته‌ای در بیانیه‌ای اعلام کرد این نوع سیاست موضع ایران را تقویت نخواهد کرد. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در این بیانیه با تأکید دوباره بر ادعای پیشین خود گفت این تهدید ایران حتی فراتر از نقض برجام است. ایران براساس پروتکل الحاقی ان پی تی ملزم است به بازرسان آژانس اتمی اجازه دسترسی دهد و نقض این الزامات فراتر از اقدامات پیشین ایران در تناقض با تعهدات هسته‌ای برجام است.
